Pseudonim:
"Maria Springer"
Data urodzenia:
1918-08-25
Data śmierci:
1999-07-07
Funkcja:
-
Miejsce urodzenia:
Berlin
Imiona rodziców:
Bolesław Konieczka - Gertruda z domu Skibicka
Nazwisko panieńskie:
Zofia Konieczka
Nazwisko konspiracyjne:
Marie Springer, Maria Springer
Udział w konspiracji 1939-1944:
Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział II (Informacyjno-Wywiadowczy) - Wydział Wywiadu Ofensywnego "Stragan" - Referat "Zachód" ("Lombard") - Tereny Rzeszy.

Jako wywiadowczyni, doskonale władająca językiem niemieckim, działała na trasie Warszawa-Berlin-Hamburg-Heidelberg-Hanower-Ludwigshafen-Saarbücken. Zaopatrzona w świetnie podrobione niemieckie dokumenty, wykonane w pracowni legalizacyjnej por. "Agatona", podróżowała po Rzeszy jako Marie Springer, zdobywając cenne informacje, m.in. plany fabryki akumulatorów dla okrętów podwodnych w Hamburgu, dzięki czemu RAF mógł dokonać precyzyjnego nalotu. Podczas kolejnego wyjazdu udało się jej ustalić miejsce pobytu pancernika "Tirpitz", ukrywającego się w jednym z norweskich fiordów. Od marca 1943 r. żona por. Jana Kochańskiego "Maćka", cichociemnego, oficera Oddziału II KG AK w Warszawie, w związku z zagrożeniem aresztowaniem przeniesionego w czerwcu tego roku do Oddziału II Obszaru AK Lwów. Aresztowana we Lwowie przy ul. Kleparowskiej 8 wraz z mężem Janem Kochańskim „Alojzy”, „Maciek” * jako małżeństwo Zubowicz w dniu 1 listopada 1943 r. o godz. 5:30 (była już wówczas w zaawansowanej ciąży). Po aresztowaniu przebywała w więzieniu na Łąckiego we Lwowie. Gestapo prowadziło przesłuchania. Niemcy znali jej prawdziwe nazwisko, poprzedni adres w Warszawie, wiedzieli, że jeździła w sprawach wywiadu do Rzeszy. Umieszczona początkowo dla zmylenia śladów na oddziale męskim w celi nr 71, w więziennej izolatce, po kilku dniach została przeniesiona do celi kobiecej, skąd nawiązała łączność z profesorową Strońską z Armii Krajowej. Dostała wówczas polecenie symulowania bóli porodowych, w następstwie czego Niemcy przenieśli ją do szpitala na ul. Rappaporta, gdzie niecierpliwie czekała na odbicie. 9 grudnia 1943 roku, mimo specjalnego dozoru straży, korzystając z łazienki, uciekała sama ze szpitala, bez niczyjej pomocy. Blisko miesiąc ukrywała się we Lwowie u pani Strońskiej, przy ul. Piekarskiej 14. Niezwykle odważna zaryzykowała wyjazd do Warszawy w towarzystwie sędziego Tadeusza Semadeniego. 4 stycznia 1944 roku urodziła w Warszawie syna Macieja. Zaopatrzona w nowe dokumenty, nadal poszukiwana przez Gestapo, do wybuchu Powstania Warszawskiego mieszkała z dzieckiem w Warszawie, często zmieniając mieszkania, które uzyskiwała dzięki pomocy Michaliny Wieszeniewskiej "Ciotki Antosi".

Oddział:
"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - brak informacji na temat przydziału
Losy po Powstaniu:
Wyszła z Warszawy 4 października 1944 r. wraz z chorym 9-miesięcznym synkiem. Trafiła do szpitala, z którego wkrótce w obawie przed aresztowaniem uciekła.
Losy po wojnie:
W 1946 r. w Gdańsku poznała kpt. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego, u którego siostry, Danuty Rylskiej-Piątkowej w 1944 r. ukrywała się z synkiem, po ucieczce ze Lwowa. Dwa lata później pobrali się i zamieszkali w Poznaniu. W 1963 r. przeprowadzili się do Radości pod Warszawą. Zofia prowadziła warsztat rzemieślniczy w Warszawskiej Spółdzielni "Reflex".
Odznaczenia:
Warszawski Krzyż Powstańczy
Nazwiska:
I-voto Rapp (mąż Janusz Rapp, zm. 1942), II -voto Kochańska (mąż Jan Kochański ps. Maciek, cichociemny, rozstrzelany przez Niemców w 1944 r.), III-voto Zofia Ścibor-Rylska - mąż Zbigniew Ścibor-Rylski ps. "Motyl" (1917-2018).
Miejsce śmierci:
Warszawa
Miejsce pochówku :
Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki) - kw. 178 A, rząd 2, miejsce 26-29 (grób rodziny Ścibor-Rylskich i Starzeńskich). Pochowana wraz z mężem, gen. Zbigniewem Ścibor-Rylskim ps. "Motyl"
Informacje dodatkowe:
* Por. Jan Kochański „Alojzy”, „Maciek”, cichociemny lat 29, we Lwowie prowadził szkolenie techniki wywiadu w Oddziale II Komendy Obszaru. 28.10.1943 roku, gdy Kochański jako Zubowicz powrócił z kolejnego wyjazdu służbowego do Warszawy, dozorca poinformował go, że ktoś pytał o niego. Zaniepokojony zgłosił to swemu szefowi, mjr. „Waleremu”, ale mimo propozycji zmiany lokalu zdecydował się pozostać na Kleparowskiej. Kilka dni później do mieszkania zastukało Gestapo. Po dwóch tygodniach przesłuchań we Lwowie Kochańskiego przewieziono do Warszawy, gdzie był przetrzymywany w izolatce na Pawiaku i wielokrotnie przesłuchiwany i torturowany w siedzibie Gestapo w Alei Szucha. 16 lutego 1944 roku wyprowadzono go na egzekucję (prawdopodobnie został rozstrzelany w ruinach getta).
Źródła:
MPW-baza uczestników, nekrolog w prasie (1999). Fot. portretowa MPW-zbiory: MPW-IK/1111. Prezentowane w biogramie fragmenty artykułów oraz książka S. Pempla "Pod znakiem Lwa i Syreny" z osobistą dedykacją autora dla p. Zofii Rylskiej pochodzą ze zbiorów prywatnych, zostały udostępnione dzięki uprzejmości p. Oskara Starzeńskiego i p. Jacka Białobrzega. Fotografia z balu karnawałowego w roku 1958 pochodzi ze zbiorów rodzinnych, skan - w zbiorach Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IS/1603/8 (P/9132/18)
Publikacje:
Stanisław Pempel, Pod znakiem Lwa i Syreny, Wydawnictwo Rytm, 1989, s. 111-112, 127 • zob. fragmenty, Henryk Nakielski, Wiraże na prostej – wywiad-rzeka z Zofią Rylską, Przegląd… nr 36/1984
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Zofia Rapp-Kochańska "Maria Springer" (1918-1999) wywiadowczyni Komendy Głównej Armii Krajowej, Oddział II Informacyjno-Wywiadowczy na Tereny III Rzeszy. Fotografia portretowa.  ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IK/1111

Zofia Rapp-Kochańska "Maria Springer" (1918-1999) wywiadowczyni Komendy Głównej Armii Krajowej, Oddział II Informacyjno-Wywiadowczy na Tereny III Rzeszy. Fotografia portretowa. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IK/1111

Zofia Rapp-Kochańska "Maria Springer" (1918-1999)

Zofia Rapp-Kochańska "Maria Springer" (1918-1999)

Bal karnawałowy, 1958 rok. Zofia Ścibor-Rylska jako zwyciężczyni konkursu na królową balu. Fot. ze zbiorów rodzinnych, skan w zbiorach Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IS/1603/8 (P/9132/18)

Bal karnawałowy, 1958 rok. Zofia Ścibor-Rylska jako zwyciężczyni konkursu na królową balu. Fot. ze zbiorów rodzinnych, skan w zbiorach Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IS/1603/8 (P/9132/18)

Nasz newsletter