Powstańcze Biogramy - Teofil Kucharski

Pseudonim:

-

Funkcja:

komendant szpitala

Stopień:

pułkownik

Miejsce urodzenia:

Jaszczew powiat Krosno

Imiona rodziców:

Józef - Józefa z domu Braun

Wykształcenie i praca zawodowa:

Nauki gimnazjalne ukończył z wyróżnieniem w 1907 r. w Jaśle. Medycynę studiował na uniwersytetach w Berlinie, Monachium, Lipsku. Dyplom uzyskał na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego 23 lipca 1913 r. Pracę rozpoczął w szpitalu powiatowym w Nowym Sączu. W 1913 r. zawarł związek małżeński z Bogusławą z Nowaków (1892-1965), pediatrą i ftyzjatrą. Mieli dwóch synów, Witolda i Jana. Od 1927 r. był członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, pełniąc w latach 1928-1934 funkcję zastępcy przewodniczącego Wydziału Lekarskiego. Działał w Jacht Klubie Wielkopolskim, a od 22 czerwca 1937 r. przez trzy kolejne kadencje pełnił w nim funkcje komandora. Pod jego kierownictwem i przy współudziale wojska w podpoznańskim Kiekrzu powstał najnowocześniejszy śródlądowy ośrodek żeglarski w Polsce. W 1929 r. habilitował się na Uniwersytecie Poznańskim na podstawie rozprawy "Wpływ wyciągu z tylnej części przysadki mózgowej na ustrój ludzki". Prowadził zajęcia dla studentów w kierowanej przez profesora Jana Henryka Lubienieckiego Klinice Propedeutycznej Chorób Wewnętrznych, znajdującej się w szpitalu wojskowym. Wiosną 1939 r. uzyskał tytuł profesora.

Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:

W latach I wojny światowej związał się z polskimi formacjami legionowymi. Pełnił w nich służbę do końca sierpnia 1917 r., początkowo w szpitalach w Nowym Sączu i Jabłonkowie, a następnie w 4. Pułku Piechoty i 1. Pułku Ułanów. W grudniu 1915 r. awansował do stopnia porucznika. Po kryzysie przysięgowym w (sierpień 1917) wcielony do armii austriackiej, służył na froncie w Siedmiogrodzie, a później w szpitalach wojskowych w Opawie i Wadowicach. 10 listopada 1918 r. wstąpił do tworzącego się Wojska Polskiego. Został komendantem szpitala wojskowego w Ciechanowie, awansował do stopnia kapitana. Podczas wojny polsko-bolszewickiej awansował 1.04.1920 r. do stopnia majora. W latach 1921-1924 pełnił funkcję starszego lekarza 2. Pułku Wojsk Kolejowych w Jabłonnie. 30 listopada 1926 r. związał się na stałe z Poznaniem, obejmując stanowisko starszego ordynatora oddziału wewnętrznego 7. Wojskowego Szpitala Okręgowego przy ówczesnych Wałach Jana III (dziś ul. Kościuszki). 20 kwietnia 1927 r. awansowany do stopnia podpułkownika. 1929 r. został mianowany komendantem 7. Wojskowego Szpitala Okręgowego. Funkcję tę sprawował do września 1939 r. 1 stycznia 1933 r. został pułkownikiem.

Udział w wojnie obronnej 1939:

W końcu sierpnia 1939 r. był mianowany szefem sanitarnym Armii "Poznań". Organizował w Kutnie i okolicach zespół szpitali polowych dla tysięcy rannych w bitwie nad Bzurą. Około 20 września przedostał się do Warszawy.

Udział w konspiracji 1939-1944:

Po kapitulacji stolicy jako najstarszy rangą oficer-lekarz objął komendanturę Szpitala Ujazdowskiego (do 31 marca 1940 r.) oraz nadzór fachowy nad polskimi szpitalami wojskowymi w Warszawie - rannych wojskowych polskich uznano za jeńców wojennych na prawach internowanych, a obsługujący ich personel medyczny potraktowano jako jeńców wojennych pozostających na wolnej stopie. Od 31.03.1940 r. pełnił funkcję kierownika naukowego Oddziału Wewnętrznego Szpitala Ujazdowskiego. Szybko włączył się w pracę konspiracyjną i tajne nauczanie medycyny. Współorganizował Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich oraz współpracował z tzw. Szkołą Zaorskiego.

Oddział:

"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Szpital Ujazdowski ul. Piusa XI - komendant szpitala; ewakuowany 6 sierpnia 1944 r. na ul. Chełmską 19 (budynek Zgromadzenia Sióstr Rodziny Marii)

Dzielnica:

Śródmieście Południe - Sadyba. Początkowo, od 2.08.1944 r. komendant Szpitala Ujazdowskiego, dzięki odważnej postawie prof. T. Kucharskiego i doc. Krotoskiego uzyskali od Niemców zgodę na ewakuację. Ewakuowano Szpital Ujazdowski i Szpital Św. Ducha, razem 1851 osób, w tym 152 ciężko rannych na ul. Chełmską 19 do budynku Zakładu Opiekuńczego Zgromadzenia ss. Rodziny Marii.

Losy po Powstaniu:

Wyjechał z Warszawy z rannymi do Milanówka, a następnie do Krakowa, do Domu Pojezuickiego przy ul. Kopernika.

Losy po wojnie:

27 marca 1945 r. objął - do grudnia tegoż roku - komendanturę Szpitala Okręgowego nr 5 w Poznaniu. 15 lipca 1946 r. ze względów zdrowotnych został przeniesiony w stan spoczynku. W latach 1945-1946 kierował Kliniką Diagnostyczną Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Poznańskiego. Wkrótce po wojnie profesorowi uczyniono zarzut wypłacenia, zgodnie z konwencją genewską, żołdu rannym oficerom i personelowi Szpitala Ujazdowskiego. Tocząca się przed Sądem Grodzkim w Poznaniu sprawa, zakończyła się odwołaniem krzywdzących pomówień. W 1948 r. przez kilka miesięcy był konsultantem sanatoriów w Ciechocinku. Od 1954 r. kierował Sanatorium Reumatologicznym w Cieplicach Śląskich. Opublikował kilkadziesiąt prac z różnych dziedzin interny i medycyny wojskowej. W uznaniu zasług dla polskiego żeglarstwa otrzymał w 1948 r. tytuł Komandora Honorowego Jacht Klubu Wielkopolskiego.

Odznaczenia:

Krzyż Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Krzyż Niepodległości, Złoty Krzyż Zasługi, Złota Odznaka Honorowa PCK.

Miejsce śmierci:

Cieplice Zdrój, pochowany na cmentarzu w Kiekrzu.

Powojenna relacja dr płk. Teofila Kucharskiego :

"O godz. 6 rozpoczęła się zbiórka. Ustaliłem następujący porządek pochodu: na przedzie 6 kobiet z chorągwiami Czerwonego Krzyża, uszytymi w nocy; za nimi czwórkami chorzy na noszach (38 czwórek); następnie inwalidzi, za nimi zdrowi ze swoimi tłumoczkami; na końcu 5 zaprzęgów konnych, 3 ze szpitala Ujazdowskiego, 1 ze szpitala Św. Ducha, 1 ze Spółdzielni. Koło godz. 9 pochód był mniej więcej sformowany, brakowało jeszcze obsady do 50 noszy. Wówczas udałem się [do] kpt. Meyera jeszcze raz, prosząc by dał mnie 100 mężczyzn internowanych ze spalonych domów i by nie palił biblioteki szpitalnej, podając, że jest to biblioteka jedna z największych i najbardziej znanych w Europie. Nie chciał ze mną mówić. Kazał mi wracać i dodał, że w ciągu pół godziny mam razem ze szpitalami opuścić teren Ujazdowa. (...) Groźbą i prośbą udało się znaleźć noszowych i o godz. 10 dałem znak do rozpoczęcia pochodu. (...) Dla skontrolowania porządku ustawiłem się koło apteki, naprzeciwko bramy szpitala i mogłem stwierdzić, że obraz poruszającego się orszaku czynił niesamowicie makabryczne wrażenie, zarazem wrażenie dostojeństwa i godności".

Źródła:

MPW-baza uczestników PW. W. Witczak, Gazeta Poznań, http://poznan.gazeta.pl/poznan/1,36048,2789238.html , 26.02.2012r. godz. 00:03 W.Lisowski, Polska służba zdrowia w powstaniach narodowych 1794-1944, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2006. H. Jędrzejewska, Lekarze powstania warszawskiego 1 VIII - 2 X 1944, Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, suplement tomu CXLII, Warszawa 2006, S.Bayer Służba zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939-1945, Wydawnictwo MON, Warszawa 1985. Fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, www.audiovis.nac.gov.pl

Teofil Kazimierz Kucharski

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Teofil Kazimierz Kucharski

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter