Data urodzenia:
1917-12-20
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 141 Miejsce: 22
Stopień:
plutonowy (starszeństwo z dniem 3.05.1942) - sierżant (wniosek z dnia 12.08.1944) - podporucznik (pośmiertnie - 1944)
Miejsce urodzenia:
Ostrzeszów
Imiona rodziców:
Władysław Antoni - Wiktoria z domu Parzonka
Pseudonimy:
"Pan L", "L", "Douglas", "Wujek", "Wuj" - tym ostatnim pseudonimem nazywali Antoniego Langnera członkowie "Szarych Szeregów" i taki pseudonim podaje w swoich wspomnieniach śp. Sławomir Więcek.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W okresie okupacji prowadził własną firmę transportową
"A.Langner Transportunternehmen - Warschau, Asfaltowa Str. 14". Posiadał dwa samochody ciężarowe i pracował na rzecz Feldbauleitung der Luftwaffe 29-II-B Luftgau Moskau in Posen. Pod koniec 1941 r. poznał go
Zygmunt Jędrzejewski "Jędras", żołnierz "Wachlarza", który w firmie Langnera dostrzegł możliwości swobodnego przerzutu ludzi i broni na tereny wschodnie, objęte działalnością "Wachlarza". "Jędras" powiadomił o swoim odkryciu przełożonego -
"Doktora" (ppłk Remigiusz Grocholski), który wyraził akceptację wciągnięcia Langnera do konspiracji. Nastąpiło to wczesną wiosną 1942 r. i Antoni Langner został zaprzysiężony jako nowy członek tej organizacji. Od tego momentu "Douglas" wspólnie z "Jędrasem" odbyli szereg wypraw na wschód, przewożąc ludzi (na ogół z fałszywymi dokumentami), broń, mapy, materiały wybuchowe i amunicję przesyłane przez warszawską centralę terenowym komórkom III Odcinka "Wachlarza" (Brześć - Homel). W nocy 11/ 12 kwietnia 1942 r. uczestniczył w akcji dywersyjnej, w której wysadzono monitor rzeczny na Kanale Królewskim. W dniach 18-19.01.1943 r. jako kierowca brał udział w akcji odbicia z pińskiego więzienia trzech oficerów "Wachlarza": Alfreda Paczkowskiego "Wanię" (dowódcę III Odcinka), Mariana Czarneckiego "Rysia" i Piotra Downara "Azora", których udało mu się przewieźć do Warszawy własną ciężarówką. Odbitych więźniów ulokował w mieszkaniu swojego ojca przy ul. Zaolziańskiej 33 na Ulrychowie. Za tę akcję "Douglas" został odznaczony Krzyżem Walecznych. Na początku lutego wziął udział w podobnej akcji. Tym razem celem miało być więzienie w Mińsku Litewskim. Gdy po przekroczeniu granicy dotarł na miejsce specjalnie przygotowaną ciężarówką, okazało się, że nastąpiła "wsypa" i realizacja planu odbicia więźniów jest niemożliwa. W tym czasie Gestapo aresztowało kilkunastu żołnierzy z III i IV Odcinka "Wachlarza". Organizacja uległa rozwiązaniu, a część jej struktur włączono do Centrali Zaopatrzenia Terenu (CZT - "Czata"). W marcu 1943 r. został skierowany do CZT w Okręgu AK Polesie, gdzie był oficerem transportowym Bazy II ("Zagroda II", "Start II", "Godzina II"). W lutym 1944 r. został oficerem broni w warszawskiej bazie "Czaty" Poleskiego Okręgu AK "Twierdza". Gdy w ostatnich dniach lipca 1944 r. batalion kuriersko-przerzutowy Komendy Głównej AK "Czata 49" został przekształcony w kadrowy batalion liniowy, Antoni Langner pozostał żołnierzem tego batalionu.
Adres przed Powstaniem:
Warszawa ul. Asfaltowa 14 m. 12.
Oddział:
Kedyw Komendy Głównej Armii Krajowej - zgrupowanie "Radosław" - batalion "Czata 49" - kompania "Zgody" - pluton ppor. "Jędrasa".
Szlak bojowy:
Wola - Muranów - Stare Miasto - kanały - Śródmieście - Górny Czerniaków
Około 15 sierpnia podczas walk obronnych na Muranowie sierż. "Douglas" na rozkaz ppor. "Jędrasa" wykonał przy pomocy miejscowej ludności (głównie tramwajarzy zatrudnionych w remizie muranowskiej) dwa podziemne przejścia (tunele) pod ul. Sierakowską i na ul. Przebieg, umożliwiając w ten sposób komunikację i łączność z walczącymi oddziałami. 28.08.1944 z pozycji przy ul. Zakroczymskiej zastrzelił niemieckiego żołnierza, który na dachu zdobytej właśnie PWPW usiłował zamocować flagę niemiecką. 6.09.1944 wieczorem dowodził akcją gaszenia pożaru Szpitala św. Łazarza przy ul. Książęcej, podpalonego przez Niemców miotaczami płomieni.
Odznaczenia:
Krzyż Walecznych po raz pierwszy (1942) za akcję zablokowania Kanału Królewskiego.
Krzyż Walecznych po raz drugi (1943) za akcję pińską. Uzasadnienie: "Dzięki jego odwadze, zaradności i rozwadze, uwolnieni zostali przewiezieni do Warszawy. Przerzucał materiały wybuchowe oraz ludzi przez granicę, rozwiózł patrole na miejsca ich skoków do wykonania cięć". Krzyż Virtuti Militari V klasy - pośmiertnie (1944) za obronę Szpitala św. Łazarza przy ul. Książęcej. Warszawski Krzyż Powstańczy (legitymacja Nr 10-85-19 K) - pośmiertnie (3 kwietnia 1985).
Awanse:
Przedstawiony do awansu na sierżanta we wniosku z 12.08.1944 (Rozkaz Nr. 3 - 13/8 -
mjr "Witold"). Wniosek zaakceptował dowódca "Grupy Radosław"
mjr "Bolek" i "przedstawił z poparciem" d-cy Grupy "Północ"
płk. "Wachnowskiemu"
Odniesione rany:
Dwukrotnie ranny 7.09.1944 r. - pierwsza rana (odłamek) była niegroźna, o własnych siłach przyszedł do punktu sanitarnego na ul. Książęcą 7, gdzie usunięto mu odłamek z ramienia. Opuścił punkt sanitarny i po ok. 10 minutach przyniesiono go tam z powrotem - tym razem na noszach, w bardzo ciężkim stanie - postrzał lewego płuca i wyrwane pół stawu kolanowego. Rana wymagała przeprowadzenia natychmiastowej operacji, w związku z czym został przeniesiony na noszach do Śródmieścia, do Szpitala Polowego przy ul. Mokotowskiej 55.
Rodzeństwo walczące w Powstaniu Warszawskim:
Jego brat
Stanisław również walczył w szeregach batalionu "Czata 49".
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Zmarł 7 września (wg relacji "Jędrasa" zmarł o godz. 1 po północy - 8.09.1944) w wyniku odniesionych ran, po amputacji nogi powyżej kolana, przeprowadzonej przez zespół chirurgiczny
dr. Felicjana Lotha w Szpitalu Polowym przy ul. Mokotowskiej 55.
Miejsce pochówku:
Pochowany tymczasowo na podwórzu posesji Mokotowska 48, vis a vis szpitala. Po wojnie został ekshumowany i 14.04.1945 r. pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze A 25-12-10.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, baza uczestników PW, archiwum rodzinne p. Hanny Langner- Matuszczyk. Informacje o działalności konspiracyjnej ppor. Antoniego Langnera zostały zaczerpnięte z rozkazu gen. „Grota” o odznaczeniach nadanych za akcję pińską, opublikowanego w Biuletynie Informacyjnym Nr 7 (162), z dnia 18 lutego 1943 roku oraz z niżej wymienionych książek:
1) Cezary Chlebowski: „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”, Czytelnik, Warszawa 1981, 2) Cezary Chlebowski: „Wachlarz”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1983, 3) Cezary Chlebowski: „Odłamki granatu”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1969, 4) Cezary Chlebowski: „Zagłada IV Odcinka”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1980,
5) Alfred Paczkowski: „Ankieta cichociemnego”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987 (pierwsze wydanie tej książki ukazało się pod tytułem „Lekarz nie przyjmuje”), 6) Zygmunt Jędrzejewski: „Od września do września”, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989, 7) Bartosz Nowożycki: „Batalion Armii Krajowej ”Czata 49„ w Powstaniu Warszawskim”, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2008, 8) Romuald Śreniawa-Szypiowski „Barykady Powstania Warszawskiego 1944”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993, 9) Juliusz Kulesza, „W murach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (konspiracja i Powstanie Warszawskie)„, Wydawnictwo ASKON, Warszawa 2003. 10) Sławomir Więcek ps. ”Dwucentek„, artykuł ”Opowieść o walce„ opublikowany w zbiorze wspomnień wychowanków szkoły Anny Goldman, zatytułowanych ”Warszawskie dzieci„, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2014, s. 91-97. Informacje o wspomnieniach Sławomira Więcka oraz współpracy ”Wuja„ z Szarymi Szeregami przekazane zostały córce Powstańca, p. Hannie Langner-Matuszczyk przez p. Iwonę Więcek-Mazurową, młodszą siostrę Sławomira Więcka ”Dwucentka" podczas Ich spotkania w dn. 1.08.2019 r. na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
