Powstańcze Biogramy - Stanisław Siwek

Pseudonim:

"Śliwa", "Śnieg"

Funkcja:

-

Stopień:

porucznik

Numer legitymacji AK:

172 / Vk

Miejsce urodzenia:

Warszawa

Imiona rodziców:

Józef - Maria z domu Strzeszewska

Nazwisko konspiracyjne:

Stanisław Śliwa

Wykształcenie :

W latach 1912-1916 uczęszczał do Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Warszawy, należał do drużyny "Ordona" prowadzonej przez Jerzego Oktawiusza Uszyckiego, następnie w POW.

Przebieg służby wojskowej:

Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. - na froncie w 1 Pułku Szwoleżerów. Zaliczony okres służby w Wojsku Polskim od marca 1920 roku, następnie pełnił służbę w Polskiej Żegludze Państwowej i Warsztatach Marynarki Wojennej w Modlinie.

Praca przed wojną :

Od marca 1925 roku do 1 września 1939 roku pracował w PKP (Polskie Koleje Państwowe), stanowisko w dniu 1.09.1939: zawiadowca stacji Zegrze.

Udział w kampanii wrześniowej 1939 r.:

We wrześniu 1939 roku jako podporucznik rezerwy wcielony do 11. Kompanii Saperów Kolejowych z przydziałem do dowódcy Armii Kraków gen. Antoniego Szyllinga. Po rozbiciu oddziału w listopadzie 1939 roku powrócił do Zegrza.

Udział w konspiracji 1939 -1944:

W konspiracji od marca 1940 roku w Związku Walki Zbrojnej na terenie Nieporętu i Zegrza, następnie w Armii Krajowej. W latach 1940-1942 jako kolejarz, dyżurny ruchu pracujący na Kolei Wschodniej (niem. Ostbahn), prowadził działalność dywersyjną, pomagał ludności w przewożeniu żywności terenów Serocka i Pułtuska, gdzie była granica na rzece Bugo-Narew oraz zajmował się przerzutem pism podziemia na tereny włączone do Rzeszy (Südost Preussen). Brał udział w szeregu akcji przeciw Niemcom, za co został skazany na karę śmierci. Zagrożony aresztowaniem, w lipcu 1942 roku opuścił Zegrze i ukrywał się na terenie żwirowni Jelonki w w powiecie ostrowskim (Ostrów Mazowiecka), zaś mieszkał w pobliskim Przyborowiu. Posługiwał się w tym okresie "lewym" nazwiskiem Stanisław Śliwa. Wymieniany dowódca kompanii NN Wieczorkiewicz ps. Tatar. Pluton dywersji kolejowej por. Stanisława Siwka (oddział por. „Śliwy” z obwodu Ostrów Mazowiecka) 2 sierpnia 1943 roku pomógł grupie żydowskich uciekinierów z obozu w Treblince w przeprawie przez Bug, a następnie uczestniczył w walce z niemieckim pościgiem.

Adres zamieszkania przed Powstaniem:

Zegrze

Oddział:

Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział V (Dowodzenie i Łączność)

Szlak bojowy:

Śródmieście Północ

Odniesione rany:

Ranny podczas Powstania Warszawskiego na Powiślu - "Alfa-Laval", ul. Tamka róg Smulikowskiego.

Losy po Powstaniu:

Niewola niemiecka - jeniec Stalagu 344 Lamsdorf (Łambinowice k. Opola), następnie przeniesiony do Oflagu II D Gross Born (Grossborn-Westfalenhof) i Stalagu X B Sandbostel.

Numer jeniecki:

101574

Losy po wojnie:

Po wojnie pracował do 1958 roku w Przedsiębiorstwie Robót Kolejowych (PRK), m. in. na stanowisku Kierownika Działu Transportu, a następnie na stanowisku st. radcy w Departamencie Ekonomicznym w Ministerstwie Komunikacji. od 1947 roku działał także w Klubie Sportowym "Wicher" w Kobyłce, popularyzując sport wśród młodzieży na terenie osiedla Kobyłka oraz kierował akcją odbudowy w czynie społecznym zniszczonej podczas działań wojennych tamtejszej świetlicy, a także budową boiska sportowego.

Odznaczenia:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych, Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju, Odznaka Grunwaldzka

Miejsce pochówku:

Cmentarz Bródnowski w Warszawie, kwatera 44G, rząd 1, grób 32

Źródła:

Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, Polski Czerwony Krzyż - kartoteka, Polski Czerwony Krzyż - wyciąg z akt, dokumenty pochodzące ze spuścizny po Stanisławie Siwku, w tym oświadczenia weryfikacyjne, oświadczenia świadków (Zygmunta Romana ps. Zora, Józefa Worowskiego ps. Wrzos, Jana Jabłońskiego ps. Dąb II, Stanisława Siwka ps. Czardasz (Małkinia/Ostrów Mazowiecka), Zaświadczenie ZBoWiD, zaliczony okres służby od marca 1940 do września 1944 oraz pobyt w obozach jenieckich od października 1944 do maja 1945, Stanisław Siwek, relacja z działalności w piśmie z dn. 20.11.1963 i inne, udostępnione przez p. Sebastiana Włodka, prawnuka Powstańca.

Literatura:

Wielka ilustrowana encyklopedia Powstania Warszawskiego. T. 6, Wykaz uczestników-żołnierzy powstania warszawskiego Kr-Ż / red. nauk. Piotr Rozwadowski. Wyd. "Bellona", Fundacja " Warszawa Walczy 1939-1945", 2004. Franciszek Ząbecki: Wspomnienia dawne i nowe. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1977, Jan Gozdawa-Gołębiowski: Obszar Warszawski Armii Krajowej. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1992, s. 354, 356; Władysław Rażmowski. Akcja Treblinka. „Dzieje Najnowsze”. 1 (1), 1969. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.

Uwagi:

1) W oświadczeniu świadka Jana Jabłońskiego ps. Dąb II podano przydział Stanisława Siwka ps. Śliwa, Śnieg do batalionu Chrobry II w rejonie ul. Miedzianej, jednak w wykazach żołnierzy ww. batalionu nie figuruje. 2) Numer jeniecki jednoznacznie wskazuje, że do niewoli wychodził z Komendą Główną AK. 3) Akcja niesienia pomocy Żydom podczas buntu w obozie w Treblince pojawia się w relacjach Władysława Rażmowskiego „Poraja” oraz współpracujących z nim polskich kombatantów, a została opisana przez historyka Jana Gozdawę-Gołębiowskiego. Udział Stanisława Siwka „Śliwy” opisał w swym oświadczeniu dla ZBoWiD z dnia 28.10.1963 r., Stanisław Siwek ps. Czardasz (noszący to samo imię i nazwisko co „Śliwa”, ale syn Andrzeja i Cecylii, dyżurny ruchu na stacji kolejowej w Małkini) oraz sam Stanisław Siwek ps. Śliwa. Obecnie przedstawiona w 1969 roku przez Rażmowskiego wersja wydarzeń opisywana jako „Akcja Treblinka " („Dzieje Najnowsze”. 1 (1), 1969. Warszawa: IH PAN), bywa kwestionowana przez niektórych badaczy i uznawana za niewiarygodną, powstałą po wydarzeniach marca 1968 roku, które poza granicami Polski sprowokowały debatę na temat polskiego antysemityzmu i postaw Polaków wobec Żydów w czasie II wojny światowej. Kwestia działań, które AK rzeczywiście podjęła względem obozu i jego więźniów, pozostaje natomiast przedmiotem sporu historyków. Faktem natomiast jest, że zaświadczenia dotyczące wątku udziału Stanisława Siwka ps. Śliwa w konspiracji i udziału jego oddziału partyzanckiego w zajściach z 2 VIII 1943 roku pochodzą z roku 1963 roku, a więc powstały przed wydarzeniami marca'68.

Stanisław Siwek

Pomóż uzupełnić bazę biogramów