Pseudonim:
"Ewa Porajska"
Data urodzenia:
1906-03-08
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców :
Zygmunt - Janina
Nazwisko panieńskie:
Mirza - Lipko
Nazwisko po mężu:
Skarżyńska - wyszła za mąż za ppłk. Leona Skarżyńskiego (1903-1979), żołnierza wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, III Powstania Śląskiego, kampanii wrześniowej 1939 r., więźnia łagrów sowieckich, żołnierza 2. Korpusu Polskiego gen. W. Andersa, kawalera orderu VM.
Wykształcenie i działalność do 1939 r. :
Ukończyła Gimnazjum Żeńskie im. Cecylii Plater-Zyberkówny w Warszawie i Państwowe Kursy Nauczycielskie. W 1929 zdała aktorski egzamin ZASP-u i zaczęła występować w warszawskim Teatrze Jaskółka. W lecie 1931 brała udział w objeździe zespołu S. Wysockiej i I. Solskiej, który odwiedził m.in. Poznań, Bydgoszcz, Toruń, Rybnik, Tarnowskie Góry, Kraków, Zakopane. W sezonie 1931/32 należała do zespołu lwowskich Teatrów Miejskich, od lutego do maja 1932 pod dyr. S. Czapelskiego występowała w Gdyni w Teatrze Polskim. W sezonie 1932/33 była w Teratrze im. Żeromskiego w Warszawie. Następnie pracowała jako recytatorka, reżyserowała w teatrach szkolnych i robotniczych.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Okręg Warszawski Armii Krajowej - batalion "Wigry". W okresie konspiracji pełniła funkcję sekretarki tajnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola”
Pseudonimy:
"Porajska", "Ewa"
Oddział:
"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Szpital Polowy ul. Hoża 13. W niektórych publikacjach wymieniana jako łączniczka zgrupowania AK "Leśnik"
Szlak bojowy:
Stare Miasto (?) - Śródmieście Południe
Odniesione rany:
Ranna w trakcie Powstania
Odznaczenia i awanse:
Odznaczona Krzyżem Walecznych. Awansowana do stopnia podporucznika.
Losy po wojnie:
Po wojnie w 1945 występowała w Teatrze Woj. Kieleckiego, w sezonie1945/46 i 1947/48 w Miejskich Teatrach Dramatycznych w Warszawie. Następnie pracowała jako recytatorka, m.in. prowadziła poranki dla dzieci jako Ciocia Ewa w Filharmonii Narodowej. Grała takie role, jak: Roxy ("Roxy"), Jaga ("Burza w szklance wody"), Teresa ("Powrót posła"), Krystyna ("Róża"), Maniewiczowa ("Żabusia"), Madame Denis ("Romans z ojczyzną"). Więźniarka Fordonu.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego: Ewa Skarżyńska/Halina Skarżyńska "Ewa Porajska", Encyklopedia Teatru Polskiego: tutaj jako Porajska Ewa.
Literatura:
Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994, Almanach 1979/80; Ciesielski: Teatr pol. w Gdańsku s. 146, 258, 280 (il.); Dz. Pol. i Dz. Żołnierza 1980 nr 75; Scena Pol. 1929 z. 16; Pam. Teatr. 1962 z. 2 s. 188; Życie Warsz. 1980 nr 95, 98; Rymkiewicz: T. Powszechny; Akta (tu fot.), ZASP.
