Pseudonim:
"Truskolaski"
Data urodzenia:
1905-04-12
Data śmierci:
1992-09-05
Funkcja:
-
Stopień:
podporucznik
Miejsce urodzenia:
Siedlce
Wykształcenie:
Ukończył Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Siedlcach, a w 1930 roku Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie był studentem m.in. Józefa Ujejskiego. Pod jego kierunkiem napisał pracę magisterską "Drama w warszawskim Teatrze Narodowym podczas dyrekcji Ludwika Osińskiego (1814-1831)", która została wydana w 1934 roku i uhonorowana nagrodą Kasy im. Mianowskiego.
Praca zawodowa do 1939 r.:
W latach 1932-1938 z przerwami pracował w Bibliotece Narodowej. Od 1934 roku wykładał historię teatru w warszawskim PIST.
Pseudonimy:
"Truskolaski", "Marcin"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W czasie okupacji Korzeniewski działał w podziemiu, był kierownikiem komórki teatralnej w Kierownictwie Walki Cywilnej i jednym z organizatorów Tajnej Rady Teatralnej, w której skład wchodzili m.in.: Stefan Jaracz, Leon Schiller, Jan Kreczmar, Andrzej Pronaszko, Karol Adwentowicz, Edmund Wierciński i Jerzy Zawieyski. Z ramienia Rady do tajnego sądu Rzeczypospolitej wnosił sprawy przeciwko osobom ze środowiska teatralnego współpracującym z Niemcami. Nadal wykładał w konspiracyjnym PIST-cie. W 1940 roku trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, z którego dzięki staraniom doc. Polikowskiego, po miesiącu został zwolniony. Opiekował się tajnym Teatrem Wojskowym utworzonym przez AK w 1943 roku. Przydział w lipcu 1944 r. - Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział VI BiP (Biuro Informacji i Propagandy).
Oddział:
Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział VI BiP (Biuro Informacji i Propagandy) - nie dołączył.
Dzielnica:
Śródmieście Północ. Okres Powstania spędził w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW). Obiekty te nie zostały zdobyte przez oddziały AK, a Korzeniewski zajmował się zabezpieczaniem zbiorów uniwersyteckich. Od lata 1944 r. na terenie UW Niemcy urządzili ogromny skład broni i amunicji. W 1965 r. sam tak to opisał:
    "Głównym ich zadaniem była obrona arsenału niemieckiego, który tu został pomieszczony. W gmachu pomuzealnym ulokowane zostały koszary i podręczny magazyn broni, zawierający 4500 karabinów zwyczajnych i 150 karabinów maszynowych. Była to błahostka wobec tego, co znajdowało się w innych gmachach. Same skrzynie z granatami wypełniały dwie sale w gmachu audytoryjnym. Wszystkie inne były od góry do dołu zapchane bronią... Na dziedzińcu uniwersyteckim od porannych godzin 1 sierpnia stały trzy działa z mnóstwem amunicji
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną, Za zgodą władz niemieckich, w styczniu 1945 r. współpracował przy ratowaniu dobytku BUW.
Losy po wojnie:
W 1945 r. działał w komisji weryfikującej aktorów, biorących za zgodą władz okupacyjnych udział w jawnych spektaklach z lekkim repertuarem i gromadzących rzesze widzów. Przez rok (1945-1946), pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. W tym czasie przy łódzkim teatrze, razem z Edmundem Wiercińskim, zorganizował Scenę Poetycką, na której odbyła się tylko jedna premiera - Elektry Jeana Giraudoux w reżyserii Wiercińskiego (1946). Władze zdjęły przedstawienie pod zarzutem zakamuflowanego, pochlebnego wypowiadania się twórców o Powstaniu Warszawskim. W 1947 roku otrzymał promocję doktorską potwierdzoną przez prof. Juliana Krzyżanowskiego. Profesor zaświadczył, że czytał pracę Korzeniewskiego "Wojciech Bogusławski w latach powstawania Teatru Narodowego", która spaliła się podczas Powstania Warszawskiego. Nadal pisał o teatrze, związany był z "Pamiętnikiem Teatralnym", pismem które od 1956 roku współredagował razem ze Zbigniewem Raszewskim, "Teatrem", "Théâtre en Pologne". W 1963 roku ukazał się ważny "wojenny" rocznik "Pamiętnika Teatralnego" ("Teatr polski czasu wojny") z rozmową poświęconą kolaboracji ludzi teatru z Niemcami. W latach 1952-1955 był kierownikiem artystycznym Teatru Narodowego. Korzeniewski był członkiem międzynarodowego komitetu redakcyjnego włoskiego pisma "Arena", pisał również hasła do wielkiego włoskiego wydania encyklopedycznego "Enciclopedia dello Spettacolo". Przez wiele lat (1955-1970) pełnił funkcję przewodniczącego Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI), a później był jego honorowym prezesem. Nadal zajmował się pracą pedagogiczną w PIST-cie, przekształconym w 1946 roku w Państwową Wyższą Szkołę Teatralną z siedzibą w Łodzi, potem w Warszawie. Uczył tam do 1975 roku. W latach 1946-1948 był zastępcą rektora i dziekanem Wydziału Dramaturgicznego, a w latach 1950-1952 i 1956-1975 dziekanem Wydziału Reżyserskiego. Wykształcił ponad 100 reżyserów, jego uczniami byli m.in.: Konrad Swinarski, Maciej Prus, Jerzy Grzegorzewski, Izabella Cywińska, Helmut Kajzar, Bogdan Hussakowski. Był niekwestionowanym autorytetem i legendą uczelni. Zyskał sławę świetnego wykładowcy, konkretnego, komunikatywnego, ale i złośliwego. Bardzo kategoryczny i "ostry", wymagał od studentów wszechstronnego wykształcenia humanistycznego, analitycznego myślenia i intelektualnej dyscypliny. Jedne z zajęć Korzeniewskiego z reżyserii dramatu nazywano "krwawymi poniedziałkami". Jako reżyser debiutował w 1948 roku Szkołą żon Moliera w łódzkim Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza. Wystawił tekst w tłumaczeniu Boya-Żeleńskiego, jednak dokonał w nim wielu daleko idących zmian. Uważał, że m.in. dzięki przekładom Boya Molier w Polsce jest traktowany jak słodki zabawniś, a nie jak przenikliwy, gorzko-satyryczny moralista. Do Szkoły żon powracał jeszcze trzykrotnie (Teatr Śląski im. Wyspiańskiego w Katowicach 1948, Teatr Nowy w Łodzi 1956, Teatr Ziemi Mazowieckiej w Warszawie 1958). Molier był jednym z najczęściej reżyserowanych przez niego dramatopisarzy. Wystawił Łotrostwa Skapena w Teatrze Polskim we Wrocławiu (1968) i Teatrze Ludowym w Warszawie (1970), Grzegorza Niezgułę w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie (1976) oraz w Teatrze Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach (1978), a także Świętoszka w Teatrze Nowym w Łodzi (1977). Kilkakrotnie mierzył się z Don Juanem (Teatr Polski w Warszawie 1950, Teatr Nowy w Łodzi 1955, Teatr Polski w Warszawie 1957 - wznowienie, Teatr im. Słowackiego w Krakowie 1962). Pierwsza inscenizacja Don Juana została zdjęta przez cenzurę po 20 przedstawieniach, władze oskarżyły Korzeniewskiego o "sączenie jadu" pobożności. Z literatury francuskiej wystawiał jeszcze Jeana Giraudoux (Amfitrion 38, Stary Teatr w Krakowie 1948 i Teatr Rozmaitości w Warszawie 1949, Wariatka z Chaillot, Teatr Polski w Warszawie 1958, Wojny Trojańskiej nie będzie, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, 1958). Zawsze bardzo starannie dobierał repertuar, miał sprecyzowane zainteresowania. Interesowała go także literatura rosyjska i jej satyryczna rozprawa ze współczesnym światem. W 1948 roku wydobył tekst Aleksandra Suchowo-Kobylina Śmierć Tarełkina i zagrał go we własnym tłumaczeniu w Teatrze Rozmaitości w Warszawie (później także w Teatrze 7.15 w Łodzi, 1961 i Teatrze Dramatycznym w Warszawie, 1975). Sprawę tego samego autora, także we własnym przekładzie, zainscenizował w Teatrze Nowym w Łodzi (1961) (później także w Teatrze Narodowym, 1963). Wyreżyserował Rezwizora Mikołaja Gogola z Janem Kurnakowiczem (Teatr Narodowy, 1952), Łaźnię Włodzimierza Majakowskiego (Teatr Klasyczny w Warszawie, 1964), Zmierzch Izaaka Babla (Teatr Ateneum w Warszawie, 1967) i Nosa wg Gogola (Teatr Studio w Warszawie, 1972). Wystawiał także klasykę polską, przede wszystkim Aleksandra Fredrę, a później także polski dramat romantyczny. Po głośnej premierze Męża i żony Fredry w Teatrze Polskim w Warszawie (1949), ponownie wystawił tę sztukę w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie (1962) i w Teatrze Polskim w Bydgoszczy (1979). W 1953 roku zrealizował Zemstę z Janem Kurnakowiczem i Jackiem Woszczerowiczem na scenie Teatru Narodowego, a w 1956 roku razem z Antonim Bohdziewiczem dokonał jej ekranizacji. Po raz pierwszy zmierzył się z repertuarem romantycznym w 1959 roku, wystawiając w Teatrze Nowym w Łodzi Nie-Boską komedię Zygmunta Krasińskiego. W 1963 roku na scenie krakowskiego Teatru im. Słowackiego zrealizował Dziady Adama Mickiewicza. Były to Dziady bardzo gorzkie. W jego inscenizacji obrzęd Dziadów stanowił ramę i tło dla rozgrywających się wydarzeń, był ciągle powracającym leitmotivem. Korzeniewski wyraźnie skontrastował świetnie zorganizowany carski system grupie młodych zapaleńców z uciśnionego narodu. Korzeniewski zrealizował także m.in.: Grzech Stefana Żeromskiego (Teatr Polski w Warszawie, 1951), którego nieznany rękopis znalazł jeszcze w 1945 roku. Z dramaturgii światowej wystawił m.in. w swoim tłumaczeniu Sławną historię o Troilusie i Kressydzie Szekspira w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie (1960), w której obok mechanizmów władzy i wojny, opowiadał także o przegranej młodości. Ostatnią jego pracą reżyserską był Gyubal Wahazar Stanisława Ignacego Witkiewicza w Teatrze Nowym w Łodzi (1980).
Literatura:
"Okres powstania 1944 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie" (1965), "Spory o teatr" (1966) ze zbiorem przedwojennych recenzji teatralnych, zbiór esejów "O wolność dla pioruna... w teatrze" (1973), "Książki i ludzie" (1989) - tom, w którym znalazły się m.in. wspomnienia wojenne oraz pośmiertnie wydany zbiór głównie przedwojennych esejów "Drama i inne szkice" (1993). Korzeniewski udzielił także wywiadu-rzeki Małgorzacie Szejnert ("Sława i infamia", 1988)
Odznaczenia i nagrody:
1951 - nagroda państwowa II stopnia (zespołowa) za inscenizację i reżyserię przedstawienia Grzech Stefana Żeromskiego w Teatrze Polskim w Warszawie, 1953 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski; nagroda państwowa II stopnia (zespołowa) za reżyserię Zemsty Aleksandra Fredry w Teatrze Narodowym w Warszawie, 1954 - Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 1959 - Order Sztandaru Pracy II klasy, 1962 - I nagroda za adaptację i reżyserię Sprawy Aleksandra Suchowo-Kobylina w Teatrze Nowym w Łodzi na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach, 1964 - francuski Order Sztuki i Literatury, 1975 - nagroda Fundacji im. Jurzykowskiego w Nowym Jorku.
Miejsce śmierci:
Warszawa, pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Piasecznie.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter