Pseudonim:
"Błyskawica"
Data urodzenia:
1903-09-08
Data śmierci:
-
Funkcja:
inżynier-konstruktor
Stopień:
porucznik
Miejsce urodzenia:
Małkinia
Imiona rodziców:
Walenty - Albina
Udział w konspiracji 1939-1944:
Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział IV (Kwatermistrzowski) - Szefostwo Produkcji Konspiracyjnej "Cieśla" ("Perkun", "Waga", "Drzewo")
Odznaczenia:
Odznaczony czterokrotnie Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
Informacje dodatkowe:
Inżynier. Absolwent Politechniki Warszawskiej, oficer rezerwy Wojska Polskiego (saper), przed II wojną światową związany z polskim przemysłem zbrojeniowym. Podczas okupacji niemieckiej prowadził niewielki zakład przemysłowy koło Warszawy. Był autorem wielu rozwiązań konstrukcyjnych i patentów. Zmarł w 1956 roku.
Pistolet maszynowy "Błyskawica":
Polski konspiracyjny pistolet maszynowy skonstruowany przez inżynierów Wacława Zawrotnego i Seweryna Wielaniera. Nazwa broni pochodzi od pseudonimu pierwszego z konstruktorów oraz trzech błyskawic zdobiących stopkę kolby. W konstrukcji "Błyskawicy" wykorzystano niektóre rozwiązania stosowane w brytyjskim pistolecie maszynowym Sten Mk II i niemieckim MP 40. Przede wszystkim jednak "Błyskawica" musiała być przystosowana do warunków walki konspiracyjnej: dzięki niedużej wadze, magazynkowi wkładanemu od dołu oraz składanej kolbie łatwo było ją ukryć pod płaszczem. Broń zasilano z magazynków pudełkowych na 32 naboje kal. 9 mm, taką samą jak w przypadku Stena i MP 40. Umiejscowiony przed spustem mały język pełnił funkcję bezpiecznika: miał chronić spust przed przypadkowym ściągnięciem. Przyrządy celownicze - przeziernik i muszka - nie podlegały regulacji, ponieważ były zamocowane na stałe. Z "Błyskawicy" można było prowadzić tylko ogień ciągły. Poszczególne części pistoletu produkowano w różnych warsztatach, np. lufy i magazynki w wytwórni polskich stenów inżyniera Ryszarda Białostockiego przy ul. Leszno 18 w Warszawie. Ostateczny montaż broni odbywał się w warszawskim zakładzie Franciszka Makowieckiego na Placu Grzybowskim. W zakładzie tym oficjalnie produkowano siatki ogrodzeniowe. Montownia mieściła się w małym schronie, w którym także przestrzeliwano broń. Fabryka działała do wybuchu Powstania. W trakcie walk powstańczych kontynuowano składanie "Błyskawic" w rusznikarni przy Boduena 2 (około 40 sztuk). Ogółem wyprodukowano ponad 700 egzemplarzy pistoletu.(źródło: "Leksykon militariów Powstania Warszawskiego" pod redakcją Michała Komudy, Warszawa, Muzeum Powstania Warszawskiego : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2012.)
Geneza nazwy "Błyskawica":
Dla zwiększenia chropowatości powierzchni i zyskania lepszej przyczepności stopki do ramienia w okresie montowania prototypu peemu w lokalu na Lwowskiej inż. Seweryn Wielanier wyciął na stopce oparcia przy rozkładanej kolbie dwie łamane strzałki, które sprawiały wrażenie 2 błyskawic. Inż. Zawrotny znak ten zatwierdził jako nazwę pistoletu maszynowego "błyskawica". Nazwa ta została przyjęta na chrzcie pierwszej sztuki pistoletu w listopadzie 1943 roku. Jednocześnie Wacław Zawrotny, organizator-konstruktor, przyjął pseudonim "Błyskawica". (porównaj: Kazimierz Satora: "Podziemne zbrojownie polskie 1939-1944", Wydawnictwo "Bellona" 2001, str.110).
Publikacje:
Kazimierz Satora: "Podziemne zbrojownie polskie 1939-1944", Wydawnictwo "Bellona" 2001, str.106-130
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Inż. Wacław Zawrotny "Błyskawica" (1903-1956). Fot. archiwum rodzinne

Inż. Wacław Zawrotny "Błyskawica" (1903-1956). Fot. archiwum rodzinne

Wacław Zawrotny z synem. Fot. archiwum rodzinne

Wacław Zawrotny z synem. Fot. archiwum rodzinne

Książeczka wojskowa Wacława Zawrotnego z 1951 roku. Z archiwum rodzinnego

Książeczka wojskowa Wacława Zawrotnego z 1951 roku. Z archiwum rodzinnego

Fot. archiwum rodzinne

Fot. archiwum rodzinne

Przestrzeliwanie prototypu pistoletu maszynowego "Błyskawica" na strzelnicy w Puszczy Kampinoskiej wiosną 1944 roku. Rozpoznane osoby: strzela łączniczka dowódcy batalionu "Zośka" ppor. Maria Janina Całka "Wika", na dalszym planie, w koszuli, podparty Kmita, na ostatnim planie, w środku Strzegon. Zdjęcie  opublikowane w magazynie "Stolica", nr 30 z 1958 roku w artykule Henryka Pawła Kozłowskiego. Udostępnił Dariusz Zawrotny.

Przestrzeliwanie prototypu pistoletu maszynowego "Błyskawica" na strzelnicy w Puszczy Kampinoskiej wiosną 1944 roku. Rozpoznane osoby: strzela łączniczka dowódcy batalionu "Zośka" ppor. Maria Janina Całka "Wika", na dalszym planie, w koszuli, podparty Kmita, na ostatnim planie, w środku Strzegon. Zdjęcie opublikowane w magazynie "Stolica", nr 30 z 1958 roku w artykule Henryka Pawła Kozłowskiego. Udostępnił Dariusz Zawrotny.

PM Błyskawica opracowany przez inż. Wacława Zawrotnego i Seweryna Wielaniera, produkowany w warunkach konspiracyjnych.

PM Błyskawica opracowany przez inż. Wacława Zawrotnego i Seweryna Wielaniera, produkowany w warunkach konspiracyjnych.

PM Błyskawica na ekspozycji Muzeum Powstania Warszawskiego.

PM Błyskawica na ekspozycji Muzeum Powstania Warszawskiego.

Nasz newsletter