Pseudonim:
"Kortum"
Data urodzenia:
1899-06-04
Data śmierci:
1990-07-25
Funkcja:
-
Stopień:
oficer służby stałej piechoty: podpułkownik - pułkownik (28.09.1944)
Miejsce urodzenia:
Rzeszów
Imiona rodziców:
Józef - Maria z domu Szulc
Służba wojskowa do 1939 r.:
W latach I wojny światowej służył w Legionach Józefa Piłsudskiego. Po kryzysie przysięgowym, w listopadzie 1917 został wcielony do armii austriackiej. Od 1918 działał w POW, delegowany do 4. Dywizji Strzelców Polskich jako instruktor. Od 1919 był dowódcą plutonu w 13. Pułku Strzelców Polskich, następnie pełnił funkcję adiutanta II batalionu w 28. Pułku Strzelców. Od 1920 pełnił funkcję adiutanta w XIX Brygadzie Piechoty. W 1921 został odkomenderowany na studia na Politechnice Lwowskiej, którą ukończył w 1926, otrzymując tytuł inżyniera. Od 1926 służył w 26. Pułku Piechoty, od 1936 dowodził batalionem 78. Pułku Piechoty, zaś od 1938 III batalionem 40. Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939, w stopniu majora, dowodził III batalionem 40. Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich biorąc udział w obronie Warszawy na odcinku "Wola".
Pseudonimy:
"Cis", "Kortum", "Skaleń"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od września 1939, od października tego roku do lipca 1944 był szefem Oddziału I (Organizacyjnego) Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej. W 1940 awansowany do stopnia podpułkownika. Jako szef Oddziału I KG AK był m.in. głównym organizatorem procesów scaleniowych Armii Krajowej z innymi organizacjami podziemnymi, a także pełnomocnikiem jej dowództwa w kontaktach z podziemnym harcerstwem - Szarymi Szeregami. Równocześnie szef komórki KG AK "Iko", zajmującej się organizacją pracy podziemnej w obozach jenieckich i obozach pracy na terenach okupowanych i w III Rzeszy. Od lipca 1944 pełnił funkcję zastępcy szefa sztabu KG AK ds. organizacyjnych.
Oddział:
Komenda Główna Armii Krajowej - zastępca szefa sztabu, następnie w Grupie "Północ" - zastępca komendanta Grupy.
Szlak bojowy:
Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ.
Odniesione rany:
Podczas Powstania ciężko ranny w rękę i nogę (9.08.1944 r.)
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - jeniec Oflagu II C Woldenberg.
Numer jeniecki:
101406
Losy po wojnie:
W pierwszej połowie lutego 1945 r., nawiązał kontakt z Komendantem Głównym AK - Leopoldem Okulickim, który utrzymał aż do aresztowania "Niedźwiadka". W połowie kwietnia 1945 r. otrzymał z rąk płk. Rzepeckiego nominację na Komendanta Obszaru Południowego Delegatury Sił Zbrojnych, obejmującego tereny województw: krakowskiego, rzeszowskiego, górnośląskiego i dolnośląskiego. Wspólnie z płk. Rzepeckim zredagował deklarację ideową organizacji WiN "O Wolność Obywatela i Niezawisłość Państwa - wytyczne ideowe". W pierwszych dniach września 1945 r., jako Komendant Obszaru Południowego, brał udział w zebraniu konspiracyjnym, zorganizowanym w Warszawie, na którym powołano organizację "Wolność i Niezawisłość". Po utworzeniu WiN, jako Prezes Obszaru Południowego, był organizatorem jej struktur na terenach południowej Polski. Aresztowany 5 listopada 1945 r. na dworcu kolejowym w Łodzi, został przewieziony do Warszawy. Wyrokiem WSR w Warszawie z 3 lutego 1947 r. skazany na łączną karę 6 lat więzienia. Decyzją z dnia 5 lutego 1947 r. prezydent RP Bierut skorzystał z prawa łaski i darował mu karę w całości. Ponownie więziony w latach 1949-1953. W 1988 r. odmówił przyjęcia od władz komunistycznych awansu do stopnia generała brygady.
Odznaczenia:
Krzyż Virtuti Militari IV klasy, Krzyż Virtuti Militari V klasy, Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych (sześciokrotnie).
Miejsce śmierci:
Warszawa. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Płk Antoni Sanojca "Kortum" (1899-1990). Fotografia portretowa ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego - zbiór Stanisława Kopfa, sygn. MPW-IK/1175

Płk Antoni Sanojca "Kortum" (1899-1990). Fotografia portretowa ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego - zbiór Stanisława Kopfa, sygn. MPW-IK/1175

Warszawa, 7 lutego 1947 r. Ułaskawieni przez Bolesława Bieruta członkowie WiN stoją przed bramą więzienia. Od lewej: mjr. Tadeusz Jachimek, płk. Jan Rzepecki, płk. Antoni Sanojca, ppłk. Jan Szczurek-Cergowski i kpt. Emilia Malessa. Fot. zbiory prywatne

Warszawa, 7 lutego 1947 r. Ułaskawieni przez Bolesława Bieruta członkowie WiN stoją przed bramą więzienia. Od lewej: mjr. Tadeusz Jachimek, płk. Jan Rzepecki, płk. Antoni Sanojca, ppłk. Jan Szczurek-Cergowski i kpt. Emilia Malessa. Fot. zbiory prywatne

Nasz newsletter