Pseudonim:
"Iza"
Data urodzenia:
1927-04-05
Data śmierci:
1994-09-02
Funkcja:
łączniczka
Stopień:
strzelec - plutonowy (23.09.1944).
Miejsce urodzenia:
Sokółka, województwo białostockie.
Imiona rodziców:
Stefan - Maria z domu Żuchniewska
Wykształcenie do 1944 r.:
W czerwcu 1939 r. pomyślnie zdała egzaminy do Państwowego Gimnazjum im. Aleksandry Piłsudskiej na Żoliborzu w Warszawie, w którym nauka trwała tylko do października 1939 r. - potem szkoła została zamknięta przez niemieckie władze okupacyjne. Od września 1940 r. rozpoczęła naukę w prywatnej Szkole Kupieckiej na Żoliborzu (oficjalnie Zasadnicza Szkoła Zawodowa, w której w ramach tajnych kompletów uczniowie przerabiali przedwojenny program szkoły średniej). Założycielem szkoły był profesor Truchim, polonistą - profesor uczelni wyższej prof. Topoliński., dyrektorką pani Gąsiorowska, a wychowawczynią klasy - pani Lenkowa. W maju 1944 r. zdała egzaminy końcowe w Szkole Kupieckiej, uzyskując nieformalnie maturę.
Pseudonimy:
"Irka", "Teska", "Tesia" "Iza"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od lutego 1942 roku - członkini Szarych Szeregów na Żoliborzu, wprowadzona przez koleżankę ze szkoły Janię Sadowską. Należała do nowo utworzonego, trzeciego zastępu "Knieje" 4. Warszawskiej Drużyny Harcerek - nazwanego przez dziewczynki "Ogary". Zastępową była Wanda Śliwińska, a drużynową "Nina" (Janina Rostańska), później Kaja Niżyńska. Od 1943 r. w drużynie "Leśki" (Ewa Prachtel-Morawiańska) wraz z innymi harcerkami brała udział w akcjach "Małego Sabotażu". Przewoziła aparaty telefoniczne (łącznicę telefoniczną razem z Romką Zdziarską), broń szkoleniową, prasę podziemną. Egzamin na stopień Pionierski zdała zimą 1942/1943 w lasach w rejonie Leśnej Podkowy. Egzaminowały druhny Miła, Nina Rostańska i Hala Walterówna. Odbyła szkolenie z Sanitetu - egzaminy końcowe na leśnej polanie w okolicach Miłosnej (komisja egzaminująca: Nina Rostańska, Daśka, nieznane osoby). Odbyła szkolenie w sekcji łączności - razem z Jasią Ryttel, Marysia Kołakowską, Krysią Grzebalską, Irką Niżyńską, Ewą Prachtel-Morawiańską, - instruktorem był podchorąży Jurek Baranowski, a zwierzchnikiem por. "Słuchawka”. Egzamin zdała. W lipcu 1943 r. wraz z Basią Wąsikówną uczestniczyła w dostarczeniu ziemi z Lasów Palmirskich. Ziemia ta, razem z ziemią z innych miejsc kaźni, miała być przekazana na grób gen. Władysława Sikorskiego. Latem 1943 r. przebywała na tajnym obozie harcerskim zastępów "Kniei", którym dowodziła Ninka Rostańska - w lasach majątku Krubki, rodziny "Kuby" (Irka Niżyńska) i "Kai" (Kaja Niżyńska). Tego także roku jako harcerka sprawowała opiekę nad dziećmi z Sierocińca. Jej podopieczną była pięcioletnia Stasia Piskorz, urodzona 5 grudnia 1937 r. córka Wincentego i Władysławy - których wywieziono na roboty do Niemiec. W Sierocińcu prowadzonym przez siostry zakonne przebywały także w ukryciu dzieci pochodzenia żydowskiego i cygańskiego. W czasie wakacji w 1943 r. pracowała w hurtowni farmaceutycznej na ul. Długiej.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Elbląska 5 m. 35.
Oddział:
II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żaglowiec" - pluton łączności.
Szlak bojowy:
Żoliborz. 1.08.1944 r. - kwatera na ul. Mickiewicza. Pierwsza udana akcja zbrojna kilkanaście minut po godz. 17.00: (odparcie kolumny kilku ciężarówek niemieckich eskortowanych przez dwa wozy pancerne i motocyklistów). Przed północą rozkaz od ppłk "Żywiciela" wymarszu oddziałów żoliborskich przez Bielany do Puszczy Kampinoskiej (przypuszczalnie powstańcy mieli uzyskać broń z zrzutów angielskiej broni w lasach). 2.08.1944 r. łączniczki "Iza" (Teresa Miazek), "Lesia" (Ewa Prachtel-Morawiańska) i "Kubuś" (Irka Niżyńska) przechodzą do kwatery dowództwa ppłk. "Żywiciela" na pl. Wilsona przy rogu ul. Słowackiego. 4.08.1944 r. powrót żołnierzy II Obwodu z Kampinosu na Żoliborz. Nowa kwatera - bloki Warszawskiej Kolonii Mieszkaniowej między ulicami Suzina i Krasińskiego. 5.08.1944 r. nowe pozycje: dowództwo zgrupowania "Żaglowiec" - willa przy ul. Pogonowskiego 30 (tam też zainstalowano łącznicę telefoniczną). Pluton 201 - ul. Pogonowskiego 29, punkt sanitarny (doktor Skwarczyńska) - ul. Pogonowskiego 25, plutony bojowe "Żaglowca": stanowiska na całym południowym przedpolu Żoliborza - w zasięgu działań: Cytadela, Dworzec Gdański, Instytut Chemiczny (tzw. trupie czaszki). Zadania trzech łączniczek: na zmianę 8 godzin przy wojskowej łącznicy, 8 godzin jako bezpośredni łącznik przy dowódcy por. "Jurze", 8 godzin w kuchni i innych pracach gospodarczych. 20.09.1944 r. nastąpiło przegrupowanie zgrupowania "Żaglowiec". Punkt sanitarny przydzielony został do mokotowskiego plutonu 566 por. "Następa" (Andrzej Rudnicki), patrol sanitarny "Irys" (Irena Grabowska) przeszedł do bezpośredniej dyspozycji ppłk. "Żywiciela", dowództwo "Żaglowca" i pluton 201 zajęło kwatery w mieszkaniach parterowych naprzeciw Parku Żeromskiego. Koniec września - zajęto nowe stanowiska - opustoszałe domki przy ul. Tucholskiej, dalej - domy przy ul. Krasińskiego (od numeru 3 do 7). W dniu 29.09.1944 r. rozkaz ppłk "Żywiciela" o przeprawie przez Wisłę rano 30.09.1944 r. - 21. pp "Dzieci Warszawy" miał stanowić osłonę od strony Żoliborza dla przeprawiających się pułków bojowych 13 i 30. Przeprawa nie powiodła się z powodu zasadzki. 30.09.1944 r. o godz.16.00 rozkaz kapitulacji II Obwodu "Żywiciel".
Odniesione rany:
Pod koniec września 1944 r. przy ulicy Mickiewicza 25 została lekko ranna w nogi odłamkami pocisku z granatnika. Opatrzyły ją "Irys" (Irka Grabowska) i Wanda Sapiecha (Sapieha?). Wywiązała się wysoka gorączka, ale po jednym dniu - z opatrunkami - powróciła do oddziału.
Awanse i odznaczenia:
Awansowana do stopnia plutonowego rozkazem dowódcy AK Nr 871/I z dn. 23.09.1944 r. Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami - rozkaz gen. "Bora"-Komorowskiego odczytany przez por. "Gamę" w obozie w Pruszkowie.
Rodzina walcząca w Powstaniu Warszawskim:
Jej siostra Zofia była łączniczką 7. kompanii "Iskra" w batalionie "Kiliński".
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - od kapitulacji Żoliborza jeniec: obozu przejściowego w Pruszkowie (2-3.10.1944), w dniach 4-7.10.1944 r. wywieziona w zaplombowanych, bydlęcych wagonach do Stalagu XI A Gross Lübars (podobóz Stalagu XI A Altengrabow), 8.10.1944 r. w Stalagu XI A Altengrabow nastąpiło ewidencjonowanie jeńców i tego dnia kobiety powróciły do Stalagu XI A Gross Lübars, w którym mieszkała w baraku Nr 19. 19.12.1944 r. nastąpił ponowny transport - w małych bydlęcych wagonach kobiet jeńców - przez 3 dni, bez postoju do Lathen - następnie do Stalagu VI C Oberlangen. Obóz został wyzwolony 12.04.1945 r. przez kombinowany patrol 3. szwadronu 10. Pułku Strzelców Konnych 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.
Numer jeniecki:
46658
Losy po wojnie:
Po wyzwoleniu z niewoli służyła w stopniu plutonowego w Pomocniczej Wojskowej Służbie Kobiet Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wchodzących w skład brytyjskiej Armii Renu na terenie okupowanych Niemiec (okręgi Fryzji i Emslandii). Do Polski powróciła w 1947 r. Dwukrotnie zamężna: z Janem Żarskim (małżeństwo zakończone po 2 latach rozwodem) oraz z Jerzym Niewinowskim, z którego to związku urodziły się dwie córki: Krystyna i Dorota. Doczekała się 5-ga wnucząt: Anny, Katarzyny, Witolda, Janusza i Moniki. Rodzinnie i zawodowo związała się z Łodzią. Zdobyła uprawnienia mistrzowskie w zakresie tworzyw sztucznych i przez wiele lat kierowała zakładem produkcyjnym Łódzkiej Spółdzielni Zabawek "Spójnia". Była prototypem postaci literackiej, Niny, w powieści Piotra Szejdy pt. "Wesele na bagnach" (Wyd. "Skonmark" Sp. z o.o, W-wa - 2004). W powieści wykorzystano wiersze i wspomnienia "Tesi" oraz fragmenty jej korespondencji z matką.
Nazwisko po mężu:
Niewinowska - używała zapisu: Teresa Miazek-Niewinowska
Miejsce śmierci:
Łódź, pochowana na Cmentarzu Rzymskokatolickim Św. Wincentego, Łódź - Doły; kwatera 43, linia 12, nr grobu 15.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Teresa Anna Miazek

Teresa Anna Miazek

Legitymacja LHD (Lufthilfsdienst – Pomocnicza Służba Przeciwlotnicza) wystawiona przez XXVI komisariat policji na Żoliborzu

Legitymacja LHD (Lufthilfsdienst – Pomocnicza Służba Przeciwlotnicza) wystawiona przez XXVI komisariat policji na Żoliborzu

Legitymacja LHD (Lufthilfsdienst – Pomocnicza Służba Przeciwlotnicza) wystawiona przez XXVI komisariat policji na Żoliborzu

Legitymacja LHD (Lufthilfsdienst – Pomocnicza Służba Przeciwlotnicza) wystawiona przez XXVI komisariat policji na Żoliborzu

Legitymacja LHD (Lufthilfsdienst – Pomocnicza Służba Przeciwlotnicza) wystawiona przez XXVI komisariat policji na Żoliborzu

Legitymacja LHD (Lufthilfsdienst – Pomocnicza Służba Przeciwlotnicza) wystawiona przez XXVI komisariat policji na Żoliborzu

Zastęp "Ogary", styczeń 1943 r. - od lewej: Wanda Śliwińska, Maria Kołakowska, Teresa Dębowska, Teresa Miazek

Zastęp "Ogary", styczeń 1943 r. - od lewej: Wanda Śliwińska, Maria Kołakowska, Teresa Dębowska, Teresa Miazek

Teresa i Ewa Prachtel-Morawińska - rok 1944

Teresa i Ewa Prachtel-Morawińska - rok 1944

Zastęp "Ogary", od lewej: Teresa Miazek, Ewa  Prachtel-Morawiańska, Maria Kołakowska, Wanda Śliwińska, Teresa Dębowska

Zastęp "Ogary", od lewej: Teresa Miazek, Ewa Prachtel-Morawiańska, Maria Kołakowska, Wanda Śliwińska, Teresa Dębowska

Powrót z ćwiczeń, czerwiec 1944 r. - od lewej: Teresa Miazek, kolega Tadeusz, Ewa Prachtel-Morawiańska

Powrót z ćwiczeń, czerwiec 1944 r. - od lewej: Teresa Miazek, kolega Tadeusz, Ewa Prachtel-Morawiańska

Legitymacja szkolna

Legitymacja szkolna

Zdjęcie z legitymacji szkolnej

Zdjęcie z legitymacji szkolnej

Legitymacja szkolna

Legitymacja szkolna

Zastępczy numer jeniecki  Stalagu XI A Gross Lübars

Zastępczy numer jeniecki Stalagu XI A Gross Lübars

Nasz newsletter