Franciszek Edward Pfeiffer

Pseudonim:
"Radwan"
Data urodzenia:
1895-01-21
Data śmierci:
1964-06-13
Funkcja:
komendant Obwodu
Stopień:
podpułkownik - pułkownik
Miejsce urodzenia:
Łódź
Imiona rodziców:
Józef - Karolina Franz
Wykształcenie:
Dzieciństwo i młodość spędził w rodzinnej Łodzi, gdzie ukończył szkołę powszechną i gimnazjum. W latach 1910-1912 był jednym z założycieli Polskiej Organizacji Skautowej, późniejszego Związku Harcerstwa Polskiego i tajnej organizacji gimnazjalnej "Samopomoc Koleżeńska", pomagającej w nauce języka polskiego i historii Polski oraz kolportażu książek patriotycznych, zabronionych przez carską cenzurę. W latach 20. ukończył studia w Szkole Nauk Politycznych przy Uniwersytecie Jagielońskim w Krakowie.
Służba wojskowa:
W październiku 1914 r. z grupą skautów wstąpił ochotniczo do IV batalionu 1. Pułku Piechoty Legionów. Następnie przeniesiony do 5. Pułku Piechoty Legionów. Brał udział w większości bitew na szlaku bojowym I Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Ranny w bitwie pod Ciemną. Podczas "kryzysu przysięgowym" (9.07.1917) odmówił złożenia przysięgi na wierność Wilhelmowi II i zakończył służbę wojskową w stopniu kaprala. Włączył się do pracy konspiracyjnej w zdelegalizowanym harcerstwie oraz tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej, jako komendant Obwodu POW w Okręgu Łódź. 11 listopada 1918 r. na czele starszych harcerzy przystąpił w Łodzi do rozbrajania oddziałów niemieckich. Z podległych sobie harcerzy utworzył kompanię Wojska Polskiego, która w Warszawie zasiliła szeregi I Harcerskiego Batalionu WP. Po odzyskaniu niepodległości mianowany podchorążym i zastępcą dowódcy 2. kompanii I Harcerskiego Batalionu, który został włączony w skład 5. Pułku Piechoty Legionów. W jego szeregach, jako dowódca plutonu, a następnie kompanii i adiutant batalionu, przeszedł cały szlak bojowy: Wilno - Dzwińsk - Kijów - Warszawa. W 1920 r. uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Odznaczony m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, łotewskim Orderem Lech Plasis III klasy oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Po wojnie 1920 r. pozostał w Wojsku Polskim służąc kolejno w 5. Pułku Piechoty Legionów, 67. Pułku Piechoty i 54. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych. Jako oficer kierował Przysposobieniem Wojskowym (PW) w Krakowie. Był organizatorem licznych obozów szkoleniowym PW w różnych regionach kraju. Mianowany delegatem ministra spraw wojskowych do Związku Harcerstwa Polskiego. Po awansie na podpułkownika w roku 1936 został powołany na stanowisko zastępcy dowódcy 54. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Tarnopolu.
Udział w wojnie obronnej 1939 r.:
16 sierpnia 1939 r. przeniesiony na stanowisko dowódcy samodzielnego batalionu fortecznego "Mikołów", na prawach dowódcy pułku. 21 września 1939 r. otoczone i pozbawione amunicji resztki Armii "Kraków" złożyły broń w pierwszej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Wśród kapitulujących oddziałów, obok Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej płk dypl. Stefana Roweckiego, znalazł się również samodzielny batalion forteczny "Mikołów". Podpułkownik Pfeiffer do niewoli nie poszedł, postanowił kontynuować walkę z Niemcami w konspiracji.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Po klęsce wrześniowej natychmiast włączył się w pracę konspiracyjną. Został członkiem Służby Zwycięstwu Polski (SZP), z ramienia której objął stanowisko zastępcy komendanta Okręgu Łódź. Zagrożony aresztowaniem przez Gestapo 20.11.1939 r. uciekł do Warszawy. W Komendzie Głównej SZP otrzymał przydział do Oddziału I Organizacyjnego, w którym miał zajmować się rozpoznaniem masowo powstających organizacji konspiracyjnych. Po przekształceniu SZP w Związek Walki Zbrojnej w Komendzie Głównej - z polecenia paryskiej centrali - rozpoczęły się czystki personalne, polegające na odsuwaniu z ważnych stanowisk dawnych legionistów. Było to następstwo dojścia do władzy stronnictw politycznych wrogich sanacji, które na początku 1940 r. rozpoczęły odwet za minione lata. W tej sytuacji ppłk Pfeiffer odszedł z KG ZWZ i w lutym 1940 r. pod pseudonimem "Kotecki”, a następnie "Radwan” rozpoczął pracę nad organizacją Grupy Wojsk Polskich "Edward", znanej też pod nazwą Bojowej Organizacji Wschód. Jej zapleczem politycznym był Obóz Polski Walczącej, utworzony na Węgrzech z inicjatywy byłego ministra w ostatnim gabinecie przedwrześniowym, Juliana Piaseckiego. Grupa Wojsk Polskich "Edward", jako organizacja kadrowa, opierała się na żołnierzach dawnego 5. Pułku Piechoty Legionów, jednostki, z którą ppłk Pfeiffer był przez wiele lat ściśle związany nie tylko służbowo, ale i emocjonalnie. Komórki organizacyjne były rozmieszczone wzdłuż linii kolejowej Warszawa - Wilno. Powstały zalążki dziesięciu batalionów o stanach od 30 do 300 ludzi. Od roku 1942 r. GWP "Edward" została formalnie podporządkowana KG ZWZ, lecz właściwe scalenie nastąpiło dopiero w marcu 1944 r. W Armii Krajowej ppłk "Radwan" objął stanowisko komendanta Obwodu I Śródmieście Okręgu Warszawskiego AK.
Pseudonimy:
"Wilhelm", "Gustaw", "Kotecki”, "Radwan"
Oddział:
I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej, następnie Grupa Śródmieście-Północ "Radwan" - komendant
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ
Awanse:
Mianowany pułkownikiem dnia 27.08.1944 r.
Warszawski Korpus Armii Krajowej:
28. Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei - od 20.09.1944 r dowódca dywizji
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - jeniec obozu Bergen-Belsen
Numer jeniecki:
1.221
Losy po wojnie:
Po wojnie pozostał na emigracji, wyjechał do Wielkiej Brytanii. Mianowany generałem brygady 19.03.1964 r. przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Augusta Zaleskiego.
Odznaczenia:
Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych - czterokrotnie, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Order Lech Plasis III klasy (Łotwa)
Miejsce śmierci:
Londyn. Pochowany na Cmentarzu Starym przy ulicy Ogrodowej w Łodzi.
Uwagi :
W dokumentach jako Franciszek Edward Pfeiffer, jednak nie używał swojego pierwszego imienia, w związku z tym upamiętniony na tablicy epitafijnej jako Edward Pfeiffer.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Płk. Edward Pfeiffer "Radwan" (1895-1964). Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego sygn. MPW-IK/3068

Płk. Edward Pfeiffer "Radwan" (1895-1964). Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego sygn. MPW-IK/3068

Nasz newsletter