Data urodzenia:
1926-04-05
Funkcja:
sanitariuszka i kolporterka
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Józef - Zofia z domu Bielińska
Wykształcenie do 1944 r. :
Uczennica Gimnazjum i Liceum Żeńskiego im. Wandy Szachtmajerowej na warszawskiej Ochocie. Przed wojną szkoła mieściła się przy ul. Białobrzeskiej 44. W czasie okupacji działała nadal (z wejściem od ul. Radomskiej 29) oficjalnie jako szkoła z żeńskimi kursami krawiecko-bieliźniarskimi, ale w rzeczywistości prowadzono w niej tajne nauczanie, realizując normalny program gimnazjum i liceum z końcowym egzaminem maturalnym. Maturę Krystyna zdała w czerwcu 1944 r. w ramach tajnych kompletów.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od wiosny 1944 r. – wprowadzona do Odwetu (V - VII 1944) przez Janusz a Sołtykiewicza, przyjęła pseudonim "Gita". Przydział w lipcu 1944:
V Obwód (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 4. Rejon - II batalion szturmowy "Odwet" ("Odwet II").
Używane pseudonimy:
W Odwecie „Gita” , pseudonim w Powstaniu: "Krysia"
Adres zamieszkania przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Krośnieńska 38
Miejsce koncentracji na godzinę W:
Na godzinę „W” miała się stawić do swojego macierzystego oddziału na ul. Piusa XI 60, ale z racji silnego ostrzału niemieckiego dotarła jedynie do ul. Nowogrodzkiej róg Marszałkowskiej. Na miejsce zbiórki dotarła dopiero następnego dnia, lecz nikogo już nie zastała. Na noc zatrzymała się u koleżanki, siostry Janusza Sołtykiewicza, następnie sierpnia włączyła się do budowania barykady na rogu Nowogrodzkiej i Marszałkowskiej. Gdy usłyszała, że organizowany jest szpital powstańczy, na rogu Kruczej i Żurawiej w lokalu poniemieckim „Narcyz” zgłosiła się ochotniczo wraz z przyjaciółką „ Bebą”Nawrocką (Beatrycze Hanna Nawrocka). Pracowały tam ok. dwóch tygodni przynosząc rannych, głównie z barykady w Alejach Jerozolimskich 25. Później dziewczęta spotkały nauczycielkę historii z gimnazjum Krystyny panią Irenę Pawłowską [Irena Pietrzak-Pawłowska -przyp. red.], która widząc, że drobna Krystyna nie radzi sobie dobrze z dźwiganiem rosłych, dobrze zbudowanych powstańców zaproponowała im przeniesienie do Komendy Głównej. Ok. 15-20.08 przeszły do Komendy Głównej AK. Ich zadaniem w KG był kolportaż i roznoszenie poczty (pismo „Barykada”). Zbiórki odbywały się na ulicy Skorupki. Rozkazy zlecały kpt. Irena Pietrzak-Pawłowska i kpt. „Maria”
Kolportaż meldunków i prasy obejmował trasę ulic Kruczej – Mokotowskiej - Placu Trzech Krzyży-Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych - początek Al. Ujazdowskich – Książęcej -Wiejska - Szopena.
Oddział:
Punkt sanitarny w restauracji "Narcyz", pod opieką Szpitala Polowego nr 1 przy ul. Wspólnej 27, następnie przeniesiona do KG AK VI Oddział BiP - kolporterka
Szlak bojowy:
Śródmieście Południe
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka od 5.10.1944 r. jeniec Stalagu 344 Lamsdorf (Łambinowice k. Opola). W czasie wymarszu z Warszawy zachorowała na szkarlatynę, trafia więc jako jeniec do Stalagu IV-B/H Zeithein początkowo do szpitala dla jeńców wojennych, następnie przeniesiona została do głównego obozu Mulberg/Zeithein - aż do wyzwolenia przez wojska radzieckie.
Losy po wojnie:
Z niewoli powróciła do Warszawy 15 maja 1945 roku. Początkowo zamieszkała u ciotki w Al. Jerozolimskich, gdyż w tym czasie jej matka nadal przebywała w Niemczech. W 1946 roku wraz z matką i bratem zamieszkali na Okęciu, Krystyna rozpoczęła studia,a młodszy o cztery lata brat – naukę w gimnazjum. Po wojnie nadal utrzymywała kontakt z koleżanką z powstania „Bebą” Nawrocką .
Nazwisko po mężu:
Prędecka
Miejsce pochówku:
Cmentarz Bródnowski w Warszawie, w grobie rodzinnym, kwatera 17-A, rząd 1, grób 18.
Informacje dodatkowe - losy rodziny:
Córka urzędnika „w telefonach warszawskich”
Józefa Kunowskiego (1882-1944), po Powstaniu wywiezionego do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie zginął. Matka Krystyny, Zofia Bielińskich została wysiedlona z domu przez Niemców i wywieziona do Rzeszy. Podczas pacyfikacji Ochoty babcia Krystyny nie chciała wyjść z Warszawy, postanowiła więc pozostać ukrywając się z psem w domu na Ochocie. Niestety żołnierze usłyszeli psa i znaleźli babcię. Wywieziona pod Łowicz, trafiła do gospodarza na wsi. Zimą przewróciła się na na lodzie i złamała nogę w biodrze. Oddano ją do szpitala. Zmarła przed powrotem bliskich z niewoli. „Krysia” i „Beba” przetrwały najgorsze chwile ostrzałów, bombardowań i potwornego głodu dzięki powstańcom z batalionu „Miłosz” m.in. Mieczysława Walczaka „Czar”, Ignacego Narewskiego „Nar”, „Czesia” Alama, „Dęba”, „Tolka”. Przykładem tej niezwyklej solidarności jest gest „Krokusa”- Andrzeja Szafrana z batalionu „Iwo”, który przed pójściem na akcje oddal „Krysi” swoja ostatnia kostkę cukru. Z akcji tej, 20 września, nigdy nie powrócił. Z Powstania Krystyna wyszła ostatniego dnia, 5 października 1944 r. Była w grupie żołnierzy żegnanych osobiście przez będącego w asyście Niemców generała „Bora” Komorowskiego na ulicy Koszykowej..
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, archiwum rodzinnem p. Krystyny Prędeckiej oraz jej córki Zofii Czubak, ilustracje - prezentowane w biogramie zdjęcia pochodzą ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego oraz zbiorów prywatnych p. Zofii Czubak- Prędeckiej. Informację o śmierci przekazano za pośrednictwem Działu Kombatanta MPW, 17.07.2023.
Archiwum Historii Mówionej:
![Fotografia z powstania warszawskiego. Śródmieście Południowe. Grupa łączniczek i sanitariuszek z 3. Batalionu Pancernego "Golski" na dziedzińcu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej przy ul. Lwowskiej 12. Stoją od lewej: Krystyna Kunowska - Prędecka "Krysia", Krystyna Maria Grzebalska "Ksenia" [?], Jadwiga Słotwińska "Dora", Alicja Piotrowska "Krystyna", Dorota Nowicka, Katarzyna Radlińska [?], Blanka Mayer - Malesa "Jadwiga", Hanna Lewicka [?]. Siedzą od lewej: Stella Klewek "Dąbska", Aleksandra Hurtych "Lala", NN, Lidia Dürr "Kora", Krystyna Klaczyńska - Przyjemska "Awionetka" z opaską z krzyżykiem. Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/5903](https://f.1944.pl/BiogramPhotos/d/0/9/d09dacbe6003a1fcd513e14bbd7f25f7-a2f2a-fill-1920-0-wm.jpg)
