13 października 2021 r. odbyło się uroczyste przekazanie aparatu żołnierza Armii Krajowej do Muzeum Powstania Warszawskiego. Swój aparat fotograficzny przekazał pan Ryszard Witkowski „Orliński”, który jako żołnierz NOW i AK fotografował nim przez cały okres II wojny światowej.
Za jego pomocą uwiecznił m.in. niemieckie transporty kolejowe, konspiracyjne wydarzenia patriotyczne, działania żołnierzy AK w Milanówku, uchodźców z powstańczej Warszawy oraz zniszczoną po Powstaniu stolicę. Po Powstaniu wykonywał mikrofilmy dla Delegatury Rządu na Kraj; jego Leica stanowiła wówczas część zrzutowego kompletu do robienia powiększeń i pomniejszeń. Zdjęcia pana Ryszarda Witkowskiego, wykonane Leicą, znajdują się w zbiorach Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Pan Ryszard Witkowski został odznaczony medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Ryszard Witkowski „Orliński” - żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej. Podczas niemieckiej okupacji służył w Milanówku, uczestnicząc m.in. w podejmowaniu alianckich zrzutów.
Przy użyciu aparatu Leica odkupionego od niemieckiego żołnierza przez jego matkę - fotograf Felicję Witkowską - wykonał szereg zdjęć podczas II wojny światowej.
W 1944 roku uwiecznił exodus ludności cywilnej wypędzanej z Powstańczej Warszawy do pobliskich miejscowości, w tym popowstańcze szpitale przeniesione do Milanówka. Po Powstaniu Warszawskim rozpoczął również służbę dla ewakuowanej ze stolicy Delegatury Rządu RP na Kraj.
W jej ramach podjął współpracę z red. Wacławem Żdżarskim „Kozlowskim”, który zdołał wynieść z powstańczej Warszawy zrzutowy zestaw do mikrofilmów, ale nie uratował niezbędnego do niego aparatu. Brakujący sprzęt fotograficzny udostępnił właśnie Ryszard Witkowski „Orliński”, który odtąd przy użyciu zrzutowego zestawu oraz swojego aparatu odczytywał i wykonywał mikrofilmy.
Bardzo ważnym osiągnięciem Witkowskiego było udanie się jednym z pierwszych, po przejściu frontu zimą 1945 roku, transportów kolejowych do zrujnowanej Warszawy. Wykonał w ten sposób unikatową serię zdjęć, dokumentujących „na świeżo”, ogrom zniszczeń stolicy Polski, w tym Starego Miasta.
Szczególnie porażający widok robią liczne zdjęcia zniszczonych kościołów i zabytków oraz leżącego na bruku posagu z kolumny króla Zygmunta III Wazy.
Pan Ryszard w minionych latach przekazał do MPW wspomniany zrzutowy zestaw do wykonywania mikrofilmów, swoje klisze oraz album fotograficzny. Tym samym w Muzeum znalazł się kompletny sprzęt, którym podczas okupacji wykonywano mikrofilmy: zrzutowy zestaw oraz aparat.
fot. Katarzyna Stefanowska / Muzeum Powstania Warszawskiego
