Władysław Siła-Nowicki

Pseudonim:
"Stefan"
Data urodzenia:
1913-06-22
Data śmierci:
1994-02-25
Funkcja:
-
Stopień:
podporucznik rezerwy kawalerii
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Wykształcenie i praca zawodowa do 1939 r.:
W 1935 został absolwentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Po studiach rozpoczął aplikację adwokacką pracując jednocześnie w Departamencie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (1936-1939).
Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:
1 stycznia 1938 w stopniu podporucznika rezerwy kawalerii ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939 r. oficer 6. Pułku Strzelców Konnych Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Po rozbiciu pułku, 11 września postanowił wycofać się do Warszawy. Zorganizował grupę rozbitków, która brała udział w obronie starego Otwocka. 19 września został ciężko ranny w lewe przedramię. Ostatecznie udało mu się przedostać do Warszawy a następnie do Beresteczka - w strefie okupacji sowieckiej, gdzie 21 października wziął zaplanowany wcześniej ślub, po czym powrócił do Warszawy.
Pseudonimy:
"Stefan", "Bogdaniec"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od jesieni 1939 r., oficer Służby Zwycięstwu Polski, sukcesywnie Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej, dowódca drużyny. Równocześnie aktywnie działał w podziemnym Stronnictwie Pracy. Przydział w lipcu 1944 - I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - Kedyw Okręgu Warszawskiego AK - Oddział Dywersji Bojowej "DB-3" (Kedyw-3"), od lipca 1944 r. przemianowany na pluton 1147
Oddział:
I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Bartkiewicz" - 4. kompania - II pluton im. por. "Rygla" (dawny 1147 - "DB-3")
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną, powrócił do działalności podziemnej.
Losy po wojnie:
W 1945 r. kontynuował w Zrzeszeniu "Wolność i Niezawisłość" w Lublinie, gdzie w latach 1945-1946 był także wiceprezesem Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Pracy. Został aresztowany wraz z podkomendnymi 16 września 1947 w Nysie, podczas próby ucieczki na Zachód. W czasie śledztwa torturowany. Podczas niejawnej rozprawy 3 listopada 1948 w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Warszawie, oprócz Władysława Siły-Nowickiego i mjr. Hieronima Dekutowskiego, na ławie oskarżonych zasiedli ich podkomendni: kpt. Stanisław Łukasik ps. "Ryś", por. Jerzy Miatkowski ps. "Zawada" - adiutant, por. Roman Groński ps. "Żbik", por. Edmund Tudruj ps. "Mundek", por. Tadeusz Pelak ps. "Junak", por. Arkadiusz Wasilewski ps. "Biały". Wszyscy oskarżeni dla poniżenia przebrani byli w mundury Wehrmachtu. Zostali skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie. Trafił do "celi śmierci", w której przebywało ponad sto osób. Na przełomie stycznia i lutego 1949 podjęli oni próbę ucieczki - postanowili wywiercić dziurę w suficie i przez strych dostać się na dach jednopiętrowych zabudowań gospodarczych, a stamtąd zjechać na powiązanych prześcieradłach i zeskoczyć na chodnik przy ulicy Rakowieckiej. Kiedy do zrealizowania planu zostało ledwie kilkanaście dni, jeden z więźniów kryminalnych uznał, że akcja jest zbyt ryzykowna i wsypał uciekinierów, licząc na złagodzenie wyroku. Władysław Siła-Nowicki i Hieronim Dekutowski trafili na kilka dni do karceru, gdzie siedzieli nago, skuci w kajdany. Bolesław Bierut dzięki wstawiennictwu spowinowaconej z rodziną Nowickich Aldony Dzierżyńskiej, siostry Feliksa Dzierżyńskiego (dwaj bracia Dzierżyńskiego ożenili się z dwiema siostrami ojca Władysława Siły-Nowickiego), zamienił mu wyrok na dożywocie. Na pozostałych współoskarżonych w sprawie wykonano w dniu 7 marca 1949 wyroki śmierci w warszawskim więzieniu mokotowskim. Karę dożywocia odbywał w wiezieniach w: Warszawie, Rawiczu, Wronkach i Strzelcach Opolskich. Z więzienia wyszedł w wyniku amnestii 1 grudnia 1956. W 1957 został zrehabilitowany. Po odzyskaniu wolności był obrońcą w licznych procesach rehabilitacyjnych żołnierzy AK i WiN. Od 1961 działał w warszawskim Klubie Inteligencji Katolickiej. Był doradcą prawnym Episkopatu Polski, oraz jednym z sygnatariuszy "Listu 59". Obrońca w procesach politycznych m.in. KOR, KPN a także członków "Solidarności" w okresie stanu wojennego. Od 1980 był doradcą NSZZ "Solidarność". Od 1986 był członkiem Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Wojciechu Jaruzelskim. Na jej forum domagał się wyjaśnienia okoliczności zbrodni katyńskiej. Wchodził w skład władz Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy (w latach 1989-1992 prezes), które reaktywował w lutym 1989. Od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 brał udział w obradach "Okrągłego Stołu". W trakcie obrad wnioskował o uczczenie minutą ciszy zamordowanych w tym samym roku księży Stefana Niedzielaka i Stanisława Suchowolca (wypowiedź ta została ocenzurowana w relacji TVP). Pracował jako osoba niezależna w Zespole do Spraw Reform Politycznych. Jako kandydat niezależny brał udział w wyborach do Sejmu kontraktowego, przegrywając rywalizację w swoim Okręgu z Jackiem Kuroniem. W wyborach parlamentarnych w 1991 bez powodzenia kandydował do Sejmu z listy Chrześcijańskiej Demokracji.
Odznaczenia:
W 2006, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej, został odznaczony pośmiertnie przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Miejsce śmierci:
Warszawa, pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter