Andrzej Józef Sowiński

"Zagłoba"

dowódca plutonu

plutonowy podchorąży - podporucznik (1944)

Warszawa

Szczepan - Ludwika z domu Gejzler

Uczeń prywatnego Gimnazjum im. Tomasza Niklewskiego w Warszawie. Maturę uzyskał w maju 1939 roku. Działał w VII Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. gen. Karola Kniaziewicza (w r. 1939 był zastępowym). Już w młodości konstruował aparaty radiowe i w ostatniej klasie gimnazjalnej uzyskał licencję krótkofalowca. W czasie wojny studiował w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej, która działając oficjalnie jako szkoła zawodowa, prowadziła zajęcia o charakterze politechnicznym.

Ochotnik. Po wybuchu II wojny światowej na początku września 1939, wraz z Junackim Hufcem Pracy, z Warszawy przez Białystok i Sarny dostał się do Kowla, gdzie cała grupa została wzięta do niewoli sowieckiej. Sowińskiemu udało się zbiec z obozu jenieckiego i w połowie października 1939 r. powrócił do Warszawy.

Kedyw Komendy Głównej Armii Krajowej - Brygada Dywersyjna "Broda 53" - batalion "Zośka" - 1. kompania "Maciek" - III pluton. W konspiracji od czerwca 1940 roku, kiedy to rozpoczął działalność w Szarych Szeregach pod pseudonimem "As", a następnie "Zagłoba". Działał w małym sabotażu. W czerwcu 1941 został instruktorem wyszkolenia bojowego w hufcach "Grzybów" i "Wola". Ukończył kurs tajnej podchorążówki «Agrikola» i jesienią 1942 – specjalistyczny kurs dywersji. Także w 1942 r. został dowódcą 3. drużyny, następnie – zastępcą komendanta hufca «Wola», wreszcie pod koniec roku włączono go do Grup Szturmowych (GS), które brały udział w akcjach dywersyjnych oraz likwidacji gestapowców i konfidentów. W czerwcu 1943 otrzymał nominację na zastępcę dowódcy 2. plutonu Grup Szturmowych. W styczniu 1944 został oficerem broni, a w lipcu tr. dowódcą 3. plutonu kompanii «Maciek» w baonie «Zośka» w stopniu plutonowego podchorążego.

W marcu 1940 podjął pracę technika elektryka na stacji kolejowej Warszawa Wschodnia. Od czerwca 1941 roku pracował jako elektryk w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych. W 1943 roku podjął pracę jako radiomonter w warszawskich Zakładach Philipsa na Woli.

Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - pułk "Broda 53" - batalion "Zośka" - 1. kompania "Maciek" - III pluton. Dnia 8 sierpnia 1944 r. dowodził akcją zniszczenia niemieckiego pociągu pancernego ostrzeliwującego oddziały powstańcze

Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Górny Czerniaków

Ciężko ranny w nogę, rękę i szyję dnia 8 sierpnia 1944 r. podczas walk u zbiegu ul. Tatarskiej i Ostroroga. Leczony na Starym Mieście w szpitalu Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej oraz w Centralnym Szpitalu Chirurgicznym przy ul. Długiej 7. W końcu sierpnia przeniesiony kanałami do Śródmieścia, dołączył do swojego oddziału na Czerniakowie, gdzie został ponownie ranny.

Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Uciekł z transportu kierowanego do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 121) i przebywał w Brwinowie pod Warszawą u rodziny narzeczonej.

Jego przyszła żona Krystyna Witkowska (ślub w 1945 r.) była sanitariuszką harcerskich batalionów „Parasol” i „Zośka"

Inżynier elektryk, profesor Politechniki Warszawskiej i Przemysłowego Instytutu Elektroniki w Warszawie. Do Warszawy powrócił w marcu 1945 roku, od 7 kwietnia 1944 r. do października 1946 pracował jako kreślarz w Wydziale Nadzoru i Zleceń Biura Odbudowy Stolicy. Równocześnie od kwietnia 1945 uczęszczał na zajęcia politechniczne zorganizowane przez Janusza Groszkowskiego w Instytucie Telekomunikacji na Pradze. We wrześniu tr. ujawnił swą okupacyjną przynależność do Armii Krajowej. W styczniu 1946 rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. W lutym 1947 podjął pracę jako starszy konstruktor w Polskim Radiu i opracowywał projekty stacji nadawczych dla rozgłośni wojewódzkich. W grudniu 1948 uzyskał dyplom inżyniera elektryka i magistra nauk technicznych. Pracą dyplomową Andrzeja Sowińskiego napisaną pod kierunkiem J. Groszkowskiego, był projekt dziesięciokilowatowej radiowej stacji nadawczej, którą uruchomiono w grudniu t.r. w Fortach Mokotowskich jako radiostację «Warszawa II». W 1954 roku, po zwolnieniu z odbywania dalszej kary objął funkcję kierownika działu przyrządów pomiarowych w Zakładach Wytwórczych Lamp Elektrycznych im. Róży Luksemburg, następnie kolejno był pracownikiem laboratorium naukowo-badawczego (od kwietnia 1955) i głównym inżynierem Zakładu Elektroenergetyki Politechniki Wrocławskiej, Oddział w Warszawie. W styczniu 1957 był współorganizatorem Zakładu Opracowań i Produkcji Aparatury Naukowej (ZOPAN) i objął jego dyrekcję. W październiku 1957 został zrehabilitowany postanowieniem Warszawskiego Sądu Wojewódzkiego. Od grudnia 1958 był zatrudniony w Instytucie Tele- i Radiotechnicznym (ITR) kolejno jako kierownik pracowni automatyzacji pomiarów, kierownik Zakładu Miernictwa, sekretarz naukowy i wicedyrektor ds. naukowych. W lipcu 1963 został mianowany samodzielnym pracownikiem naukowo-badawczym. W r. 1965 wstąpił do ZBoWiD, a w roku następnym do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Dn. 31 V 1966 doktoryzował się na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej na podstawie pracy "Wybór częstotliwości powtarzania automatycznych pomiarów cyfrowych", napisanej pod kierunkiem Stefana Hahna. W tym okresie opracował konstrukcje kilkunastu przyrządów, m.in. miernika ciśnienia, siły i ciągu dla rakiet (1958), woltomierza cyfrowego, przetwornika analogowego i tranzystorowego układu trójstanowego (1961) oraz cyfrowego komutatora pomiarowego (1965), a także opublikował prace: Zasady telewizji (W. 1957, wyd. 4 poprawione W. 1960), Co to jest bioelektryka (W. 1962), Elektroniczne maszyny liczące (W. 1962, 1965), Cyfrowa technika pomiarowa (W. 1967, wyd. 3 zmienione i rozszerzone, W. 1975–6), Automatyzacja pomiarów produkcji elektronicznej (W. 1968). W l. sześćdziesiątych uczył w warszawskich szkołach: Technikum Łączności, PaństwowejSzkole Technicznej Min. Przemysłu Ciężkiego i Wieczorowej Szkole Inżynierskiej, był też współautorem programów nauczania z dziedziny miernictwa elektronicznego. Opublikował podręczniki "Elektronika i automatyka" (W. 1970, 1973) oraz "Automatyka przemysłowa. Dla elektroników" (W. 1972). W r. 1967 za prace naukowo-badawcze otrzymał nagrodę przewodniczącego Komitetu Nauki i Techniki. W czerwcu 1971 objął S. dyrekcję Przemysłowego Inst. Elektroniki (PIE). Dn. 18 IV 1973 został mianowany docentem i 10 VI 1976 profesorem nadzwycz. Priorytetowo traktował łączenie badań naukowych z zastosowaniem ich w przemyśle, m.in. opracował automatyzację procesu produkcji i kontroli elementów półprzewodnikowych (ok. 1973). Równocześnie od r. 1969 był wykładowcą Katedry Elektroniki Teoretycznej «A» (od r. 1970 Inst. Podstaw Elektroniki) Politechn. Warszawskiej i wykładał podstawy techniki cyfrowej, miernictwo cyfrowe, automatyzację pomiarów, konstrukcję elektronicznych przyrządów pomiarowych i wybrane zagadnienia miernictwa. W l. 1986–90 był też wykładowcą Akad. Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Był promotorem kilkunastu przewodów doktorskich, m.in. Andrzeja Wacha i Jerzego Łaszczyńskiego. W r. 1974 za prace w zakresie automatyzacji pomiarów został wyróżniony nagrodami Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki oraz Ministra Przemysłu Maszynowego. Był także redaktorem naczelnym pism: „Biuletyn Wewnętrzny ITR” (1967–1969), „Prace ITR” (1969–1973), „Postępy Elektroniki” (1972–1973), „Prace PIE” (1973–1984), miesięcznika „Radioelektronik” (1976–1996) i zastępcą redaktora naczelnego „Radioamatora i Krótkofalowca”. Autor kilkudziesięciu artykułów naukowych, a w oraz około stu artykułów popularnonaukowych. Należał do rad naukowych Przemysłowego Instytutu Telekomunikacji, Instytutu Technologii Elektronicznej, Naukowo-Produkcyjnego Centrum Półprzewodników oraz ITR i PIE. Był polskim przedstawicielem w pracach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej w zakresie aparatury kontrolno-pomiarowej (od r. 1961) oraz przewodniczącym polskiej grupy specjalistów w Międzynarodowej Komisji Techniki Obliczeniowej (od r. 1975). Od r. 1973 reprezentował Polskę w Radzie Generalnej International Measurement Confederation oraz był współzałożycielem, wiceprzewodniczącym (1975–1979) i przewodniczącym (1979–1983) polskiej sekcji Międzynarodowej Organizacji Inżynierów Elektryków i Elektrotechników. W kraju działał w Stow. Elektryków Polskich jako wiceprezes Oddziału Warszawskiego (1975–1984), członek zarządu głównego (1978–1981, 1984–1994), członek prezydium (1984–1990) i przewodniczący Rady Programowej ds. Miernictwa Elektronicznego. Ponadto był członkiem Komitetu Metrologii i Aparatury Naukowej PAN oraz Polskiego Komitetu Pomiarów i Automatyki NOT. W grudniu 1989 przeszedł na emeryturę, ale nadal pracował w niepełnym wymiarze godzin jako wiceprzewodniczący Rady Naukowej i członek dyrekcji Inst. Łączności i wykładowca na Politechniki Warszawskiej (do roku 1991). Opublikował też podręcznik akademicki „Automatyczne testowanie w mikroelektronice” (W. 1991). Zmarł 14 kwietnia 1996 w Warszawie.

We wrześniu 1945 roku ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną AK. Dnia 3 stycznia 1949 został aresztowany, osadzony w X Pawilonie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Po przesłuchaniach w więzieniu na ul. Rakowieckiej i intensywnym śledztwie skazany przez Sąd Wojskowy na 15 lat pozbawienia wolności. Od r. 1951 był więziony w obozie pracy «Gęsiówka» przy ul. Anielewicza w Warszawie. Zwolniony 6 listopada 1954 roku. W październiku 1957 został zrehabilitowany postanowieniem Warszawskiego Sądu Wojewódzkiego.

Krzyże Walecznych (1944), Krzyż Partyzancki, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi. Uhonorowany Medalem Za 25 lat RWPG oraz Za zasługi dla obronności Kraju, a także Złotą Honorową Odznakę Naczelnej Organizacji Technicznej (dwukrotnie). Medalem SEP im. Mieczysława Pożaryskiego, Medal SEP im. Janusza Groszkowskiego.

Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, kw. D 12, rząd 1, grób 25.

Pochodził z rodziny o tradycjach kolejarskich i PPS-owskich, syn Szczepana Swoińskiego, inżyniera mechanika, radcy Dyrekcji Okręgowej Polskich Kolei Państwowych. Andrzej Sowiński był dwukrotnie żonaty - po raz pierwszy z Krystyną Witkowską, uczestniczką Powstania Warszawskiego ( ślub odbył się 12 I 1945), po wojnie bibliotekarką Politechniki Warszawskiej. Mieli dwóch synów. Drugie małżeństwo (ślub 12 II 1983) z Anną ze Szwedów (ur. 1934), pracowniczką bankowości, było bezdzietne.

MPW-baza uczestników PW. Nota biograficzna w XL tomie "Polskiego Słownika Biograficznego". Fot. portretowa - MPW-zbiory, zdjęcie mogiły : p. Beata Trzcińska

"Profesorowie i docenci Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 1951-2001" pod red. J.S. Bobera i R. Z. Morawskiego. Oficyna Wyd. PW, Warszawa 2001; Zbigniew Zieliński: "Wspomnienie o Profesorze Andrzeju Sowińskim". Prace Instytutu Łączności nr 106, Warszawa 1996, ISSN 0020-451X, ss.7-11, biogram na stronach Stowarzyszenia Elektryków Polskich - Oddział Warszawski SEP im. Kazimierza Szpotańskiego [Automatyka i Pomiary w Warszawie - apw.ee.pw.edu.pl]