Pseudonim:
"Szczepko"
Data urodzenia:
1914-07-05
Data śmierci:
1979-10-06
Funkcja:
-
Stopień:
sierżant
Pseudonimy:
"Szczepko", "Szczepan"
Miejsce urodzenia:
Odessa
Imiona rodziców:
Franciszek - ...
Przebieg służby wojskowej do 1939 r. :
Od 16.10.1934 roku w służbie czynnej - 1 Pułk Lotniczy (1 plot). W 1935 roku odbył 6-miesięczny kurs pilotażu i obsługi samolotów. W 1936 roku ukończył Szkołę Podoficerską w stopniu kaprala, a rok później, w 1937 r. kurs wyższego pilotażu i szkolenie w zakresie akrobacji.
Udział w kampanii wrześniowej:
Uczestnik walk we wrześniu 1939 roku w składzie 65. eskadry Karasi - Brygady Bombowej, 2 września 1939 r. ciężko ranny w rękę podczas bombardowania kolumny czołgów niemieckich w rejonie: Częstochowa - Herby - Kłobuck, zdołał ostatkiem sił wylądować uszkodzonym samolotem na lotnisku Satków pod Radomiem, skąd zabrano go do szpitala. Następnie przebywał w niewoli niemieckiej. Zwolniony jako chory (ze względu na rany - inwalidztwo, brak kilku palców) w lutym 1940 roku.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od 1940 roku w ZWZ- AK - baza lotnicza, w stopniu sierżanta
Oddział:
Armia Krajowa - I Obwód "Radwan" - Grupa Bojowa "Krybar" - Grupa Techniczna. Jeden z twórców/budowniczych samochodu pancernego „Kubuś”, zbudowanego przez powstańców Zgrupowania „Krybar” AK, w Warszawie na Powiślu, między 8 a 23 sierpnia 1944 r. Zespołem, któremu powierzono budowę pojazdu, kierował Józef Fernik „Globus”. Papierowe szablony, według których przycinano stalową blachę oraz montaż wykonali Jerzy Rogoziński „Młot” i Tadeusz Hornziel „Róg”. Ok. 14-15 sierpnia Antoni Nowakowski „Gryf” i Adolf Leszek „Szczepko” rozpoczęli prace spawalnicze. Do podłużnic ramy przytwierdzono płyty poszycia podłogi, zostawiając dwa włazy służące do ewakuacji załogi. W podwójnych płytach pancerza wycięto otwory obserwacyjno-strzelnicze, z każdej strony samochodu. Szczelina z lewej strony kierowcy została wzmocniona dodatkową płytą o grubości 10 mm. W ten sposób starano się ochronić kierowcę przed bezpośrednim trafieniem i jednocześnie zapewnić mu możliwość obserwacji. Również silnik pojazdu został osłonięty dodatkowymi płytami pancernymi. Zainstalowano wewnętrzne i zewnętrzne oświetlenie pojazdu (tzw. notek) oraz tylne i przednie haki holownicze. Na bocznych przednich płytach pancerza zamontowano tzw. wąsy (elementy sygnalizujące dźwiękiem bliską przeszkodę – np. otarcie o mur). Samochód miał rozrusznik elektryczny, ale można go było także zapalić za pomocą korby. Pancerz samochodu pomalowano na kolor szary, na który naniesiono nieregularne plamy w barwie brązowo ceglanej. Autorem kamuflażu był Stanisław Kopf „Malarz”. W trakcie prac pojazdowi przywrócono zasilanie benzynowe. W obawie przed ostrzałem przez Niemców miejsca budowy, prace wykonawcze, które prowadzono przez 24 godziny na dobę, otoczono ścisłą tajemnicą. Po pierwszym nieudanym natarciu z 23 sierpnia, w którym pojazd brał udział w warsztacie na ul. Topiel dokonano poprawek konstrukcyjnych „Kubusia”. 2 września 1944 r. „Kubuś” wyjechał z miejsca postoju – Ogrodów Konserwatorium. O godzinie 16.00 „Kubuś” podjechał pod bramę, i po staranowaniu jej wjechał na teren Uniwersytetu. Niemcy nie spodziewali się ponownego ataku. Górny strzelec załogi „Kubusia” szachował ogniem z ręcznego karabinu maszynowego oddziały wroga. Z budynków Uniwersytetu żołnierze niemieccy otworzyli gęsty ogień czołowy i krzyżowy, obrzucili też teren granatami. Ponieważ zdobyczny transporter spóźnił się ok. pół godziny, a amunicja i granaty atakujących powstańców były na wyczerpaniu, żołnierze Zgrupowania „Krybar” wycofali się. „Kubuś” przejechał tyłem odcinek do ul. Krakowskie Przedmieście, i jadąc już przodem dotarł szczęśliwie do bazy. Wobec krytycznej sytuacji militarnej Powiśla, zapadła decyzja o wycofaniu się powstańców do Śródmieścia i zniszczenia pojazdów bojowych. Wcześniej planowano ewakuację „Kubusia”, jednak aby to uczynić trzeba by było rozebrać barykady przy ul. Foksal i na Chmielnej. W dniu 6 września Franciszek Kowalewski „Franc” uszkodził w samochodzie aparat zapłonowy, a Adolf Leszek „Szczepko” spalił „Kubusia” na ul. Okólnik (po zakończeniu działań wojennych ”Kubuś” został odnaleziony w miejscu spalenia – południowo-wschodnim rogu ul. Okólnik. W roku 1945 – dzięki zabiegom Józefa Fernika „Globusa” – został przetransportowany do Muzeum Wojska Polskiego).
Szlak bojowy:
Powiśle - Śródmieście
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - jeniec Stalagu XI B Fallingbostel.
Numer jeniecki:
141178
Losy po wyzwoleniu:
Po wyzwoleniu przebywał w szpitalu w Anglii, zdemobilizowany 17.04.1946 r.
Losy po wojnie:
Po wojnie pracował w Areoklubie Warszawskim.
Odznaczenia :
Za udział w kampanii wrześniowej odznaczony orderem Virtuti Militari
Miejsce śmierci:
Warszawa
Uwagi:
Podoficer zawodowy WP, pilot, w zapisach PCK zawód ślusarz.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, baza uczestników PW, PCK-kartoteka, kserokopia odpisu książeczki wojskowej Adolfa Leszka.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

PCK - kartoteka

PCK - kartoteka

Nasz newsletter