Data urodzenia:
1902-09-29
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 140 Miejsce: 41
Nazwisko konspiracyjne:
Stefan Żłowski
Miejsce urodzenia:
Piaski powiat Kielce
Imiona rodziców:
Antoni - Karolina z domu Marcyan
Wykształcenie i działalność przed wojną :
W 1913 roku rozpoczął naukę w Szkole Handlowej w Kielcach. Świadectwo dojrzałości otrzymał w czerwcu 1921 r. Od września 1921 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego i uzyskując w styczniu 1926 dyplom magistra. W kwietniu 1926 rozpoczął studia na Wydziale Filozoficzno–Humanistycznym UW - kierunek historia. Po ukończeniu aplikacji sądowej był od września 1928 asesorem sądowym, sędzią grodzkim i od stycznia 1931 zastępcą przewodniczącego Sądu Pracy Warszawa II. Od 1933 roku do wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 roku pełnił funkcję sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie. Wchodził w skład Rady Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i działał w Instytucie Spraw Społecznych oraz w Polskim Towarzystwie Polityki Społecznej. W lipcu 1937 z ramienia PTPS uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Polityki Społecznej w Paryżu. Stefan Mateja był także wykładowcą na kursach Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, wykładał ekonomię polityczną i prawo pracy na kursach dla ławników Sądu Pracy. Pisywał artykuły do czasopism prawniczych i kulturalnych. Od lipca 1932 członek Sądu Honorowego Głównego ZS.
Przebieg służby wojskowej:
Będąc jeszcze uczniem w 1920 roku służył ochotniczo w Wojsku Polskim w 205 pułku piechoty (od lipca do listopada 1920). W okresie od października 1929 do sierpnia 1930 odbył służbę wojskową w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 w Śremie. W 1933 roku przeniesiony został do korpusu oficerów taborów.
Wrzesień 1939 :
Po apelu płk. Romana Umiastowskiego opuścił stolicę, ale po krótkiej wędrówce na wschód powrócił do Warszawy.
Okres okupacji niemieckiej:
Sędzia Sądu Okręgowego.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Delegatura Rządu na Kraj. Od drugiej połowy 1940 w konspiracji i współpracował z Wacławem Szubertem, który był kierownikiem referatu społecznego w Wydziale Informacji BIP KG ZWZ-AK. Gdy Stanisław Jankowski "Soból" objął stanowisko Delegata Rządu, Stefan Mateja od lutego do marca 1943 był dyrektorem Departamentu Pracy i Opieki Społecznej Delegatury Rządu RP na Kraj. Używał wówczas pseudonimu „Stefan Żłowski”. Członek „Unii”, a po jej połączeniu w lutym 1943 ze Stronnictwem Pracy został wyznaczony na łącznika między SP i PPS–WRN. Wspólnie z Maciejem Święcickim opracował tekst dekretu o radach zakładowych z 1 sierpnia 1944, ogłoszonego w „Dzienniku Ustaw RP. Część III"
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Uniwersytecka 3
Oddział:
IV Obwód "Grzymała" (Ochota) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej
Szlak bojowy:
Ochota (Reduta "Wawelska” - ul. Wawelska 60).
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Poległ w nocy z 9 na 10 sierpnia 1944 zastrzelony przez żołnierzy brygady „RONA” podczas gaszenia pożaru „Reduty Wawelskiej” - domu, w którym mieszkał, u zbiegu ulic Uniwersyteckiej 3, Mianowskiego 15 i Wawelskiej 60.
Miejsce pochówku :
Po wojnie ekshumowany z placu Narutowicza i pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (Starych Powązkach) - Aleja Zasłużonych, rząd 1, miejsce 131
Źródła:
MPW-baza uczestników PW, Archiwum Państwowe m. st. Warszawy - listy ekshumowanych
Publikacje:
Józef Kazimierz Wroniszewski, IV Obwód Armii Krajowej Ochota - Okręg Warszawa, Wydawnictwo "Lam", 1997; Stanisław Tymkiewicz, IV Obwód Ochota Armii Krajowej - Polegli w Powstaniu Warszawskim w 1944 r. i w czasie konspiracji lat 1939-1944, Warszawa 2004; Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T. 2. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1987, s. 125-126
