Zbigniew Leo

"Byk"

-

strzelec - kapral

120138

Warszawa

Stanisław - Czesława z domu Przasnyska

Po ukończeniu szkoły powszechnej był uczniem Gimnazjum im. Wojciecha Górskiego, w którym wiosną 1939 r. ukończył pierwszą klasę gimnazjalną. Od 1935 r. był członkiem 25. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W latach okupacji kontynuował naukę na tajnych kompletach, i w maju 1944 r. zdał maturę w klasie o profilu matematyczno-fizycznym.

W latach 1939-1944 pracował w Zakładach Philipsa przy ul. Karolkowej 36/44, dzięki czemu miał "mocne papiery”, chroniące go przed wywiezieniem na roboty przymusowe do Niemiec.

W konspiracji od pierwszych miesięcy okupacji. Początkowo działał w tajnym harcerstwie. W marcu 1943 r. zaprzysiężony jako żołnierz 2. kompanii "Odwet" 4. Rejonu V Obwodu Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej. Przeszedł podstawowe szkolenie wojskowe obejmujące m.in. bronioznawstwo, taktykę plutonu piechoty i terenoznawstwo. Jesienią 1943 r., przy ciągle napływających nowych żołnierzach, kompanię przekształcono w II batalion szturmowy "Odwet" ("Odwet II"), a Zbigniew "Byk" został żołnierzem sekcji "H" w 2. kompanii.

Warszawa ul. Chmielna 16.

V Obwód (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 4. Rejon - II batalion szturmowy "Odwet" ("Odwet II") - 2 kompania - sekcja "H" - dowódca strz. "Jarema" (Tadeusz Tołłoczko). Po przejściu do Śródmieścia - Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział VI BiP (Biuro Informacji i Propagandy) - Oddział Osłonowy WZW (Wojskowe Zakłady Wydawnicze) - III pluton.

Kolonia Staszica - Śródmieście Południe - Śródmieście Północ. 1 sierpnia 1944 r., wobec niedostarczenia broni z magazynów, II batalion szturmowy "Odwet" nie mógł wykonać swojego podstawowego zadania, wyznaczonego na godzinę "W": ataku od północy na koszary SS-Stauferkaserne przy ul. Rakowieckiej i Flakkaserne przy ul. Puławskiej. W tej sytuacji dowódca batalionu, ppor. "Roman" wydzielił pluton szturmowy, którego zadaniem miało być zdobycie kwater oficerów artylerii przeciwlotniczej (Flak) w willach przy ul. Sędziowskiej 3 i 5. Pozostałe pododdziały - w tym sekcja H" - miały czekać w miejscach koncentracji na rozwój wypadków. Po załamaniu się pierwszego ataku, tracąc rannych i zabitych, pluton szturmowy wycofał się na podstawy wyjściowe. W tym czasie sekcja "H" ukrywała się na strychu willi przy ul. Prezydenckiej 7, a jej uzbrojeniem były dwa pistolety Vis i dwa granaty. Sąsiednie budynki były zajęte przez załogi niemieckie, a od 4 sierpnia 1944 r. Kolonię Staszica kontrolowały także patrole z Brygady SS-RONA - dokonując licznych zbrodni na mieszkańcach okolicznych domów. Nocą 8 sierpnia na ul. Prezydencką 7 dotarł łącznik ze Śródmieścia, który przeprowadził sekcję do willi przy ul. Filtrowej, skąd 11 sierpnia, przez ul. Wawelską wszyscy szczęśliwie doszli do pozycji powstańczych przy ul. Polnej. 15 sierpnia 1944 r. strz. "Byk", z bratem Włodzimierzem, przeszedł do Śródmieścia Północ, gdzie obaj zostali przyjęci w skład oddziału osłonowego WZW. Ze względu na ciężkie zapalenie płuc przez 3 tygodnie przebywał na kwaterach prywatnych, po czym powrócił do oddziału. Uczestniczył w konwojowaniu jeńców niemieckich, ochronie placówek WZW, oraz w transportach żywności (jęczmień) z magazynów Browaru "Haberbusch i Schiele". We wrześniu 1944 r. brał udział w walkach obronnych linii Nowego Światu.

Jego brat Włodzimierz walczył w tym samym oddziale.

Niewola niemiecka - jeniec Stalagu X B Sandbostel, w grudniu 1944 r. przeniesiony do Stalagu XVIII C Markt-Pongau. W obozie pracy Mittelberg żołnierze sekcji "H" podali się za elektromonterów i zostali skierowani do prac przy instalacjach elektrycznych agregatów wytwarzających gaz drzewny. 1 maja 1945 r. w grupie jeńców przekroczył granicę niemiecko-szwajcarską. W Szwajcarii przebywał wraz z bratem, mieszkając przez miesiąc w Hotelu "Du Poisson” w Neuchatel.

222492

W czerwcu 1945 r. wyjechał ze Szwajcarii do Francji, gdzie zgłosił się ochotniczo do 1. Dywizji Pancernej gen. Maczka. Przez rok przebywał w Lille i okolicach, po czym wyjechał z oddziałami polskimi do Szkocji. Po demobilizacji powrócił do kraju. W 1947 r. podjął studia na Wydziale Telekomunikacji Politechniki Warszawskiej i w 1953 r. obronił uzyskał tytuł magistra nauk technicznych.

MPW-baza uczestników PW, archiwum rodzinne