Data urodzenia:
1920-09-17
Stopień:
sierżant podchorąży - podporucznik
Numer legitymacji AK:
31233
Miejsce urodzenia:
Wołkowysk
Imiona rodziców:
Stanisław - Jadwiga z domu Piechocińska
Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:
W 1938 roku, po ukończeniu nauki w liceum w Wołkowysku, rozpoczął służbę wojskową, w trakcie której ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 29. Dywizji Piechoty przy 76. Lidzkim Pułku Piechoty w Grodnie, i w maju 1939 r. rozpoczął praktykę w tym pułku.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939 r. walczył w stopniu kaprala podchorążego. Po agresji ZSRR na Polskę, dostał się 18 września 1939 r. do niewoli sowieckiej, z której zbiegł.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Jesienią 1939 r., po kilkutygodniowej tułaczce dotarł do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie włączył się w działalność powstającego Związku Walki Zbrojnej. Na terenie Puław pracował w administracji niemieckiej i równocześnie prowadził działania wywiadowcze - tworzył raporty dla wywiadu ZWZ. Zdekonspirowany w 1942 r. opuścił Puławy i do wiosny 1944 roku dowodził oddziałem partyzanckim AK na Lubelszczyźnie. W marcu 1944 r. skierowany do Warszawy, wszedł w skład I plutonu kompanii "Pegaz" (późniejszy "Parasol"). 10 lipca 1944 r. dowodził akcją na aptekę Wendego przy Krakowskim Przedmieściu 55, podczas której zdobyto narzędzia chirurgiczne, lekarstwa, środki znieczulające oraz materiały opatrunkowe dla sanitariatu Kedywu KG AK. Przydział w lipcu 1944 r. - Armia Krajowa - Kedyw KG AK - batalion "Parasol" - 1 kompania.
Oddział:
Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - batalion "Parasol" - 1 kompania. W dniach 4-5 sierpnia 1944 r. wsławił się obroną kompleksu zabudowań "Getreide Industrie-Werke" czyli: młyna, fabryki makaronów, magazynów oraz "pałacyku", a właściwie 1-piętrowej kamieniczki Karola Michlera przy ul. Wolskiej 40. Za te walki odznaczony Krzyżem Walecznych. Od 6 sierpnia dowodził walkami kilkunastoosobowej grupy opóźniającej, której zadaniem była obrona rejonu Młynarska - Żytnia.
Odniesione rany:
Ciężko ranny 8.08.1944 r. (postrzał twarzy) podczas walk na Cmentarzu Ewangelickim, wyeliminowany z dalszych walk. Ewakuowany do Szpitala Jana Bożego na Stare Miasto, następnie kanałami przeszedł do Śródmieścia Południe.
Szlak bojowy:
Wola - Stare Miasto (szpitale) - kanały - Śródmieście Południe (szpitale).
Warszawski Korpus Armii Krajowej (od 20.09.1944):
28. Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei - 15. pułk piechoty AK "Wilków"
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - jeniec Stalagu 318 (VIII F - 344) Lamsdorf, następnie Oflagu VII A Murnau.
Odznaczenia:
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 11491, Krzyż Walecznych, Krzyż Partyzancki, Krzyż Armii Krajowej, Medal Wojska, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Kampanii Wrześniowej, Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju, Odznaka za Rany i Kontuzje (dwukrotnie), Medal „Pro Memoria”. Odznaczenia brytyjskie: Medal Imperium Brytyjskiego (1968), Medal Wojny 1939–1945 (War Medal 1939–1945), Medal Służby Ogólnej z okuciem „Palestine 1945–1948", Medal za Długoletnią Służbę w Armii i Dobre Zachowanie (ang. Army Long Service and Good Conduct Medal). W 2016 roku został uhonorowany przez IPN nagrodą "Kustosz Pamięci Narodowej".
Awanse:
24 kwietnia 2008 r. mianowany przez Prezydenta RP na stopień generała brygady. Postanowieniem z 12 stycznia 2017 roku został mianowany pośmiertnie na stopień generała dywizji.
Losy po wojnie:
Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów pozostał na Zachodzie, wkrótce otrzymał przydział do Ośrodka Zapasowego Samodzielnej Brygady Spadochronowej, z której we wrześniu 1945 r. został skierowany do szpitala w Szkocji. Przeszedł ciężką operację szczęki i pięciomiesięczną rehabilitację. W lutym 1946 r. opuścił szpital. Pozostał na stałe w Wielkiej Brytanii. Wstąpił do armii brytyjskiej (3. Pułk Królewski Huzarów), służył m.in. w gwardii przybocznej Jego Królewskiej Mości Jerzego VI. Działał również m.in. w Palestynie i Sudanie jako agent wywiadu. Po opuszczeniu armii był przez 15 lat kwatermistrzem i oficerem administracyjnym w jednej z brytyjskich szkół wojskowych. Od przejścia na emeryturę w 1985 r. pracował dorywczo jako tłumacz w ambasadzie brytyjskiej w Bonn i konsulacie brytyjskim w Kolonii. Powrócił na stałe do Polski w lipcu 2002 r.
Miejsce śmierci :
Warszawa
Miejsce pochówku:
Warszawa, Cmentarz Powązki Wojskowe - Aleja Zasłużonych, kwatera F IV-tuje-19
Informacje dodatkowe - losy rodziny:
Urodził się 17 września 1920 roku w Wołkowysku w rodzinie ziemiańskiej. Jego ojciec Stanisław był profesorem Uniwersytetu Jagielońskiego i Uniwersytetu Stefana Batorego.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, P/4523: kserokopie dokumentacji oraz artykuły prasowe, dar p. Janusza Brochwicz-Lewińskiego, 2005 r.
Literatura:
"Robiłem swoją robotę". Rozmowa z mjr. Januszem Brochwicz-Lewińskim „Gryfem”, opr. T. Szczepański, H. Dzierzęcki, Warszawa 2006; "Pałacyk Michla, Żytnia, Wola..." Rozmowa z gen. Januszem Brochwicz-Lewińskim - "Gryfem", dowódcą obrony Pałacyku Michla na Woli, Powstańczy Biuletyn Wolski/2008
Archiwum Historii Mówionej:
