Data urodzenia:
1927-01-13
Imiona rodziców :
Szczepan - Helena z domu Wałukiewicz
Wykształcenie do 1944 r. :
W 1938 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W czasie okupacji niemieckiej uczęszczał w Warszawie do Szkoły Zaorskiego, stanowiącej tajny wydział lekarski UW, gdzie zaliczył kurs fizjologii mózgu prof. Czubalskiego. Zapisał się też do męskiego humanistycznego gimnazjum Ludwika Lorentza przy ul. Brackiej 18.
Udział w konspiracji 1939-1944 :
W konspiracji od lutego 1941 roku - początkowo w Związku Syndykalistów Polskich (do listopada 1942), następnie w Armii Krajowej (XI 1942 - VIII 1944). Do jego zadań w okresie konspiracji należało m. in. przenoszenie przesyłek do placówki Delegatury Rządu na Kraj o kryptonimie „Zachód” , „Kopalnia” w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Laskach, w której działali m.in. Zofia Morawska i Antoni Marylski, a kapelanem był ks. Stefan Wyszyński, późniejszy kardynał i Prymas Polski.
Adres przed wojną oraz w czasie okupacji niemieckiej:
Przed wojną rodzina Kulmów zajmowała mieszkanie służbowe w pałacyku obok gmachu Sejmu. Po kapitulacji Warszawy i niemieckim nakazie opuszczenia mieszkania Helena Kulma wraz z synem zamieszkała u swego brata Bronisława w Warszawie przy ul. Czackiego 14. Po aresztowaniu wuja, za działalność konspiracyjną (Bronisław Wałukiewicz został osadzony na Pawiaku), Jan, którego podczas rewizji nie było w mieszkaniu znalazł schronienie w Zakonie Zmartwychwstańców w Radziwiłłowie. W 1943 roku powrócił do Warszawy.
Szlak bojowy :
Śródmieście Południe
Kompania „Cegielskiego” dysponowała ciężkim moździerzem ze zrzutów angielskich, który do godziny „W” był przechowywany w garażu willi wuja Jana Kulmy - prof. Juliana Szymańskiego, (marszałka senatu II RP w latach 1928-1930, okulisty, w czasie wojny lekarza w Szpitalu Maltańskim w Warszawie), przy ul. Parkowej 31, przyległej do Parku Łazienkowskiego. Była tam również baza kompanii i szpital. O godzinie 16:30 126. pluton zamontował moździerz w Ogrodzie Botanicznym, który miał być ochraniany przez żołnierzy plutonu 125, rozlokowanych w zaroślach przy Alejach Ujazdowskich (obok budynku Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych, GISZ w Al. Ujazdowskich 3/5). O godz. 17 powstańcy rozpoczęli ostrzał moździerzowy pozycji niemieckich, jednak silny niemiecki kontratak zmusił żołnierzy kompanii do wycofania się. Dowódca, kpt. Tadeusz Bartoszek, został ciężko ranny w głowę, na skutek czego zmarł pod koniec września 1944. Natomiast żołnierze kompanii wycofali się w kierunku Czerniakowa, ponosząc duże straty.
Losy po Powstaniu :
Wyszedł z Warszawy przez Lasy Kabackie, ze szpitalem wojskowym. Do końca roku 1944 przebywał u rodziny w Bochni.
Losy po wojnie:
Reżyser teatralny i telewizyjny, kompozytor, wykonawca, filozof i pisarz. Po zakończeniu wojny rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, na kierunku filozofia. Następnie pracował w Łodzi na stanowisku kierownika artystycznego w krajowej Dyrekcji Teatrów Lalkowych (w Zarządzie Teatrów, Oper i Filharmonii). W roku 1961 wraz z żoną Joanną przeprowadzili się do Strumian koło Stargardu, gdzie mieszkali do roku 1996. Po powrocie do Warszawy Kulmowie dwukrotnie zorganizowali międzynarodowe spotkania literackie (Joanna Kulmowa w latach 1996–1998 była prezesem stołecznego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich)
Odznaczenia:
Warszawski Krzyż Powstańczy (1995)
Miejsce pochówku:
Cmentarz Wolski w Warszawie, w grobie rodzinnym, kwatera 48 - 1, miejsce 23-25 A
Informacje dodatkowe - losy rodziny :
Jego żoną była poetka Joanna Kulmowa (ślub wzięli w 1952 roku). Jego matka - Helena Kulmowa z domu Wałukiewicz, była szefową biura w Senacie. Ojciec, Szczepan Kulma, był kapitanem Wojska Polskiego, dziadek – marszałkiem Senatu. Do rodziny należeli też m.in. Bronisław Hełczyński – Honorowy Prezes polskiej sekcji YMCA, „wuj Szwedowski”, tj.
Stefan Szwedowski ps. „Wojciech”, „Szwed” , jeden z założycieli Związku Syndykalistów Polskich, przedstawiciel Związku SP w Radzie Pomocy Żydom „Żegota”, organizator tajnego Polskiego Związku Zachodniego.
Źródła:
MPW-materiały do Słownika Uczestników PW - Pokój Kombatanta, zaświadczenie (legitymacja) UdsKiOR, zaliczony okres służby: II 1942 - VIII 1944, legitymacja WKP. Informacja o śmierci zgłoszona poprzez Pokój Kombatanta MPW
Publikacje :
Jan Kulma, Dykteryjki przedśmiertne, Wydawnictwo Jan Jakub Kopeć, 2014. r. ISBN 978-83-938617-3-6
Uwagi :
Oficjalna data urodzenia w dokumentach powojennych oraz dokumentach kombatanckich - 13-01-1927, jednak niektóre publikacje podają jako datę ur. prof. Jana Kulmy rok 1924.
Archiwum Historii Mówionej:
