Data urodzenia:
1896-04-13
Funkcja:
dowódca kompanii
Stopień:
Oficer rezerwy piechoty WP: porucznik (1920), major (23.09.1944).
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Jan - Florentyna
Wykształcenie:
W 1913 r. ukończyła Gimnazjum Kuzienkowej, a następnie kursy buchalteryjne Zgromadzenia Kupców miasta Warszawy. Od 1913 r. czynna w tajnym skautingu, była plutonową 4. Drużyny im. Emilii Plater.
Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:
Wobec zakazu przyjmowania kobiet do Legionów Polskich, zgłosiła się do służby przebrana za mężczyznę pod nazwiskiem
Kazimierz Żuchowicz. Przydzielona w lutym 1916 r. do kompanii uzupełniającej w Lublinie, a w marcu - do magazynu 1. pułku artylerii, od maja 1916 r. służyła jako kanonier w II baterii haubic 1. pułku artylerii I Brygady Legionów Polskich.
Odkomenderowana we wrześniu 1916 r. do POW, zorganizowała w Warszawie Oddział Żeński POW. Aresztowana
8.12.1917 r. za udział w demonstracji na pl. Zbawiciela i skazana na 6 miesięcy więzienia, po kilku tygodniach zwolniona za
kaucją. Następnie pełniła funkcję zbrojmistrza żandarmerii POW, a od grudnia 1918 r. zastępcy zbrojmistrza K-dy Gł. Milicji
Ludowej. W kwietniu 1919 r. wstąpiła ochotniczo do Wojska Polskiego. Przydzielona początkowo do Inspektoratu
Werbunkowo-Zaciągowego Dywizji Litewsko-Białoruskiej, od września 1919 r. była zastępcą komendanta II Ochotniczej
Legii Kobiet (OLK) przy Dowództwie Frontu Litewsko-Białoruskiego, a po przeorganizowaniu na Batalion Wileński OLK, w
lipcu 1920 r. dowodziła tą jednostką w walkach o Wilno. Od sierpnia tego roku dowódca Batalionu Liniowego OLK
(zorganizowanego z Batalionu Warszawskiego i kompanii Batalionu Wileńskiego) w obronie Warszawy. Od października
1920 r. ponownie dowodziła Batalionem Wileńskim OLK, a po jego rozwiązaniu (listopad 1921) - kompanią szkolną OLK w
Wilnie. W marcu 1922 r. została przeniesiona do rezerwy, a jednocześnie odebrano jej - wobec braku podstaw prawnych w wypadku służby kobiet w WP - stopień porucznika rezerwy. Jedna z współorganizatorek pomocniczej wojskowej służby
kobiet, od 1923 r. uczestniczyła w organizowaniu obozów przeszkolenia wojskowego kobiet i była współzałożycielką PWK.
Instruktorka PWK i członkini Klubu Starszych Instruktorek. Jednocześnie od 1926 r. urzędniczka w Samodzielnym
Referacie Personalnym (Biurze Personalnym) GISZ w Belwederze, a od 1935 r. kierowniczka sekretariatu Muzeum Józefa
Piłsudskiego w Belwederze. Opublikowała wspomnienia pt. "W pierwszym pułku artylerii"
Udział w wojnie obronnej 1939 r.:
We wrześniu 1939 r. uczestniczyła ochotniczo w obronie Warszawy.
Używane pseudonimy:
"Kazik", "Lena"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od listopada 1939 r. w Służbie Zwycięstwu Polski, zaprzysiężona przez Henryka Józefskiego. Od kwietnia 1940 r. sekretarka komendanta Rejonu ZWZ Piotrków ("Las"). Przeniesiona z powrotem do Warszawy, od kwietnia 1942 r. była organizatorką i komendantką oddziału "Dysk" ("Disk" - Dywersja i Sabotaż Kobiet), liczącego ok. 70 kobiet, złożonego z trzech grup: minerskiej, sabotażowej i łączności, wchodzącego w skład "Motoru" - "Sztuki" - "Deski" - "Brody" (Oddziału Dyspozycyjnego Związku Odwetu, potem Kedywu K-dy Gł. Armii Krajowej), pod pseudonimem "Lena". Osobiście uczestniczyła m.in. w akcji wysadzenia pociągu pod Radomiem 16.11.1942 r. ("Odwet kolejowy") i wykonała (by ustrzec przed tym przeżyciem młodsze od siebie podkomendne) w lipcu 1943 r. wyrok śmierci na konfidencie Gestapo - akcję z ramienia "Motoru" ubezpieczał ppor. "Maciek" (Maciej Bittner).
Oddział:
Kedyw Komendy Głównej Armii Krajowej - zgrupowanie "Radosław" - pułk "Broda 53" - kompania "Lena" ("Dysk") - dowódca kompanii.
Szlak bojowy:
Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście (szpitale - jako ciężko chora od września 1944 r. nie brała już udziału w dalszych walkach).
Odznaczona:
Krzyż Walecznych (pięciokrotnie), Krzyż Niepodległości z Mieczami, Krzyż Virtuti Militari V klasy (1.10.1944), Złoty Krzyż
Zasługi z Mieczami, Krzyż Polonia Restituta (pośmiertnie).
Losy po Powstaniu:
Wyznaczona przez mjr. Marię Wittek, szefa Wojskowej Służby Kobiet K-dy Gł. AK, na komendantkę oficerskiego obozu
jenieckiego kobiet-żołnierzy AK. 5 października 1944 r. po kapitulacji opuściła Warszawę na czele około 2000 kobiet żołnierzy AK. Przebywała w obozach jenieckich kolejno: w Stalagu 344 Lamsdorf, Stalagu IV B Mühlberg, Stalagu IV E Altenburg, Oflagu IX C Molsdorf (od 22.12.1944 r. - była tam uznaną przez Niemców polską komendantką obozu, a jej zastępczynią była mjr. Janina Karasiówna "Haka") i Blankenheim (były obóz szkoleniowy Hitler-Jugend).
Losy po wojnie:
Po uwolnieniu przez oddziały amerykańskie (kwiecień 1945) była z ramienia Sztabu Głównego PSZ Inspektorką Oddziałów Kobiecych b. AK, a od października 1946 r. do maja 1947 r. przewodniczącą Podkomisji Weryfikacyjnej WSK AK. Potem została mianowana przez władze brytyjskie inspektorką kobiet-żołnierzy PSZ w północnej Anglii w ramach Northern Command, a od grudnia 1947 r. w zachodniej Anglii w ramach Western Command. Zdemobilizowana w 1948 r. pracowała w kuchni kolejowej w Londynie. Ciężko chorą (rak wątroby) uznano za niezdolną do pracy fizycznej i przeniesiono na zasiłek społeczny. Od stycznia 1950 r. członkini RN Koła AK. Członkini Komitetu Honorowego I Zjazdu Koleżeńskiego Kobiet Żołnierzy PSZ (wrzesień 1958 r., Londyn), podczas którego wygłosiła przemówienie.
Miejsce śmierci:
Londyn, w 1959 r. prochy jej sprowadzono do Warszawy i pochowano na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
