Pseudonim:
"Wacek"
Data urodzenia:
1919-06-19
Data śmierci:
2002-09-21
Funkcja:
dowódca plutonu / kompanii
Stopień:
porucznik rezerwy piechoty
Miejsce urodzenia:
Kochów - Maciejowice
Imiona rodziców:
Jan - Ludwika z domu Pielak
Wykształcenie do 1944 r.:
Był uczniem Gimnazjum oo. Marianów w Warszawie, skąd został relegowany z ostatniej klasy za udział w Organizacji Młodzieży Wiejskiej "Wici". Maturę zdał w roku 1938 w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Po maturze wstąpił na Wydział Elektryczny Politechniki Warszawskiej i jesienią 1938 r., w celu odbycia powszechnego obowiązku służby wojskowej został elewem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Słonimiu, z którą rok później wyruszył do walki.
Udział w wojnie obronnej 1939:
Podchorąży rezerwy piechoty 179. Pułku Piechoty (Rez.) z 50. Dywizji Piechoty, działającej w składzie Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie" gen. bryg. Franciszka Kleeberga. 6 października 1939 r. pod Kockiem wzięty do niewoli, w której przebywał do 8.05.1942 r. Jako jeniec wielokrotnie podejmował próby ucieczek ze Stalagów. Wczesną wiosną 1942 r. złapany po przepłynięciu Renu - już na terytorium okupowanej Holandii, odstawiony do obozu karnego dla wielokrotnych uciekinierów, rozmaitych narodowości. Tam, na wiadomość, że jeńcy francuscy mają zostać wywiezieni na Wschód, celem utrudnienia im ucieczki do Francji, zamienia się tożsamością z jednym z nich. Wywieziony do Rawy Ruskiej ucieka z budowanego obozu jako Żyd polski, jeden ze spędzonych do jego budowy.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Po ucieczce z obozu ukrywał się przez jakiś czas w rodzinnym Kochowie, skąd zagrożony aresztowaniem wyjechał do Warszawy. W stolicy poprzez kolegów szkolnych z Gimnazjum im. A. Mickiewicza nawiązał kontakt z konspiracją. Do 1944 roku służył w drużynach osłonowych Komendy Głównej AK jako żołnierz etatowy. Zadaniem tych oddziałów była osłona lokali KG AK, zabezpieczenie ewakuacji spalonych lokali konspiracyjnych i radiostacji krótkofalowych, osłona ćwiczeń podziemnych podchorążówek, egzekucje z wyroku sądów podziemnych, minowanie obiektów przemysłowych pod kątem akcji "Burza". Brał udział w zaminowaniu warszawskiej montowni Zakładów Philipsa. W ramach przygotowań do Powstania, w lipcu 1944 r. grupa żołnierzy grup osłonowych, jako drużyna "Andrzeja" (Andrzej Wojnicz), została włączona do batalionu Kedywu KG AK "Parasol", w którym uzupełniła 2. kompanię.
Oddział:
Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - batalion "Parasol" - 2. kompania - zastępca dowódcy drużyny, dowódca drużyny (5.08.1944), dowódca plutonu (6.08.1944), dowódca 2. kompani (8.08.1944 - po rannym "Kopciu"), zastępca dowódcy batalionu d/s liniowych (doradca ppor. "Jeremiego").
Szlak bojowy:
Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście (szpital)
Odniesione rany:
Ciężko ranny w nogę nocą 30/31.08.1944 r. na Starym Mieście w czasie nieudanej próby przebicia oddziałów Grupy "Północ" do Śródmieścia. Wbrew wyraźnemu rozkazowi wyniesiony kanałami przez swoich podkomendnych do Śródmieścia.
Losy po Powstaniu:
Wyjechał z Warszawy z rannymi, trafił do lecznicy w Milanówku, gdzie 7 października 1944 r. dokonano amputacji zgangrenowanej nogi.
Odznaczenia:
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Medal za udział w Wojnie Obronnej 1939, Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939, Medal Wojska (trzykrotnie), Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Partyzancki, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal 40-lecia PRL, oraz dwa odznaczenia obce.
Losy powojenne:
Aresztowany prze UB, inwalida bez nogi, przetrzymywany w Garwolinie, zwolniony przez pracującego w UB dalekiego krewnego, ucieka do Wrocławia, gdzie staje w szeregu pierwszych studentów, a zarazem budowniczych Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest wiceprzewodniczącym Bratniej Pomocy. W 1951 r. kończy Wydział Filozoficzny - kierunek fizyka - i rozpoczyna pracę w Świdrze pod Warszawą, w istniejącym tam od przed wojny Obserwatorium Geofizycznym. W 1953 r. przyjmuje propozycję organizacji Obserwatorium Magnetycznego w Helu, dokąd wyjeżdża wraz z żoną Zofią z domu Jobell i małą córeczką. Całe dalsze życie związał z Helem, gdzie z małżonką prowadził badania nad magnetyzmem ziemskim, w szczególności nad archeomagnetyzmem, gdzie praca obojga małżonków i personelu była działaniem pionierskim na skalę światową. Miał decydujący udział w rewolucjonizującym badania magnetyczne magnetometrze protonowym, również jako pierwszy w Polsce prowadził badania magnetyczne na morzu. Awansowany do stopnia majora WP w stanie spoczynku. Uchwałą Nr XII/60/11 Rady Miasta Helu z dn. 27.10.2011 r. w uznaniu wybitnych zasług dla rozsławienia imienia miasta, otrzymał pośmiertnie tytuł "Honorowego Obywatela Miasta Helu".
Miejsce śmierci:
Zmarł po przejściu na emeryturę, w swoim mieszkaniu w Gdyni. Pochowany na Helu.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Wacław Czyszek - 1943. Fot. archiwum prywatne

Wacław Czyszek - 1943. Fot. archiwum prywatne

Wacław Czyszek - przełom lat 40. i 50.

Wacław Czyszek - przełom lat 40. i 50.

Wacław Czyszek z żoną Zofią - Hel, lata 50.

Wacław Czyszek z żoną Zofią - Hel, lata 50.

Wacław Czyszek i A. Brojek, Hel lata 50.

Wacław Czyszek i A. Brojek, Hel lata 50.

Nasz newsletter