Pseudonim:
"Maria"
Data urodzenia:
1924-12-03
Data śmierci:
2021-12-25
Funkcja:
sanitariuszka - patrolowa
Stopień:
strzelec
Miejsce urodzenia:
Pruszków
Imiona rodziców:
Jan - Wanda z domu Zambrzycka
Pseudonimy:
"Maria", "111"
Udział w konspiracji 1939-1944:
Od wiosny 1942 r. w Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) - batalion NOW - AK "Gustaw" - kompania "Grażyna". Ukończyła kurs ideologiczny Stronnictwa Narodowego, następnie kurs wojskowy i sanitarny.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Wilcza 65
Oddział:
Armia Krajowa - batalion „Gustaw" - kompania "Grażyna" - patrol sanitarny
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ
Rodzeństwo walczące w Powstaniu:
Jej siostra Danuta była sanitariuszką w tym samym oddziale. Ciężko ranna (poparzona) 15.08.1944 r., zmarła z ran 6 października 1944
Losy po Powstaniu:
Wyszła z Warszawy z ludnością cywilną. Po śmierci siostry wyjechała z matką do Białego Dunajca na Podhalu.
Losy po wojnie:
W maju 1945 r. powróciła wraz z Matką do Warszawy. Pół roku pracowała jako pielęgniarka w Szpitalu dla umysłowo chorych w Tworkach . Następnie wyjechała do Poznania, gdzie podjęła studia na Wydziale Architektury Szkoły Inżynierskiej. Po ujawnieniu się wiosną 1947 roku od kwietnia 1947 do 1954 r. była nękana i prześladowana przez UB . Po ukończeniu studiów pracowała 3 lata w Warszawie w „Miastoprojekcie”. W czerwcu 1952 r. wyszła za mąż za Andrzeja Pajzderskiego i zamieszkała w Poznaniu , pracując w biurze projektowym „Prozamet” , a następnie w Pracowni Urbanistycznej Wojewódzkiego Biura Proj. W 1955 urodziła syna Pawła.
Nazwisko po mężu:
Pajzderska
Miejsce pochówku:
Poznań, Cmentarz Jeżycki (na Ogrodach) u zbiegu ulic Nowina i Szpitalnej, Kwatera P, rząd 1, grób 4a
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, Archiwum Środowiska batalionów Gustaw i Harnaś, Archiwum rodzinne p. Marii Pajzderskiej z domu Czapskiej ps. Marysia. Informację o śmierci przekazał syn p. Marii, p. Paweł Pajzderski
Archiwum Historii Mówionej:
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

1943 rok. Z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej

1943 rok. Z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej

Warszawa, Aleje Jerozolimskie, 1930 rok. Od lewej : Maria Czapska-Pajzderska  z Mamą  Wandą Czapską  i starszą siostrą Danusią - w Powstaniu sanitariuszką o ps."Danka". Danuta ciężko poparzona  15 sierpnia 1944 r. od wybuchu niemieckiego pocisku zapalającego tzw.  "krowy" zmarła w wyniku odniesionych ran 6.10. 1944 r. Fot. z archiwum rodzinnego  Marii Pajzderskiej.

Warszawa, Aleje Jerozolimskie, 1930 rok. Od lewej : Maria Czapska-Pajzderska z Mamą Wandą Czapską i starszą siostrą Danusią - w Powstaniu sanitariuszką o ps."Danka". Danuta ciężko poparzona 15 sierpnia 1944 r. od wybuchu niemieckiego pocisku zapalającego tzw. "krowy" zmarła w wyniku odniesionych ran 6.10. 1944 r. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Letnie wyjazdy do Komorowa. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Letnie wyjazdy do Komorowa. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Zdjęcie z okresu okupacji, Komorów. Maria Czapska "Marysia"stoi trzecia od lewej.  Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Zdjęcie z okresu okupacji, Komorów. Maria Czapska "Marysia"stoi trzecia od lewej. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

W Komorowie. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

W Komorowie. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Zdjęcie z okresu okupacji wykonane na schodach istniejącego do dziś budynku na rogu Koszykowej i Chałubińskiego, gdzie w latach 1921-1944 mieściła się Warszawska Szkoła Pielęgniarstwa (ul. Koszykowa 78). Stoją ode lewej : "Basia Ananas" (Elżbieta Roszkowska) i Maria Czapska  ps. "Maria". Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Zdjęcie z okresu okupacji wykonane na schodach istniejącego do dziś budynku na rogu Koszykowej i Chałubińskiego, gdzie w latach 1921-1944 mieściła się Warszawska Szkoła Pielęgniarstwa (ul. Koszykowa 78). Stoją ode lewej : "Basia Ananas" (Elżbieta Roszkowska) i Maria Czapska ps. "Maria". Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Okupacyjny Dienstausweis Marii Czapskiej.  Z archiwum Marii Pajzderskiej.

Okupacyjny Dienstausweis Marii Czapskiej. Z archiwum Marii Pajzderskiej.

Z archiwum Marii Pajzderskiej.

Z archiwum Marii Pajzderskiej.

Powstanie Warszawskie, podwórze przy ul. Mazowieckiej, pierwszy tydzień sierpnia. sanitariuszki to: tyłem Basia Roszkowska "Ananas", przodem Czarna Krysia" (NN), z profilu (nad głową Basi ) Maria Czapska "Marysia"

Powstanie Warszawskie, podwórze przy ul. Mazowieckiej, pierwszy tydzień sierpnia. sanitariuszki to: tyłem Basia Roszkowska "Ananas", przodem Czarna Krysia" (NN), z profilu (nad głową Basi ) Maria Czapska "Marysia"

Kompania "Grażyna" - "OS-y" (oddział specjalny) Od prawej : pierwszy  "Wypad"  (Witold Kieżun), trzeci "Turek" Staś Kiciński  i Danka Megreczyńska. Fot. z archiwum Marii Pajzderskiej.

Kompania "Grażyna" - "OS-y" (oddział specjalny) Od prawej : pierwszy "Wypad" (Witold Kieżun), trzeci "Turek" Staś Kiciński i Danka Megreczyńska. Fot. z archiwum Marii Pajzderskiej.

Kompania  "Janusza" . W drugim rzędzie po środku zaznaczony kropką żołnierz niemiecki - dezerter, walczący w szeregach powstańczych, który w ostatnich dniach walk uratował jednego z kolegów p. Marii. Zdjęcie z archiwum Marii Czapskiej-Pajzderskiej.

Kompania "Janusza" . W drugim rzędzie po środku zaznaczony kropką żołnierz niemiecki - dezerter, walczący w szeregach powstańczych, który w ostatnich dniach walk uratował jednego z kolegów p. Marii. Zdjęcie z archiwum Marii Czapskiej-Pajzderskiej.

Maria Czapska - Pajzderska, 1951 rok. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Maria Czapska - Pajzderska, 1951 rok. Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Maria Czapska-Pajzderska z Wujem  Władysławem Zambrzyckim (brat Mamy) oraz synem Pawłem. Zdjęcie wykonane na balkonie mieszkania przy ul. Międzynarodowej 43, lato 1960 roku. Fot.  archiwum rodzinne.

Maria Czapska-Pajzderska z Wujem Władysławem Zambrzyckim (brat Mamy) oraz synem Pawłem. Zdjęcie wykonane na balkonie mieszkania przy ul. Międzynarodowej 43, lato 1960 roku. Fot. archiwum rodzinne.

Na zdjęciu III od lewej. Obok Kazimierz Radwański ps. "Kazik". Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Na zdjęciu III od lewej. Obok Kazimierz Radwański ps. "Kazik". Fot. z archiwum rodzinnego Marii Pajzderskiej.

Maria Pajzderska. Zdjęcie z serii portretów Powstańców Warszawskich w ramach projektu "1944/70/2014" realizowanego przez grupę WWPHOTO dla uczczenia 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Muzeum Powstania Warszawskiego, 22.07-04.08 2013.

Maria Pajzderska. Zdjęcie z serii portretów Powstańców Warszawskich w ramach projektu "1944/70/2014" realizowanego przez grupę WWPHOTO dla uczczenia 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Muzeum Powstania Warszawskiego, 22.07-04.08 2013.

Nasz newsletter