Rok 2006 był w Muzeum Powstania Warszawskiego rokiem
wielu niezapomnianych uroczystości, imprez i projektów. Zainteresowanym przedstawiamy przegląd najważniejszych wydarzeń i dokonań MPW w minionym roku. .
W drugim roku działalności Muzeum
(załącznik nr 1 str. 1),
(załącznik nr 1 str. 2)
ostatecznie zakończono prace budowlane związane z jego tworzeniem. Po ich zamknięciu powstała druga część ekspozycji stałej, umiejscowiona w tzw. Hali B, udostępnionej zwiedzającym w pierwszych dniach maja. Punktem centralnym w tej części Muzeum jest replika samolotu Liberator, odtworzonego w skali 1:1 na podstawie oryginalnych planów sprowadzonych ze Stanów Zjednoczonych. Projekt ten zrealizowano w ciągu czterech miesięcy, z których niecałe trzy zajęła sama budowa samolotu.
Z powodu prac budowlanych, tworzenia ekspozycji stałej w Hali B oraz scalania instalacji obu części ekspozycyjnych Muzeum, MPW było niedostępne dla zwiedzających przez dwa miesiące, marzec i kwiecień. Mimo tej przerwy ekspozycja cieszyła się dużym zainteresowaniem – w ciągu 9 miesięcy zwiedziło ją ponad 300 tysięcy osób. Od momentu otwarcia Muzeum odwiedziło je już milion osób.
Obchody 62. rocznicy wybuchu Powstania Muzeum zainaugurowało w ostatniej dekadzie lipca m.in. ogłoszeniem wyników konkursu na komiks o Powstaniu Warszawskim i koncertem „Pamiętamy’44”. 30 lipca w Parku Wolności miało miejsce spotkanie Powstańców z Prezydentem RP Lechem Kaczyńskim, 1 sierpnia zaś warszawiacy podziwiali krążący nad miastem oryginalny bombowiec B-17, z którego pokładu zrzucano ulotki wzywające do uczczenia Godziny „W”. Dzień ten zakończono spektaklem multimedialnym „Gwiazdy spadają w sierpniu – montaż na głos i pamięć” w reżyserii Marcina Libera i Moniki Grochowskiej, w którym wykorzystano wspomnienia Powstańców nagrane przez Archiwum Historii Mówionej MPW.
Działalność naukowo-badawcza Zespół historyków MPW podjął w 2006 roku prace nad kilkoma wielkimi, zakrojonymi na kilka lat projektami badawczo-naukowymi. Dwa z nich to monumentalne publikacje. Wznowienie dzieła Adama Borkiewicza Powstanie Warszawskie poprzedziła ogromna praca zespołu naukowo-redakcyjnego, wprowadzającego w tekst korekty dyktowane aktualnym stanem badań. Książka ukaże się w przyszłym roku, wzbogacona o nowe mapy i zdjęcia archiwalne, opatrzona współczesnym komentarzem naukowym.
Drugi projekt naukowo-wydawniczy zakrojony jest na jeszcze większą skalę. Zespół historyków MPW podjął pracę nad wielotomowym Słownikiem biograficznym uczestników Powstania Warszawskiego. Każdy z tomów będzie zawierał około pięciu tysięcy biogramów. Czas edycji w dużej mierze uzależniony jest od liczebności zespołów naukowego i redakcyjnego.
Kolejnym poważnym projektem MPW, nad którym prace rozpoczęto w 2006 roku, jest przejęcie piwnic złej sławy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy Koszykowej i powołanie w przyszłości Oddziału MPW, badającego i ukazującego prześladowania akowców przez stalinowską bezpiekę. Współpraca z Ministerstwem Sprawiedliwości, obecnym gospodarzem obiektu, pozwoliła Muzeum przejąć część tych pomieszczeń i objąć je pracami konserwatorskimi.
EdukacjaDziałalność edukacyjna Muzeum wiąże się przede wszystkim z pracą Działu Edukacji
(załącznik nr 7)
. W ciągu roku szkolnego (z wyłączeniem marca i kwietnia z powodu przerwy technicznej) w Sali Małego Powstańca zorganizował on lekcje muzealne dla 283 grup (6758 osób) ze szkół podstawowych i przedszkolnych klas „0” oraz 296 grup (6300 osób) z gimnazjów i liceów. Ponadto w okresie wakacji, w ramach akcji „Lato w mieście”, w Sali Małego Powstańca odbyły się zajęcia dla 52 grup (1026 osób), zaś w październiku i listopadzie 2006 roku w sobotnich warsztatach uczestniczyło 257 dzieci. Niebagatelną pomocą dla nauczycieli są tez organizowane w MPW szkolenia, a przede wszystkim wydane w tym roku książki – Scenariusze lekcji o Powstaniu Warszawskim dla szkół ponadpodstawowych oraz Ćwiczenia źródłowe o Powstaniu Warszawskim dla maturzystów.
Upowszechnianiu wiedzy o Powstaniu służy wciąż wzbogacana strona internetowa MPW oraz uruchomiony w 2006 roku nowy projekt – Wirtualne Muzeum, dzięki któremu internauci będą mogli poznać nie tylko ekspozycję MPW, ale także jego zbiory, w tym filmy dokumentalne. Temu samemu celowi służy Fototeka, bazująca na specjalnym programie multimedialnym. Służy ona prezentacji wraz opisami i użyczeniom fotografii archiwalnych, do których MPW ma prawa autorskie. W roku 2006 udostępniono w ten sposób pięć zbiorów autorskich, w sumie 1795 zdjęć.
Instytut Stefana Starzyńskiego Bardzo prężnie i wszechstronnie działał Instytut Stefana Starzyńskiego
(załącznik nr 6 str. 1)
– powołany w roku ubiegłym Oddział MPW. Jego zadaniem jest propagowanie wiedzy o najnowszej historii Warszawy, szczególnie o architekturze i urbanistyce stolicy przed wojną i w przyszłości. Instytut prowadzi kwerendy varsavianistyczne w archiwach niemieckich, zdobywając unikalne filmy i fotografie, organizuje konkursy dla architektów, pragnących zmieniać oblicze Warszawy, cykle wykładów i dyskusje, liczne pokazy filmowe, spektakle teatralne, festiwale, imprezy i wystawy plenerowe, także dla dzieci i młodzieży. Wśród zrealizowanych w tym roku projektów ISS na szczególną uwagę zasługuje pierwszy Festiwal Warszawski „Niewinni czarodzieje – Tyrmand*Komeda*Polański”, bogatym programem różnorodnych zdarzeń przypominający tamten niezwykły czas i jego niepokornych bohaterów. W sferze zainteresowań ISS jest też działalność wydawnicza, a jednym z obiecujących pomysłów seria przewodników tematycznych po Warszawie; dwa z nich, poświęcone Warszawie filmowej i powstańczej, są w przygotowaniu. ISS przekazuje wiedzę o dawnej Warszawie także w lżejszych formach, do których należą gry terenowe czy klasyczny festyn w przedwojennym stylu, zatytułowany „Tańce na dechach”, który przyciągnął do muzealnego Parku Wolności wielu warszawiaków.
Archiwum Historii MówionejAHM zgodnie z planem nagrało, zredagowało i umieściło na stronie internetowej Muzeum kolejnych 480 wywiadów z Powstańcami. Wydało również dwie płyty DVD z relacjami Powstańców zebranymi tematycznie pod tytułami Kanały i Poza walką – życie codzienne w Powstaniu Warszawskim. Część nagrań wolontariusze Archiwum realizowali za granicą, w Londynie i Paryżu rejestrując wspomnienia mieszkających tam Powstańców, w sumie ok. 80 filmów. Dla zapewnienia wysokiej jakości pracy wolontariuszy Muzeum zorganizowało dla nich w pierwszym kwartale warsztaty dziennikarskie, podczas których nauczyli się, jak prowadzić wywiad i redagować teksty.
Zbiory i archiwa W roku 2006 znacznie wzbogaciły się zbiory Muzeum
(załącznik nr 5) . Komisja Zakupów MPW zdecydowała o nabyciu na łączną kwotę 78.258,45 złotych: 19 muzealiów, 103 archiwaliów, 15 tytułów prasowych i 1079 fotografii.
W związku z zakończeniem prac nad ekspozycją stałą Muzeum zespół historyków MPW mógł w pełni poświęcić się pracy badawczej i naukowej. Nawiązano współpracę ze Studium Polski Podziemnej, Instytutem Polskim i Muzeum Sikorskiego, Archiwum RAF (Polish Section) i Archive of Modern Conflict w Londynie, TARA – archiwum zwiadu powietrznego Uniwersytetu w Keele (Wielka Brytania) oraz archiwami w Niemczech: Bundesarchiv-Außenstelle w Ludwigsburgu, Bundesarchiv-Filmarchiv, Feldpostsammlung-Museum für Kommunikation w Berlinie, Spiegel TV, Justiz und NS-Verbrechen: Institut für Strafrecht Universität Amsterdam.
Gdy 3 maja zwiedzający po raz pierwszy zobaczyli odtworzonego przez zespół MPW Liberatora, trwały już prace nad poszukiwaniem następnego zestrzelonego samolotu – Halifaxa. W końcu roku szczątki odnalezionej maszyny zostały wydobyte w okolicach Dąbrowy Tarnowskiej, a MPW stało się tym samym czwartą placówką muzealną na świecie, posiadającą taki eksponat.
Wydawnictwa i gadżety MPW w roku 2006 wydało jedenaście tytułów
(załącznik nr 4), a wśród nich Katalog MPW oraz Przewodnik po Muzeum Powstania Warszawskiego. Na bazie Przewodnika powstały też różnojęzyczne audioprzewodniki, od połowy roku udostępniane zwiedzającym. Do 6 grudnia nabyli oni w muzealnym sklepiku ponad 22 400 egzemplarzy książek na łączną kwotę 340 tysięcy złotych. Spośród 261 tytułów w sprzedaży największym powodzeniem cieszyły się: Dni walczącej stolicy, Powstanie’44 w obu wersjach językowych, album Powstanie Warszawskie oraz mini encyklopedia Powstania Warszawskiego. Wśród 104 wzorów gadżetów największym powodzeniem cieszyły się: reprint Baśni polskich, katalog wystawy plenerowej Kolory wolności oraz breloki, cukierki i karty do gry wzorowane na obozowych. Do 6 grudnia sprzedano łącznie 62 130 gadżetów na sumę 400 tysięcy złotych.
Promocja i współpraca W ciągu dziewięciu miesięcy, podczas których Muzeum było dostępne dla publiczności, odbyło się dwanaście promocji książek, trzydzieści projekcji filmowych, piętnaście wykładów historycznych, jedenaście spotkań z cyklu „Zdarzyło się w 1944...” oraz dwa spotkania autorskie.
Zainteresowanie mediów działalnością Muzeum w roku 2006 utrzymywało się na niezmiennie wysokim poziomie. Niezależnie od niezliczonych informacji, wypowiedzi i wywiadów udzielanych przez przedstawicieli MPW, zorganizowano dla dziennikarzy piętnaście konferencji prasowych, związanych z ważnymi dla naszej działalności wydarzeniami.
Muzeum Powstania Warszawskiego od początku swego istnienia pełni szczególną rolę w życiu publicznym
(załącznik nr 2),
(załącznik nr 3). Współpraca z wieloma instytucjami od szczebla rządowego i samorządowego poczynając, owocuje licznymi wizytami oficjalnych gości i delegacji państwowych, promocjami, konferencjami etc. W murach Muzeum częstokroć odbierane są przysięgi wojskowe i nadawane awanse, wręczano tu również odznaczenia.
WolontariatPrzez cały rok w większości działów Muzeum pracują też wolontariusze, których wsparcie nie da się przecenić. Bez wolontariuszy na przykład szczupły zespół Archiwum Historii Mówionej nie byłby w stanie zrealizować kilkuset nagrań rocznie. Licząca około stu osób grupa ma szczególnie dużo pracy w okresie poprzedzającym uroczystości sierpniowe.
