Data urodzenia:
1920-11-29
Miejsce urodzenia:
Puławy
Imiona rodziców:
Józef - Maria z domu Csesznak
Wykształcenie:
Od 15.09.1932 r. należała do Związku Harcerstwa Polskiego. W 1938 roku zdała maturę ogólnokształcącą w prywatnym Gimnazjum Wandy Posselt-Szachtmajerowej w Warszawie. Następnie w roku akademickim 1938/1939 rozpoczęła studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W 1942 roku ukończyła Prywatną Żeńską Szkołę Architektury im. Stanisława Noakowskiego.
Kampania wrześniowa:
Harcerski punkt opieki nad uchodźcami na Dworcu Głównym w Warszawie
Udział w konspiracji 1939 -1944:
W okresie od marca 1942 do lipca 1944 odbyła szkolenie sanitarne oraz przeszkolenie z bronią w ramach Wojskowej Służby Kobiet (WSK) – szkolenia organizowane przez Służbę Sanitarną V Obwodu AK (komendantka – Anna Krassowska-Milewska, komendantka punktów sanitarnych rejonu Mokotowa - Anna Danuta Staniszkisz ps. „Jagienka”, na ręce której dziewczęta złożyły swoją przysięgę.) Praktykę sanitarną Maria odbyła w Szpitalu Św. Rocha przy Krakowskim Przedmieściu 26/28 w Warszawie. Przeszkolenie teoretyczne przechodziła w lokalach konspiracyjnych, m. in. w mieszkaniu rodziców przy ul. Marszałkowskiej 9 m. 52, mieszkaniu pp Krassowskich (ul. Nowogrodzka 7 m. 7) oraz pp. Lipińskich przy ul. Siennej.
Praca w czasie wojny:
Od 13.07.1942 do wybuchu Powstania Warszawskiego pracowała w administracji Wytwórni Siatek Drucianych w Warszawie przy ul. Leszno 89, której właścicielem był jej ojciec
Józef Uklejski.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa, ul. Marszałkowska 9 m. 52
Miejsce koncentracji na godzinę "W":
Wyznaczonym punktem zbiórki w dn.29/30.07.44 był lokal Marszałkowska 9 m. 52 (mieszkanie rodziców Marii Uklejskiej). Następnego dnia – 31.07.1944 została przydzielona do Komendy V Obwodu AK, d-ca ppłk. Aleksander Hrynkiewicz („Przegonia”) jako sanitariuszka. W dn. 31.07-1.08 do momentu wybuchu Powstania Maria objeżdżała rowerem szereg adresów, przekazując wskazanym osobom ustne polecenia Komendy Mokotowa do stawienia się w punktach zbiórki dn. 1 sierpnia. Sama około godziny 16:00 zameldowała się do służby w Komendzie w gmachu Państwowego Zakładu Higieny przy ul. Chocimskiej 24.
Oddział:
Komenda Główna Armii Krajowej - pułk "Baszta" - batalion "Bałtyk" - kompania B-1, Szpital Polowy ul. Misyjna
Szlak bojowy:
Mokotów. Początkowo pełniła służbę w gmachu Państwowego Zakładu Higieny przy ul. Chocimskiej 24. 4 sierpnia, po całkowitym opanowaniu tej części miasta przez Niemców personel sanitarny przeszedł z Chocimskiej 24 do pobliskiego szpitala przy ul. Chocimskiej 5. Tam Maria pełniła służbę sanitarną przez następne dni, aż do 15.08, kiedy to przeszła z niewielką grupą młodzieży przez Czerniaków, Dolny Mokotów i okolice Królikarni na ul. Puławską. Od 20.08 była sanitariuszką w szpitalu mieszczącym się w klasztorze ss. Franciszkanek Misjonarek Maryi przy ul. Racławickiej 14, wejście od Misyjnej – szpital polowy „Baszty”. W szpitalu tym pełniła służbę do dnia kapitulacji Mokotowa, 27.09.1944.
Rodzeństwo walczące w Powstaniu:
Losy po Powstaniu:
Po upadku Mokotowa wywieziona wraz z rannymi na teren toru wyścigów konnych na Służewcu, skąd zbiegła ok. 5.10.1944 r.
Czas do wyzwolenia Warszawy spędziła na wsi w okolicy Brzostowa koło Rawy Mazowieckiej, a następnie we wsi Olcza pod Zakopanem. Do Warszawy powróciła w marcu 1945 roku. W Warszawie przystąpiła do uruchamiania rodzinnej Wytwórni Siatek Drucianych (wówczas pod adresem Srebrna 9).
Losy po wojnie:
Po wojnie studiowała historię sztuki na Wydziale Historycznym UW. W 1955 roku uzyskała stopień magistra filozofii. W latach 1945- 1950 roku pracowała w rodzinnej Wytwórni Siatek Drucianych. 1 stycznia 1950 roku przedsiębiorstwo zostało zlikwidowane. W kolejnych latach pracowała jako: kreślarz w Biurze Projektów „Miastoprojekt Stolica” (1951), starszy redaktor w Państwowym Instytucie Wydawniczym (lata 1952-1959), starszy asystent w Muzeum Narodowym w Warszawie (1961-1964), starszy towaroznawca w Biurze Handlu Zagranicznego „DESA” (1964-1967) oraz w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych (do 1973 roku). Pełniła również funkcję Sekretarza Rady Naukowej i Kierownika Referatu Zagranicznego Instytutu Sztuki PAN – aż do przejścia na emeryturę w roku 1980. Miała dwie córki: Krystynę i Julię.
Nazwisko po mężu:
Zakrzewska
Miejsce śmierci:
Warszawa
Informacje dodatkowe:
Córka dr Marii Uklejskiej z domu Csesznak (1895-1979), historyka sztuki, pedagoga, naczelniczki harcerek, żołnierza Legionów Polskich, współpracownika Delegatury Rządu na Kraj i Józefa Uklejskiego (1895-1944), inżyniera. Ojcem chrzestnym Marii Uklejskiej był dr Klemens Sokal, lekarz, uczestnik kampanii wrześniowej, podczas okupacji administrator Wytwórni, ojciec łączniczki Aleksandry Sokalówny (1912-1943)
Źródła:
MPW-baza uczestników, MPW-zbiory: P/8623, archiwum rodzinne
