Jan Mazerski

"Kapusta"

kapelan, zakonnik

Recklinghausen.

Urodził się 27 sierpnia 1901 roku w Recklinghausen w Westfalii, dokąd jego rodzice emigrowali, opuszczając Radymno na Pomorzu.

Biblista i Orientalista. Pierwsze miejsce rozeznawania jego powołania, to wspólnota pallotyńska w Wadowicach. Nieco rozczarowany, po pewnym czasie zgłosił się do zakładu salezjańskiegow Oświęcimiu, podejmując próbę aspirancką. Absolwent Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie, docent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studiował w Szkole Biblijnej i Archeologicznej w Jerozolimie. Był jednym z tych biblistów, którzy w latach trzydziestych XX w. do polskiego środowiska biblijnego wnosili nowe spojrzenie na Biblię. Podjąwszy studia w Salezjańskim Studentacie Teologicznym w Krakowie w 1923 roku, zwyczajem ówczesnym równocześnie złożył egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum nr 5. Zgodnie z zasadami formacji, przyjętymi w Towarzystwie Salezjańskim, podjął następnie praktykę pedagogiczną, pierwszy rok w sierocińcu, a dwa następne lata w Salezjańskiej Szkole Organistowskiej w Przemyślu. Kolejny etap studiów odbył w latach 1926-1930, w Międzynarodowym Instytucie Teologicznym w Turynie (Pontificio Ateneo Salesiano di san Paolo) Tam też w trakcie studiów w Turynie, kształtował swoje pasje muzyczne, studiując polifonię u prof. J. Pagelliego, a gregorianę u prof. J. Grosso. W Rzymie, podczas studiów w Instytucie Biblijnym, prowadził chór w salezjańskim zakładzie Sacro Cuore. W kraju uczył śpiewu w Salezjańskim Studentacie Filozo-Teologicznym w Krakowie. Po roku pobytu w Palestynie, wrócił do Polski, aby zgodnie z wolą przełożonych podjąć biblijną działalność dydaktyczną i naukową w Krakowie, gdzie w latach 1933-1938 prowadził dla kleryków seminarium salezjańskiego zajęcia z Pisma św. i języka hebrajskiego. Równocześnie mógł realizować swoje pasje muzyczne w Instytucie Teologicznym i w Śląskim Seminarium Duchownym. W kościele św. Stanisława Kostki w krakowskich Dębnikach, spotykał się z grupą młodych ludzi, formowanych w grupie Żywego Różańca przez Jana Tyranowskiego. Wśród nich był Karol Wojtyła.

Wojna zaskoczyła ks. Mazerskiego w Suezie, w Egipcie, skąd napisał list do inspektora swojej prowincji zakonnej, informując o eksploracjach naukowych w Kairze, na Synaju i w Górnym Egipcie, które ubogacą jego wykłady i publikacje. Powiadamiał też o swoim powrocie do Polski, który miał nastąpić w listopadzie 1939 roku. Po powrocie do Polski, ks. Mazerski, jak się wydaje, nie prowadził już oficjalnie zajęć dydaktycznych. W 1941 roku osobą księdza zaczęło interesować się gestapo. Ostrzeżony o grożącym niebezpieczeństwie przez ks. arcybiskupa Adama Sapiehę, ks. Mazerski opuścił seminarium w krakowskich Dębnikach i schronił się w klasztorze sióstr Albertynek na Prądniku Czerwonym w Krakowie. Krakowskie gestapo, najpierw poszukiwało ks. Mazerskiego w seminarium w Dębnikach, potem u sióstr Albertynek. W tym czasie ks. Mazerski przebywał w archiwum kurialnym. Powiadomiony o zagrożeniu, wyjechał do Warszawy i ukrył się w mieszkaniu ks. prof. J. Archutowskiego, od 1943 r. będącego proboszczem parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny na Nowym Mieście. Tam przebywał do wybuchu Powstania Warszawskiego. Jednocześnie przebywając w Warszawie, dojeżdżał do Sokołowa Podlaskiego, gdzie prowadził wykłady na tajnych kursach teologicznych.

"Biblia" - Służba Duszpasterska Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej - Grupa "Północ" - kapelan.

Od 18 sierpnia 1944 r. przebywał wraz z ks. prałatem Józefem Archutowskim w schronie w podziemiach kościoła sióstr Sakramentek na Nowym Mieście. Według relacji siostry Celestyny z klasztoru benedyktynek w liście do przełożonego salezjańskiej inspektorii św. Jacka w Krakowie, 29 sierpnia ks. Mazerski, razem z przedstawicielami innych schronów, udał się do dowództwa powstania, aby prosić o zezwolenie na przejście – przeważnie dla kobiet i dzieci – przez linię boju, na stronę niemiecką. Przyniósł odpowiedź odmowną, na co przełożona sióstr rzekła, iż widocznie jest wolą Bożą, by tu wytrwać i zginąć. Ks. J. Mazerski odtąd pogrążył się w modlitwie, zaś ks. J. Archutowski, nie wytrzymując presji zagrożenia, zdecydował o opuszczeniu schronu. W tym momencie nastąpiło bombardowanie.

Stare Miasto

Poległ w podziemiach kościoła ss. Sakramentek pod gruzami. 31 sierpnia kościół Sakramentek pw. św. Kazimierza przy Rynku Nowego Miasta 2, jeden z najcenniejszych zabytków baroku w Polsce, został zbombardowany przez lotnictwo niemieckie. Bomby przebiły sklepienia piwniczne, które runęły. Pod gruzami zginęło ponad 1000 osób cywilnych, które się tam schroniły oraz 35 zakonnic. Były to: Maria Naruk - s. Elżbieta, Katarzyna Barejka- s. Gertruda -, Ludwika Borkem - s. Antonina, s. Joachima (Karcz, imię nieznane), Zofia Karczewska – s. Róża, s. Benedykta (Kiljańska, imię nieznane), Apolonia Koperska - s. Tomea, Wiktoria Kowalska – s. Anna, Irena Kraków – s. Hiliaria, Małgorzata Kuźmińska – s. Katarzyna, s. Bernarda (Marczuk, imię nieznane), Maria Matuszczak – s. Anzelma, Maria Miętkowska – s. Cecylia, Janina Olędzka- s. Józefa, Genowefa Puchała- s. Jadwiga, s. Flawina (Polakowska, imię nieznane), Irena Pogonowska – s. Władysława, Aniela Przemyska – s. Stanisława, Janina Przykopek, postulantka, Stefania Rejewska – s. Ignacja, Karolina Rudnicka – s. Klemensa, s. Magdalena Schmitz de Grollenbourg, Bogumiła Sumińska – s. Kolumba, Franciszka Siwek – s. Barbara, Zofia Słowacka – s. Andrzeja, Kazimiera Szkiłondz – s. Modesta, Janina Tokarska – s. Agnieszka, Aurelia Tomaszewska - s. Teresa, Józefa Tryc – s. Alojza, Rozalia Turak – s. Czesława, Józefa Zalazek – s. Małgorzata, Laurencja Zalewska – s. Augustyna, Zofia Załuska – s. Innocenta, Marianna Zdrojewska – s. Klara. Prócz nich zginęli księża: ks. kapelan Michał Rozwadowski, ks. prof. Józef Archutowski, salezjanin ks. Jan Mazerski ps. „Kapusta” oraz ks. Leonard Hrynaszkiewicz, jezuita.

Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki), kw. 107 rz. 5,6 gr. 23-30.

W lipcu 1945 roku odgrzebano szczątki ofiar. Szczątki ciała ks. J. Mazerskiego zostały znalezione razem z ciałem ks. J. Archutowskiego. Ciała obu kapłanów-biblistów zostały złożone prowizorycznie w krypcie kościoła cmentarnego. Uroczysty pogrzeb, z udziałem biskupa Z. Choromańskiego, biskupa W. Majewskiego i kapituły katedralnej, odbył się dopiero 24 listopada 1946 roku, a ciała pogrzebane zostały na Powązkach,w grobowcu księży diecezji warszawskiej.

MPW-baza uczestników PW

Ks. Sylwester Jędrzejewski SDB: JAN MAZERSKI SDB (1901-1944), BIBLISTA I ORIENTALISTA w: Seminare t. 35 * 2014, nr 3, s. 11-19, T. Przybylski, Ks. dr Jan Mazerski SDB (1901-1944), biblista-muzyk, Ruch Biblijny i Liturgiczny 48 (1995)1, s. 47