Koncert Niepodległości powstał w 2009 roku z inicjatywy polsko-kanadyjskiej wokalistki i kompozytorki Oli Turkiewicz oraz scenarzysty, reżysera i producenta Jacka „Wiejskiego” Górskiego. Projekt, zainicjowany w Muzeum Powstania Warszawskiego, obejmuje 56 edycji w Polsce i za granicą, ponad 200 oryginalnych kompozycji i aranżacji oraz blisko 30 odrębnych scenariuszy.
Projekt tworzy międzynarodowy zespół muzyków sesyjnych, w którego skład weszło przez lata ponad 250 artystów z Polski, Kanady, Australii, Wielkiej Brytanii, Ukrainy i Armenii. Występując pod nazwą „Polish Independence Concert”, we wrześniu 2019 roku zespół zaprezentował anglojęzyczną edycję programu „Poland” w Bazie NATO w Ādaži na Łotwie. Dwujęzyczne edycje międzynarodowe zaprezentowano publiczności także w Australii i w Kanadzie, na Litwie i na Łotwie.
Bezpłatne wejściówki na koncert dostępne są na naszej stronie w zakładce Koncerty i spektakle: https://bilety.1944.pl/
Inspiracją kolejnej premiery Koncertu Niepodległości „Przymierze Orłów” jest 230. rocznica III rozbioru Polski, dokonanego przez Rosję, Prusy i Austrię – wcześniejszych sygnatariuszy Traktatu Loewenwolda z 1732 roku, zwanego Przymierzem Trzech Czarnych Orłów. Celem traktatu było pogwałcenie wolnej elekcji, niedopuszczenie do objęcia tronu polskiego przez Stanisława Leszczyńskiego oraz zablokowanie reform w Rzeczypospolitej. Podkreślając fakt, iż jesteśmy jedynym państwem, które przyjęło zarówno Hołd Pruski (1525), jak i Hołd Moskiewski (1611), ukażemy geopolityczną grę obcych mocarstw, które wspólnie ingerowały w sprawy Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej, począwszy od zarania naszych dziejów. W tym kontekście ukazane zostanie bohaterstwo naszych przodków, broniących Ojczyzny przed zakusami państw ościennych i wielokrotnie liczniejszych sił.
Punktem wyjścia narracji będzie współdziałanie Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i Rusi Kijowskiej, w celu detronizacji Mieszka II Lamberta, syna Bolesława Chrobrego. Ukazany zostanie antyjagielloński sojusz zawarty pomiędzy carem Wasylem III, wielkim mistrzem Zakonu Krzyżackiego Albrechtem Hohenzollernem oraz cesarzem rzymskim narodu niemieckiego Maksymilianem I Habsburgiem. Apogeum antypolskich sojuszy nastąpiło w 1795 roku, gdy wskutek III rozbioru Polska ostatecznie zniknęła z mapy świata. Dążenia do ostatecznej anihilacji narodu polskiego znajdziemy w XIX-wiecznych porozumieniach mocarstw, takich jak konwencja Alvenslebena (1863) czy wreszcie Sojusz Trzech Cesarzy (1873), zbiegający się w czasie z nasilającą się germanizacją i rusyfikacją. Dla pełnego kontekstu historycznego ukazane zostaną wymierzone w Polskę sojusze międzynarodowe Szwecji, Prus, Siedmiogrodu i Kozaczyzny, skutkujące traktatem w Radnot (1657) - pierwszą próbą rozbioru Rzeczypospolitej. Zwieńczeniem narracji będzie ukazanie paktu Ribbentrop–Mołotow, który skutkował IV rozbiorem Polski dokonanym przez Rosję, Niemcy oraz stanowiącą część III Rzeszy Austrię, do których dołączyła także Słowacja. Narrację zamknie opis rozpoczętej 1 września 1939 roku ostatniej wielkiej epopei żołnierza walczącego o niepodległość Ojczyzny na niemal wszystkich frontach II wojny światowej. Nawiązując do Powstania Warszawskiego, ukazane zostanie współdziałanie Moskwy i Berlina – zarówno podczas Powstania Warszawskiego 1944 roku, jak i wcześniejszego, jakże często zapominanego Powstania Warszawskiego 1794 roku.
Na repertuar najnowszej edycji Koncertu Niepodległości składają się współczesny utwór instrumentalny „Przymierze Czarnych Orłów” (2025) i kompozycja do tekstu z Kroniki Polskiej Galla Anonima „Boleslaue, dux gloriosissime!” (2019/1109). Zaprezentowane zostaną również hybrydowe aranżacje polskich pieśni wojskowych i patriotycznych, w tym: średniowieczna „Piessn o prusskiei porascze kthora szie sstała za krolia Jagiełła Władysława” (1570) i pieśń rycerska „W kotły, bębny uderzyli” (XV w.), „Pieśń Konfederatów Tyszowieckich” (~1655) i „Pieśń Konfederatów Barskich” (1843), kompozycja do wiersza ludowego „Na Kopańskim moście” (XVIII w.) oraz pieśni z okresu Insurekcji Kościuszkowskiej – „Śpiew włościan krakowiaków” (1794) – i Powstania Listopadowego – „Marsz za Bug” (1830). Przeniesieniu narracji w wiek XX towarzyszyć będzie nieformalny hymn Polski – „Rota” (1908), pieśń Powstańców Wielkopolskich „Marsylianka Wielkopolska” (1919), piosenka z czasu wojny polsko-bolszewickiej „Cud nad Wisłą, czyli polska młócka” (1920), piosenka Jacka Kaczmarskiego „Ballada wrześniowa” (1983) oraz kompilacja jego utworu „Katyń” (1985) z kompozycją Lecha Makowieckiego „Katyń 1940 (ostatni list)” (2010). Ostatnim utworem koncertu będzie kompozycja współczesna do wiersza Józefa Szczepańskiego „Czerwona zaraza” (2025/1944). Na zakończenie artyści wspólnie z publicznością zaśpiewają „Mazurek Dąbrowskiego” (1797) wraz z zapomniane dziś, pierwotnie czwartą i szóstą zwrotkę Mazurka:
„Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.
Na to wszystkich jedne głosy:
Dosyć tej niewoli,
Mamy racławickie kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli.”
Na przestrzeni 18 lat zespół Koncertu Niepodległości stworzył unikalny styl muzyki hybrydowej, który łączy oryginalne brzmienia dawnych pieśni z nowoczesnymi aranżacjami i kompozycjami. Obejmują one elementy klasyki, elektroniki, poezji śpiewanej, rocka, jazzu, bluesa, punku, reggae, metalu, rapu oraz tech-house’u, a także nagrania archiwalne.
W ramach rozwoju Koncertu Niepodległości, w 2017 roku Fundacja Dziedzictwa Rzeczypospolitej uruchomiła historyczno-edukacyjny portal „Śpiewnik Niepodległości”. Udostępnia on dorobek polskiej pieśni patriotycznej wraz z narzędziami do samodzielnej nauki ich wykonywania oraz przykładowymi interpretacjami Koncertu Niepodległości. Pieśni opatrzone są komentarzem literackim i historycznym, a portal jest przyjazny dla osób niepełnosprawnych. Nowatorski projekt wysoko doceniła społeczność internetowa. Obecnie Śpiewnik gromadzi blisko 3 miliony indywidualnych użytkowników (głównie młodzież i animatorów kultury), którzy wykonali ponad 7 milionów odsłon. Portal udostępnia funkcjonalność tworzenia playlist oraz indywidualny generator, dzięki któremu każdy może stworzyć własny, spersonalizowany Śpiewnik Niepodległości, możliwy do wykreowania w formie wydruku lub do pobrania w formacie na dowolne urządzenie mobilne. W 2022 roku uruchomiona została wersja anglojęzyczna portalu, a w grudniu 2023 roku zainaugurowano wersję portugalskojęzyczną, dedykowaną Polonii brazylijskiej.
Koncert Niepodległości współtworzą polsko-kanadyjska wokalistka jazzowa i kompozytorka Ola Turkiewicz, pełniąca rolę dyrektor muzycznej, oraz Jacek „Wiejski” Górski – producent, reżyser i scenarzysta wydarzenia.
W kolejnej edycji Koncertu Niepodległości wystąpią:
Ola Turkiewicz (dyrektor muzyczny, kompozycje, aranżacje i śpiew), Tomasz Bacajewski (śpiew) oraz zespół Koncertu Niepodległości w składzie:
Ignacy Wendt (trąbka), Michał Iwanek (instrumenty klawiszowe), Tomasz Boruch (gitara), Łukasz Makowski (bas, kontrabas), Mateusz Senderowski (perkusja), Wojciech Barteczek (I skrzypce), Cezary Gójski (II skrzypce), Przemysław Ćwiek (altówka), Anna Wróbel (wiolonczela).
Prozatorską narrację wydarzenia poprowadzi aktor Robert Czebotar.
Patronat Honorowy: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Karol Nawrocki
Kompozycje i aranżacje twórców Koncertu Niepodległości i Projektu Arboretum nie mieszczą się w jednoznacznej interpretacji i trudno jest przyporządkować je konkretnemu gatunkowi muzycznemu. Efektem wieloletniej współpracy muzyków jest wypracowanie własnego stylu, który określili muzyką hybrydową. Pojęcie hybrydy staje się coraz bardziej popularne, oznacza coś, co składa się z różnych elementów, często niepasujących do siebie. Powstający w ramach projektów repertuar inspirowany jest twórczością patriotyczną, dziedzictwem kulturowym i krajobrazowym, ale nie stanowi to sztywnych ram kompozycji.
Istotą tego niekomercyjnego stylu muzycznego jest połączenie kilku nurtów w jednym utworze. Do budowania kompozycji hybrydowych wykorzystywane są m.in. jazz, rock, blues, poezja śpiewana, muzyka etniczna, klasyczna, elektroniczna i elektroakustyczna. O różnorodności tego stylu dobitnie świadczą inspiracje polonezem i tangiem z jednej strony oraz nawiązania do muzyki techno-house, reggae i punk-rocka z drugiej. W kompozycjach i aranżacjach wykorzystywane są także odgłosy natury, cywilizacji a także nagrania archiwalne, jak m.in. wypowiedzi postaci historycznych, jak m.in. Papież Jan Paweł II, gen. Władysław Anders, Prezydent Warszawy Stefan Starzyński czy też komunikat o wprowadzeniu Stanu Wojennego odczytany przez gen. W. Jaruzelskiego.
Fundamentami kompozycji, przejmującymi często role partii solowych, stają się wiernie odtwarzane utwory np. dawne, ludowe i obrzędowe, poezja śpiewana, ale także oryginalne odgłosy natury i inne, określane cytatami. Wykorzystywane cytaty pełnią rolę części, które określają temat, charakter i tempo utworu. Są one oplatane partiami wokalnymi, klasycznymi i elektronicznymi intermezzami, suitami gitarowymi czy fortepianowymi, które spajają całość przejmując prowadzenie. Większość z tych partii i cytatów samodzielnie stanowić może odrębne utwory muzyczne. Inspiracją do powstania muzyki hybrydowej była między innymi twórczość Richarda Wagnera i Henryka Mikołaja Góreckiego, czy takich ikon jazzu jak Ella Fitzgerald, Miles Davis, Dizzy Gillespie. Twórcy ci często używali tzw. „cytatów” muzycznych, pochodzących z różnych nurtów, czy twórczości etnicznej, wbudowując je w nowe kompozycje lub własne interpretacje.
W instrumentalizacji wykorzystywane są zarówno współczesne instrumenty muzyczne, jak i tradycyjne, etniczne, dawne lub nietypowe. Trzon instrumentarium stanowi jazzowa sekcja rytmiczna (pianino, gitara, perkusja, bas), która często wspomagana jest sekcją smyczkową, instrumentami elektronicznymi oraz partiami chóralnymi. Kompozycje oparte są m.in. na stylu klasycznym, Jazzie, muzyce elektronicznej, rocku alternatywnym, muzyce etnicznej, klubowej a także poezji śpiewanej i pieśniach tradycyjnych i innych.
Muzyczny temat, narracja i akompaniament łączą się w różnych nurtach, tworząc hybrydową, spójną całość, pomimo różnorodności części składowych utworów. Przejścia pomiędzy poszczególnymi partiami mogą być zarówno subtelne jak i dynamiczne.
