Wacław Nowak

"Panienka"

-

kapral

Warszawa

Wacław - Stefania z domu Fijałkowska

W konspiracji od 1941 roku w ZWZ-AK: - VIII zgrupowanie "Krybar" - 1. kompania - pluton 104, bezpośredni przełożony por. Zbyszko Golian „Zbyszek Solny” (1913-1985)

Armia Krajowa - I Obwód „Radwan” - Grupa Bojowa „Krybar” - 1. kompania - pluton 104, d-ca por. Edward Kiełczykowski „Dan” II (poległ 1.08.1944 r. podczas ataku na kompleks budynków Elektrowni Miejskiej), z-ca dowódcy por. Zbyszko Golian „Zbyszek Solny”. Zadaniem kompanii, w której walczył Wacław Nowak „Panienka” było opanowanie Uniwersytetu Warszawskiego. Uderzenie miało odbyć się z trzech kierunków: od ulicy Gęstej i Garbarni Langego, od strony ulicy Karowej oraz od Krakowskiego Przedmieścia. Pluton 104 podzielony na trzy drużyny szturmowe atakował od strony garbarni na dole skarpy warszawskiej. Wobec przewagi nieprzyjaciela i niepowodzenia natarcia „Panienka" wraz z kolegami (Renkiem, Józekiem i Ceńkiem), zmuszeni byli się wycofać ku ul. Browarnej i Garbarni Langego na Dynasach, a następnie w kierunku ul. Gęstej. 2 VIII otrzymują polecenie od rannego por. "Zbyszka Solnego", który znajduje się w tymczasowym szpitalu na Browarnej 20, przejścia pod komendę por. ”Poboga„ (por. Mariana Mieczysława Malinowskiego, dowódcy 4. kompanii), na ul. Karowej. Zakwaterowani zostają w gmachu Konserwatorium na Okólniku, a następnie otrzymują przydział na nową placówkę do porucznika ”Kali„ (Zdzisława Jana Graczyka), którego pluton ma za wszelką cenę utrzymać przyczółek Mostu Poniatowskiego. Otrzymują także zakwaterowanie w Pałacyku Zamoyskich, z którego udało się wyprzeć Powstańcom Niemców. Wraz z por. ”Kalą„ biorą udział w rozpoznaniu bunkra niemieckiego, obronie stanowisk ogniowych atakowanych przez Niemców od strony tunelu i ul. Smolnej. Gdy porucznik ”Kala" zostaje zabity w nocy 26 VIII 1944 dowództwo po nim obejmuje ppor. [sic!] Moskowa (NN). Zadaniem Powstańców było uniemożliwić wszelki niemiecki ruch po Moście Poniatowskiego. Wacław Nowak „Panienka” zajmował stanowisko ogniowe w parku pałacowym przy moście oraz obsadzał stanowisko nad barykadą na rogu Nowego Światu i Pierackiego (dzisiejsza Foksal) oraz barykadę ma rogu Pierackiego i Kopernika. Po opuszczeniu Powiśla i przejściu 6 IX do Śródmieścia tymczasowe zakwaterowanie otrzymali na ul. Szpitalnej. W Śródmieściu zajmują stanowiska przy Poczcie Głównej i na ul. Wareckiej, gdzie biorą udział w próbie zdobycia zajętego przez Niemców budynku przy ul. Wareckiej 12 oraz obronie stanowisk powstańczych na Wareckiej 9 i 11. We wrześniu Wacław Nowak został awansowany do stopnia kaprala za odwagę i zestrzelenie w trakcie walk o Powiśle dwóch niemieckich samochodów na Moście Poniatowskiego.

Powiśle - Śródmieście Północ

28. Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei - 36. pułk piechoty Legii Akademickiej

Niewola niemiecka od 5 X 1944 - wyjście ze Śródmieścia nastąpiło ulicami Złotą i Grójecką. Po zdaniu broni na Placu Narutowicza żołnierze przeszli do Dworca Zachodniego, a następnie do obozu przejściowego dla jeńców AK w Ożarowie koło Warszawy. W Niemczech kpr. Wacław Nowak "Panienka" osadzony był w Stalagu XI B Fallingbostel i Stalagu XI A Altengrabow. Wyzwolony z obozu jenieckiego 12 kwietnia 1945 r.

141159

Po wyzwoleniu został przeniesiony do Brytyjskiej Strefy Okupacyjnej w Niemczech, gdzie stacjonowała Brytyjska Armia Renu (ang. British Army of the Rhine). Od października 1945 służył w 1 Polskiej Dywizji Pancernej generała Maczka. 16 maja 1947 roku nastąpiła demobilizacja w Belgii.

Pozostał na emigracji na Zachodzie. Zamieszkał i pracował w Sint-Niklaas (fr. Saint-Nicolas) w Belgii (Flandria Wschodnia). 27 grudnia 1947 zawarł związek małżeński z Gerardyną Martens, mieli pięć córek.

Po Powstaniu, od kwietnia 1945 roku poszukiwany był za pośrednictwem Polskiego Czerwonego Krzyża przez matkę Stefanię Nowak.

Muzeum Powstania Warszawskiego, Wspomnienia Wacława Nowaka z okresu Powstania Warszawskiego, sygn. P/9343/19, dar Teresy Nowak