Wacław Żdżarski „Kozłowski”

Wacław Żdżarski „Kozłowski” (9)

Ppor. Wacław Żdżarski „Kozłowski” urodził się 10 września 1913 r. w Warszawie. W 1932 r. zdał maturę w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Nowogródku. W latach 1932-1935 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, a w latach 1935-1938 w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Od 1936 r. pracował jako reporter  w Towarzystwie Wydawniczym „Rój”, współzałożonym przez pisarza Melchiora Wańkowicza. W 1938 r. odbył szkolenie wojskowe w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu. We wrześniu 1939 r. walczył w 44 Pułku Strzelców Legii Amerykańskiej w rejonie Równego. Wzięty do niewoli radzieckiej, a następnie niemieckiej, przebywał w Stalagu VI B w Meppen-Versen. 30 października 1941 r. został zwolniony jako inwalida wojenny. Wrócił do Warszawy i włączył się do działalności konspiracyjnej w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej (BIP KG AK). W 1942 r. został kierownikiem referatu fotograficznego Wydziału Propagandy BIP. Był odpowiedzialny za organizację komórki, prowadzenie szkolenia i kierowanie laboratorium fotograficznym, które wraz z żoną Sabiną Żdżarską „Anną” zorganizowali w swoim mieszkaniu przy ulicy Śliskiej 6/8 w Śródmieściu. Archiwum fotografii wykonanych w tym okresie uległo zniszczeniu w czasie Powstania. W lutym 1944 r. Żdżarski został zdekonspirowany i ukrywał się pod nazwiskiem Michał Wrzosek. W Powstaniu pełnił funkcję Prasowego Sprawozdawcy Wojennego (PSW). 30 sierpnia przeszedł kanałami na Mokotów, gdzie przebywała jego żona Sabina, która też była  fotoreporterką. W ostatnich dniach września Żdżarscy przedostali się do Wilanowa, a stamtąd do Milanówka. Po wojnie Wacław Żdżarski rozpoczął pracę w redakcji dziennika „Kurier Codzienny” i aktywnie włączył się w działalność dziennikarzy filmowych. Był m.in. organizatorem i pierwszym prezesem Klubu Sprawozdawców Filmowych przy Związku Zawodowym Dziennikarzy RP, członkiem Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI. W latach 1948-1950 prowadził wykłady z teorii i techniki pracy dziennikarskiej oraz stenografii na Wydziale Dziennikarstwa Akademii Nauk Politycznych. Pracował dla pism: „Kinotechnik”, „Przyjaciel Rzemieślnika”, „Film”, „Świat”, „Słowo Powszechne”, „Stolica” i innych. Był autorem wielu publikacji dotyczących techniki i historii fotografii, m.in.: Od obiektywu do negatywu (1946), Historia fotografii warszawskiej (1974), Almanach fotoamatora (wspólnie z J. Sunderlandem i L. Sempolińskim), Fotografujemy Zorką (1975), Zaczęło się od Daguerre'a (1975). Wielokrotnie odznaczany za działalność konspiracyjną w okresie okupacji i za zasługi dla rozwoju fotografii w powojennej Polsce. Zmarł 5 marca 1983 r. w Warszawie.

Wacław Żdżarski dokumentował Powstanie jako Prasowy Sprawozdawca Wojenny (PSW) pod pseudonimem „Kozłowski”. W sierpniu przebywał w Śródmieściu, a od września, po przejściu kanałami, na Mokotowie. Niewiele zachowało się ze zdjęć zrobionych w tym czasie. Zbiór prawie 300 negatywów został zniszczony podczas ataku niemieckiego na Mokotów. Żdżarskiemu zostało zaledwie kilka klatek z filmu, który miał w aparacie. Nieliczne zdjęcia wykonane w Śródmieściu zachowały się wśród odbitek robionych w laboratorium powstańczym, mieszczącym się w piwnicach sklepu Wedla przy ul. Szpitalnej. Pokazują one sposób wstępnego opracowywania materiałów fotograficznych, wykorzystywanych w pismach BIP „Warszawa Walczy” i „Polska Ilustrowana”. Odbitki oznaczane były na odwrocie pseudonimem fotografa, pieczątką z datą dzienną oraz krótkim opisem sfotografowanej sytuacji.

Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie

Pomóż uzupełnić bazę ofiar cywilnych