Pseudonim:
„Środa”, „Maria"
Data urodzenia:
1905-11-09
Miejsce urodzenia:
Ostrołęka
Imiona rodziców :
Henryk - Stefania z domu Żbikowska
Nazwisko rodowe:
Niedziałkowska
Wykształcenie :
Ukończyła gimnazjum w Łomży, a następnie studia na Uniwersytecie Warszawskim - kierunek historia (dyplom w 1929 r.)
Praca przed wojną :
Nauczyciel historii. Po studiach od 1929 roku pracowała kolejno w liceach w miejscowościach: Wysokie Mazowieckie, Pyzdry koło Wrześni oraz w liceum w Grodzisku Mazowieckim (do wybuchu wojny w 1939 r.) W okresie międzywojennym zaangażowana była także w pracę społeczną (w Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet [ZPOK] w Grodzisku w latach 1937-1939 w charakterze przewodniczącej) oraz w działalność harcerską (opiekunka drużyny).
Praca w czasie okupacji niemieckiej :
W czasie wojny była oficjalnie zatrudniona jako rejestratorka w Ośrodku Zdrowia przy ul. Srebrnej 12 w Warszawie.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział V (Dowodzenie i Łączność) - Wydział II Łączności Technicznej, archiwistka i łączniczka w Dowództwie Wojsk Łączności u ppłk. Jerzego Uszyckiego „Orta”. Do konspiracji wprowadzona wiosną 1941 roku przez Natalię Gede ps. "Kropka" (1909-1945) szafową kancelarii szefa łączności operacyjnej płk. Jerzego Uszyckiego ps. "Ort" w V Oddziale Komendy Głównej ZWZ-AK (aresztowaną przez gestapo 2 lutego 1944 r., więźniarkę Pawiaka i KL Ravensbrück). Do zadań Marii Niedziałkowskiej - Korzon w Oddziale V Dowodzenie i Łączności należały: kolportaż, lokowanie rozmaitych materiałów Dowództwa Łączności, szczególnie instrukcji radiowych przygotowywanych na czas powszechnego powstania. W działaniach tych pomagała jej siostra, Zofia Niedziałkowska, również członek Armii Krajowej. Równolegle do pracy w Wydziale Łączności przez cały okres wojny Maria Niedziałkowska - Korzon pracowała w tajnym nauczaniu.
Adres zamieszkania przed Powstaniem:
Warszawa, ul. Muranowska 2
W mieszkaniu zajmowanym od 1942 roku przez Marię Niedziałkowską - Korzonową odbywały się zebrania i prace konspiracyjne. Jak wspominała w swym krótkim życiorysie napisanym po wojnie lokal przy Muranowskiej 2 został zakupiony na potrzeby ZWZ i stanowił lokal kontaktowy ppłk. Jerzego Uszyckiego ps. "Orta" Zamieszkanie w nim zaproponowała Marii Natalia Gede, ps. "Kropka", "Siostra", kierowniczka kancelarii płk. Uszyckiego. Lokal ten był ważnym punktem kontaktowych po wybuchu powstania w getcie w kwietniu i maju 1943 roku. Korzystał z niego mjr/ppłk. Feliks Dzikielewski, cichociemny, zrzucony w Polsce w nocy z 16 na 17 lutego 1943 roku w ramach operacji lotniczej „Vice”. Po skoku został awansowany na majora i przydzielony do Dowództwa Wojsk Łączności Oddziału V Łączności Komendy Głównej AK jako kierownik Referatu III (wydawanie regulaminów, instrukcji itp.), następnie również (równolegle) jako kierownik Referatu II (dywersja i sabotaż na liniach komunikacyjnych, operacje łączności i plany na okres powstania powszechnego), a od listopada 1943 roku p.o. szefa sztabu Oddziału.
Miejsce koncentracji na godzinę "W":
Po wybuchu Powstania odnalazła w gmachu Sądów przy ul. Ogrodowej ppłk. Jerzego Oktawiusza Uszyckiego ps. "Ort"
Ppłk. Ort" kazał jej przejść przez teren getta na ul. Muranowską i tam oczekiwać na dalsze instrukcje
Oddział:
Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział V (Dowodzenie i Łączność)
Szlak bojowy:
Wola - przejście przez Muranów i Stawki (12.08.1944) - Stare Miasto (do 2.09.1944)
Losy po Powstaniu:
Po upadku dzielnicy opuściła Stare Miasto z ludnością cywilną. Po dobie spędzonej w obozie przejściowym w Pruszkowie k. Warszawy (Dulag 121), dotarła do Gorzkowic między Piotrkowem Trybunalskim a Częstochową (04.09.1944), a następnie do Łowicza i Zduńskiej Dąbrowy.
Nazwisko po mężu:
I-voto Korzon, II-voto Korkozowicz
Odznaczenia:
Krzyż Armii Krajowej (Londyn 1975), Medal Wojska po raz 1, 2, 3 i 4 (Londyn, 15.08.1948).
Miejsce pochówku:
Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki), w grobie rodzinnym, kwatera 17-5-4.
Informacje dodatkowe:
Pochodziła z rodziny inteligenckiej, jej ojciec był urzędnikiem. Brat Henryk Rawicz Niedziałkowski (1898-1990) był uczestnikiem walk 1920 roku, obrońcą Lwowa we wrześniu 1939 roku, dowódcą łączności Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (SBSK) i 3 Dywizji Strzelców Karpackich PSZ. Odznaczony został Orderem Wojennym Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Orderem Odrodzenia Polski III IV klasy, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino i Medalem Tobruku. Siostra Zofia była członkiem Armii Krajowej. Według rodzinnego przekazu ustnego także I mąż Marii - Zygmunt Korzon brał udział w Powstaniu Warszawskim (brak bliższych danych, obecnie jego nazwisko nie występuje w prowadzonej przez MPW bazie ewidencyjnej uczestników Powstania).
Źródła:
MPW-ankieta, MPW-teczka: Oświadczenie ppłk. Feliksa Dzikielewskiego, b. szefa wyszkolenia w Dowództwie Wojsk Łączności KG AK potwierdzające działalność konspiracyjną Marii Niedziałkowskiej - Korzon - Korkozowicz, ZBoWiD - zaświadczenie dotyczące udziału w ruchu oporu i tajnym nauczaniu, zaliczony okres służby od II 1942, 3 lata i 5 miesięcy oraz tajne nauczanie w dwóch okresach do stycznia 1945. Fotografie i dokumenty udostępnione z archiwum rodzinnego przez p. Dorotę Korkozowicz. Nekrolog prasowy w 20. rocznicę śmierci - GW, 22.12.2015 oraz zdjęcie mogiły: Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne - cmentarze.um.warszawa.pl - zostały udostępnione przez p. Jana Wawszczyka - www.facebook.com/groups - Biogramy Powstańców Warszawskich - uzupełnienia.
