Krzysztof Kamil Baczyński

"Krzyś"

zastępca dowódcy plutonu

Kolumna: 178 Miejsce: 3

kapral podchorąży rezerwy piechoty

Warszawa

Stanisław - Stefania z domu Zieleńczyk

Od 1933 r. uczył się w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego, gdzie w maju 1939 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. W jego klasie uczyli się późniejsi żołnierze warszawskich Grup Szturmowych: Tadeusz "Zośka" Zawadzki i Jan "Rudy" Bytnar. Wybuch wojny uniemożliwił mu podjęcie studiów w Akademii Sztuk Pięknych. W czasie nauki w gimnazjum należał do Organizacji Młodzieży Socjalistycznej "Spartakus", półlegalnej organizacji młodzieży szkół średnich pod patronatem PPS, ale i związanej z KZMP (Komunistyczny Związek Młodzieży Polski). Używał wówczas pseudonimu "Emil". Od jesieni 1942 r. do lata 1943 r. studiował polonistykę na Tajnym Uniwersytecie Warszawskim.

Jan Bugaj, Jan Krzyski, Piotr Smugosz, Krzysztof Zieliński,

"Jan Bugaj", "Emil", "Jan Krzyski", "Krzysztof", "Piotr Smugosz", "Krzysztof Zieliński", "Krzyś".

Od lipca 1943 r. sekcyjny w II plutonie "Alek" 2. kompanii "Rudy" batalionu AK "Zośka" w stopniu starszego strzelca pod pseudonimem "Krzysztof", następnie "Zieliński". Uczestnik akcji wykolejenia pociągu niemieckiego na odcinku Tłuszcz-Urle (akcja "TU") 27.04.1944 r. Po ukończeniu turnusu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola" rozkazem jej komendanta, por. "Gustawa" (Eugeniusz Konopacki) z 25.05.1944 r. otrzymał stopień starszego strzelca podchorążego rezerwy piechoty. Jednocześnie był kierownikiem działu poezji miesięcznika społeczno-literackiego "Droga", wydawanego od grudnia 1943 r. W czerwcu 1944 r. brał udział w szkoleniu terenowym w Puszczy Białej pod Wyszkowem (akcja "Par I"). Komendant bazy leśnej "Giewont" w meldunku przesłanym do Warszawy bardzo krytycznie ocenił wyszkolenie Baczyńskiego. W efekcie rozkazem dowódcy 2. kompanii batalionu "Zośka" pchor. "Morro", z 1.07. 1944 r. został zwolniony z funkcji "z powodu małej przydatności w warunkach polowych", z jednoczesną prośbą o objęcie "nieoficjalnego stanowiska szefa prasowego kompanii". Kilka dni później przeszedł do batalionu "Parasol" na stanowisko zastępcy dowódcy III plutonu 3. kompanii. W "Parasolu" przyjął pseudonim "Krzyś".

Warszawa ul. Hołówki 3.

Rozkaz o godzinie "W" nie dotarł na czas do wszystkich dowódców niższego szczebla. Wybuch Powstania Warszawskiego zaskoczył podchorążego "Krzysia" wraz z grupką żołnierzy jego sekcji na ul. Focha, w pobliżu pl. Teatralnego, gdzie został wysłany po odbiór butów dla oddziału. Nie mogąc przedostać się na miejsce koncentracji macierzystej jednostki (Wola - Ewangelicki Dom Starców przy ul. Żytniej 36) wraz ze swoją sekcją przyłączył się do oddziału złożonego z ochotników, którymi dowodził ppor. "Leszek" (Lesław Kossowski, późniejszy dowódca Reduty "Ratusz - Pałac Blanka" na odcinku kpt. "Gozdawy").

Stare Miasto

Poległ w Pałacu Blanka na pl. Teatralnym.

Pochowany tymczasowo na dziedzińcu Ratusza. Po wojnie ekshumowany na Cmentarz Wojskowy na Powązkach kw. A22 rz. 2 gr. 25

W 2018 roku "za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju polskiej kultury" został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Rodzice: Ojciec Stanisław Baczyński (1890-1939), działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, żołnierz Legionów Polskich, oficer wywiadu tzw. dwójki WP, pisarz i krytyk literacki. Był synem powstańca styczniowego. W czasie I wojny światowej działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1924 był oficerem rezerwy 32 Pułku Piechoty w twierdzy Modlin. W latach 1929-1930 wydawał w Warszawie miesięcznik literacki „Europa”. Publikował m.in. w czasopismach „Wiek XX” i „Lewy Tor”. Matka Krzysztofa - Stefania Baczyńska z domu Zieleńczyk (1890-1953) pochodziła z zasymilowanej rodziny warszawskich Żydów. Była katoliczką, córką Maksymiliana Zieleńczyka, rzemieślnika-czapnika. W 1918 roku ukończyła w Warszawie Kurs Pedagogiczny dla nauczycieli szkół elementarnych. W latach 1922–1932 wykładała w Seminarium Nauczycielskim Katolickiego Związku Polek w Warszawie. Pracowała jako nauczycielka metodyki, pełniła także funkcje kierowniczki szkoły ćwiczeń przy seminarium nauczycielskim. Zmarła 15 maja 1953 roku w zakładzie opiekuńczym na Służewie. Pochowano ją, wedle życzenia, z medalikiem św. Krzysztofa, wydobytym w 1947 z powstańczej mogiły syna. Trumnę złożono w kwaterze legionowej, gdzie leżał jej mąż Stanisław. Jej ostatnią wolą było, aby opiekunami rękopisów Krzysztofa byli: Jerzy Andrzejewski, Jarosław Iwaszkiewicz, Jerzy Turowicz i Kazimierz Wyka. Żona: 22-letnia żona Krzysztofa Barbara z Drapczyńskich Baczyńska podczas Powstania Warszawskiego została ugodzona odłamkiem, który trafił w szybę, a niewielki odprysk szkła zranił jej głowę. Na skutek odniesionych ran zmarła między 20.08 a 1.09.1944 r. (różne relacje i dokumenty podają różne daty zgonu). Krążyła, potwierdzona przez matkę pogłoska, że Basia zginęła spodziewając się dziecka Krzysztofa. Umierając podobno ściskała w ręku tomik wierszy męża i dyplom podchorążówki. Pochowana jest wraz z nim na Powązkach Wojskowych. Baczyńscy poznali się w grudniu 1941 u koleżanki. Pobrali się 3 czerwca 1942 r w kościele Św. Trójcy w Warszawie na Solcu. Ślubu udzielał ksiądz Ludomir Lissowski pod konspiracyjnym nazwiskiem Leona Latowicza. Po ślubie młodzi Baczyńscy zamieszkali w wynajętym dwuizbowym lokalu przy Hołówki 3 na Mokotowie. Przed godziną "W" Krzysztof wyszedł z domu na punkt koncentracji, Barbara zaś udała się do rodziców na ul. Pańską. Od chwili wyjścia z Hołówki już się nie zobaczyli.

MPW-baza uczestników PW, MPW-zbiory P/4846, Rysunek autorstwa Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, przedstawiający jelonka. Akwarela była własnością Józefa Sosnowskiego, który otrzymał go od poety w 1942 roku. Józef Sosnowski ps. "Brzeziński" w konspiracji i w Powstaniu Warszawskim w Komendzie Głównej AK - Oddział BiP (Biuro Informacji i Propagandy). Józef Sosnowski i Krzysztof Kamil Baczyński byli sąsiadami i mieszkali przy ul. Hołówki w Warszawie. Akwarelę w 2017 roku do zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego przekazała P. Jadwiga Jaromińska. Zdjęcia rodzinne z zasobu Muzeum Literatury A. Mickiewicza w Warszawie