Dziesięciolecie Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody” – podsumowanie

Na przestrzeni 10 lat osoby współtworzące Nagrodę – zgłaszające kandydatów – uznały ponad 700 czynów, akcji i postaw życiowych za godnych uwagi oraz zasługujących na wyróżnienie, a członkowie Kapituły wybrali 126 „powstańców czasu pokoju”. Najmłodszym nominowanym do Nagrody był Mateusz Jarantowski z Poznania, który jako 9-latek uratował życie swojemu wujkowi. Najbardziej zaawansowana w latach spośród wszystkich laureatów była doktor Wanda Błeńska, która w momencie zgłoszenia jej kandydatury miała 101 lat.

 

Nagrodę im. Jana Rodowicza „Anody” Muzeum Powstania Warszawskiego ustanowiło w sierpniu 2011 r.  jako honorowe wyróżnienie dla osób odznaczających się zaangażowaniem w działalność na rzecz drugiego człowieka oraz postawą stanowiącą przykład dla młodego pokolenia. Nagroda przeznaczona jest dla współczesnych bohaterów – osób, które bezinteresownie robią wyjątkowe rzeczy dla innych i bez względu na trudności oraz niepowodzenia kierują się w życiu zasadami podobnymi do tych wyznawanych przez pokolenie Powstańców.

Postawy i dokonania kandydatów zgłaszanych do kolejnych edycji nagrody uświadamiają, że wśród nas są osoby wyjątkowe, dla których – tak jak dla patrona nagrody, Jana Rodowicza „Anody” – pomoc innym jest naturalnym odruchem.

Anna Jakubowska ps. Paulinka – członek I kapituły Nagrody, koleżanka Jana Rodowicza „Anody” z czasów Powstania Warszawskiego

Maciej Grzybek – laureat I edycji Nagrody

Niekiedy czyny te są znane jedynie wąskiej grupie w lokalnych społecznościach, czasami o takich działaniach dowiaduje się cała Polska. Zakres i formy tej pomocy oraz zaangażowania są bardzo różne, fundamentalne znaczenie ma jednak fakt, że wartości istotne dla pokolenia Powstańców – przyjaźń, pomoc słabszym, bezinteresowność, sumienność, honor, szacunek, uczciwość, bohaterstwo, bezkompromisowość – okazują się aktualne także dziś. To prestiżowe wyróżnienie przyznawane jest w trzech kategoriach: „Całokształt dokonań”, „Akcja społeczna”, „Wyjątkowy czyn”.
Wręczenie Nagród im. Jana Rodowicza „Anody” odbywa się pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Nominowani do Nagrody pomagali i uczyli pomagać w najodleglejszych rejonach świata: w Indiach i w Republice Naddniestrzańskiej (Mołdawia); na Litwie i w Liberii, w stolicy Kirgizji, Biszkeku oraz w Paryżu; na Białorusi i na Bliskim Wschodzie:

Natalia Syniavska-Krzyżanowska, laureatka Nagrody pochodząca z Raszkowa – wioski położonej w separatystycznej Republice Naddniestrzańskiej, części Mołdawii odizolowanej od Europy. Działa na rzecz ochrony polskich wartości na obczyźnie.

Doktor Wanda Błeńska, laureatka Nagrody Honorowej – lekarka, porucznik Armii Krajowej; świecka misjonarka, przez ponad 40 lat tworzyła ośrodek leczenia trądu w Ugandzie.

Doktor Helena Pyz, wyróżniona Nagrodą Honorową – świecka misjonarka, od wielu lat zaangażowana w pomoc chorym w Indiach. Jest jedynym lekarzem w Ośrodku Rehabilitacji Trędowatych Jeevodaya oraz w koloniach i przychodniach położonych w promieniu 200 km od ośrodka.

Siostra Michaela Rak, laureatka Nagrody – członkini Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego, która podjęła misję zorganizowania od podstaw pierwszego stacjonarnego hospicjum na Litwie.

Daria Mejnartowicz, nominowana do Nagrody – doktor nauk o kulturze fizycznej, menedżerka z Warszawy, pomaga potrzebującym w krajach trzeciego świata, m.in. w Liberii, Birmie i Nigerii.

Olga Okulicz-Kozaryn, nominowana do Nagrody – emerytowana lekarz pediatra, w stolicy Kirgistanu – Biszkeku prowadzi warsztat terapeutyczny dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych z różnym stopniem niepełnosprawności.

Stanisław Sienkiewicz, nominowany do Nagrody – założyciel Związku Polaków na Białorusi i stowarzyszenia oświatowego Polska Macierz Szkolna na Białorusi, którego jest prezesem.

Jakub Vaugon, nominowany do Nagrody – 17-latek z Paryża, który na lekcji historii we francuskim gimnazjum zaprotestował przeciwko stwierdzeniu zawartemu w podręczniku, mówiącemu o tym, że Polacy w obozie zagłady w Treblince pomagali Niemcom w ludobójstwie Żydów i więźniów innych narodowości.

Bartosz Rutkowski, laureat Nagrody – z Bojana na Kaszubach, prowadzi Fundację Orla Straż, która niesie pomoc ofiarom terroryzmu na Bliskim Wschodzie.

Marina Hulia, nominowana do Nagrody – nauczycielka z rosyjsko-białoruskiej rodziny, inicjatorka projektu „Dzieci z dworca Brześć” dla koczujących na dworcu czeczeńskich rodzin, które próbowały przedostać się do Polski.

Paweł Grabowski i s. Michaela Rak – laureaci w VIII edycji Nagrody

Natalia Syniavska-Krzyżanowska – laureatka II edycji Nagrody podczas odbierania statuetki z rąk s. Małgorzaty Chmielewskiej – członka Kapituły

Nominowani i laureaci II edycji Nagrody

 

Kandydatów do Nagrody można spotkać w każdym zakątku Polski:

Kapituła doceniła mieszkańców wsi Chałupki (II edycja), Roszowickiego Lasu (III edycja) oraz wsi Lotyń (VIII edycja).

Laureatem VII edycji Nagrody został Mirosław Kaźmierczak – nauczyciel wychowania fizycznego i trener z Zahutynia na Podkarpaciu.

Laureatem VIII edycji był Paweł Grabowski – lekarz z Warszawy, który założył Hospicjum Domowe Proroka Eliasza w Nowej Woli na Podlasiu.

W V edycji laureatem został Patryk Pagel – policjant z Murowanej Gośliny w województwie wielkopolskim, który wyniósł mężczyznę z płonącego budynku, ratując mu życie.

Laureatem VI edycji był Łukasz Walkowiak – mieszkaniec Głogowińca w województwie kujawsko-pomorskim, który pospieszył z pomocą niepełnosprawnemu mężczyźnie uwięzionemu w płonącym baraku.

Zgłoszenia kandydatów napływały także z:  Zakopanego, Poznania, Jaworzna, Torunia, Katowic, Zabrza, Rzeszowa, Białegostoku, Gdyni, Szczecina, Krakowa oraz z Warszawy.

Wanda Traczyk-Stawska ps. Pączek zdobywczyni Nagrody Honorowej w IX edycji Nagrody

Andrzej Sirowacki – laureat IX edycji Nagrody  

 

Osoby nominowane do Nagrody realizują się w różnych dziedzinach życia:

Są wśród nich m.in.: trenerzy sportowi i sportowcy, nauczyciele, lekarze i fizjoterapeuci, dziennikarze, księża, misjonarki, studenci i uczniowie, kierowcy, policjanci, harcerze, menedżerowie i muzycy.

 

Kapituła przyznała sześć Nagród Honorowych:

Doktor Wanda Błeńska (III edycja) – lekarka, która podczas II wojny światowej była porucznikiem Armii Krajowej; nosiła wówczas pseudonim Dokta, nazywano ją też matką trędowatych. Po wojnie, jako świecka misjonarka, wyjechała na misję do Ugandy. Tam przez ponad 40 lat tworzyła ośrodek leczenia trądu, prężnie działający do dziś. Jako jedyna białoskóra misjonarka została na miejscu w czasie wojny domowej pomiędzy plemionami Tutsi i Hutu. Doktor Błeńska zmarła w 2014 r., kilka miesięcy po otrzymaniu Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”.

Józef Adamski (V edycja) – prezes Fundacji Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie im. Tadeusza Goniewicza. Od 1979 r. jest zaangażowany w organizację pomocy dla szkół polskich na Wileńszczyźnie oraz w działania na rzecz poprawy oświaty na terenach dawnych Kresów. Bez zgody władz PRL dostarczał Polonii polskie książki, podręczniki, pomoce naukowe i artykuły pierwszej potrzeby. Po 1989 r. mógł już oficjalnie – jako prezes fundacji – kontynuować krzewienie polskiej kultury za wschodnią granicą.

Ksiądz prałat Jan Drob (V edycja) – przewodniczący zarządu Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia (do jesieni 2016 r.). Zasłużony dla Kościoła katolickiego. Jako prezes największego w Polsce programu stypendialnego mającego na celu między innymi podnoszenie szans edukacyjnych młodzieży z wsi i małych miast koordynował działania skierowane do stypendystów fundacji, organizował obozy wakacyjne o charakterze formacyjno-integracyjnym, a także praktyki i staże. Dzięki jego wsparciu stypendyści fundacji działali w hospicjach, domach dziecka oraz domach opieki.

Doktor Helena Pyz (V edycja) – świecka misjonarka. Mimo niepełnosprawności (obecnie porusza się na wózku inwalidzkim) od wielu lat jest zaangażowana w pomoc chorym w Indiach. Jest jedynym lekarzem w Ośrodku Rehabilitacji Trędowatych Jeevodaya oraz w koloniach i przychodniach położonych w promieniu 200 km od ośrodka.

Podkomisarz Michał Godyń (V edycja) – policjant, który w grudniu 2014 r. w Krzeszowicach w województwie małopolskim brał udział w akcji poszukiwawczej zaginionego dwuipółletniego Adasia z Racławic. Po odnalezieniu nieprzytomnego i skrajnie wyziębionego chłopca podkomisarz Godyń zastosował zabiegi reanimujące i udzielił mu fachowej medycznej pomocy. Później odwiedzał dziecko w szpitalu. Ponadto podkomisarz jest honorowym dawcą krwi, działa w lokalnych stowarzyszeniach i prowadzi zajęcia edukacyjne dla uczniów klas mundurowych.

Wanda Traczyk-Stawska (IX edycja) – harcerka Szarych Szeregów, Powstaniec Warszawski, nauczycielka w szkole specjalnej, społeczniczka. Członkini Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy przy Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Między innymi z jej inicjatywy Sejm ustanowił 2 października Dniem Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy. Jej szczególną misją jest krzewienie wśród młodych ludzi pamięci o Powstaniu Warszawskim i uświadamianie młodzieży, jak ważną wartością jest pokój.

Siostry Marta Krzeptowska i Maria Krzeptowska-Marusarz – laureatki VI edycji Nagrody 

Łukasz Walkowiak – laureat VI edycji Nagrody

Jan Ołdakowski – dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego

Marcin Sienkiewicz i Piotr Dudek – laureaci w III edycji Nagrody



Dokonującą wyboru nominowanych i laureatów Kapitułę Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”od 2021 r. tworzą: ksiądz Andrzej Augustyński, Ewa Błaszczyk, Jacek Dębicki, pułkownik Piotr Gąstał, Anna Gołębicka, doktor Dariusz Karłowicz, Paweł Łukasiak, Olga Puncewicz, Jan Rodowicz i Jakub Wygnański.
W poprzednich kadencjach w Kapitule zasiadali: siostra Małgorzata Chmielewska, Damian Zadeberny, Michał Cedroński, Anna Dymna, Maciej Grzybek, Anna Jakubowska „Paulinka”, Olga Krzyżanowska, Mariusz Malec, Jerzy Owsiak, Antoni Rodowicz, Wojciech Rodowicz, Wojciech Świątkowski „Korczak”, Janusz Świtaj, Jacek Taylor, Leszek Włochyński oraz Krystyna Zachwatowicz-Wajda „Czyżyk”.

Nagroda im. Jana Rodowicza „Anody” to jednak nie tylko zgłoszenia kandydatów, obrady Kapituły i gala, podczas której wręczane są statuetki i dyplomy. W ramach kolejnych edycji organizowane są także kampanie społeczne, wystawy, panele dyskusyjne, projekty i warsztaty oraz zajęcia dla uczniów – wszystko po to, by popularyzować wartości wyznawane przez Powstańców Warszawskich, upowszechniać wiedzę o polskich bohaterach takich jak Jan Rodowicz „Anoda” i rozmawiać o bohaterstwie oraz patriotyzmie w XXI wieku.

 

Zbigniew Danielak – laureat IV edycji Nagrody

Zobacz także

Nasz newsletter