Pseudonim:
"Felek"
Data urodzenia:
1914-06-30
Data śmierci:
1982-07-24
Funkcja:
lekarz chirurg
Miejsce urodzenia:
Lwów
Imiona rodziców:
Edward - Jadwiga z domu Niemirycz
Wykształcenie do 1939 r.:
W 1934 r. rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim
Udział w konspiracji 1939-1944:
W 1940 r. zdał egzamin dyplomowy i rozpoczął pracę w Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża przy ul. Smolnej 6, na Oddziale Chirurgicznym u prof. Franciszka Raszeja. Na Oddziale tym profesor utworzył 30 łóżkowy Oddział Ortopedyczny, Poradnię Gruźlicy Kostno-Stawowej oraz tajną stację krwiodawstwa przeznaczoną dla Żydów zamkniętych w getcie (prof. Raszeja został zastrzelony na terenie getta razem z chorym i jego rodziną 21.08.1942 - gdy udzielał pomocy lekarskiej, co było zakazane). W Szpitalu PCK odbywały się także konspiracyjne zajęcia dla studentów Wydziału Lekarskiego Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. 20.02.1941 r. Felicjan Loth został aresztowany przez Gestapo i osadzony na Pawiaku, jako były działacz Koła Medyków. Po śledztwie, od października 1941 r. na wniosek dr Zygmunta Śliwickiego, lekarza prowadzącego oddział wewnętrzny na Pawiaku, pełnił funkcje lekarza - chirurga więziennego. Dr Śliwicki "wyciągnął” Felicjana Lotha z celi i załatwił wszystkie formalności z Gestapo. W 1941 r. Niemcy wprowadzili surowy zakaz przyjmowania do szpitali, a nawet udzielania pomocy lekarskiej Żydom. Mimo tego zakazu więźniom-lekarzom udawało się potajemnie przyjmować Żydów na leczenie szpitalne. Był nawet przypadek operowania, przy zachowaniu najściślejszej konspiracji więźniarki Żydówki przez lekarzy: Felicjana Lotha, Annę Czuperską, Zygmunta Śliwickiego, w asyście Marii Kopeć jako instrumentariuszki. Podczas całego swojego pobytu na Pawiaku, pod pseudonimem "Felek", brał czynny udział w działalności komórki więziennej, początkowo Oddziału V (Łączność) Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, następnie Wydziału Kontrwywiadu i Bezpieczeństwa ("998") II Oddziału Komendy Głównej Armii Krajowej. W czasie trzyletniej pracy wraz z dr Śliwickim starali się utrzymać epidemie duru plamistego na terenie więzienia. Chorzy na dur byli wywożeni z więzienia do szpitali wolnościowych, skąd mogli uciec, a podczas pobytu w szpitalach nie byli wożeni na przesłuchania. Niektórych więźniów, za ich zgodą, lekarze zarażali durem. Działo się tak do czasu, gdy Gestapo wydało zakaz wywożenia więźniów z więzienia i należało leczyć ich na terenie szpitala więziennego. Pod pozorem zwalczania wszawicy i chorób zakażanych zespół sanitarny uzyskał prawo badania każdego nowego więźnia. Dzięki temu więzień mógł poinformować kogo zawiadomić na wolności albo też, gdzie są kompromitujące dowody - materiały. Wszystkie te wiadomości oraz grypsy były przekazywane na zewnątrz. Po wojnie wspominał:
    "(…) zaczęliśmy się zastanawiać, czy mamy prawo ratować życie tym ludziom? I po co? Żeby ich narażać na cierpienia pooperacyjne, katusze przesłuchań, sypnięcie organizacji i wielu ludzi, a w końcu ostateczną egzekucję? Hipokrates w swej mądrości nie przewidział utworzenia Gestapo. Na nasze sumienia spadła konieczność powzięcia decyzji. (…) Wśród pracy o charakterze czysto lekarskim (…) przebijało się stale drugie nasze zadanie - praca konspiracyjna. Ta ostatnia, poza problemami wielkimi i zasadniczymi, stwarzała moc drobnych, codziennych kłopotów. Jednym z największych była nieumiejętność zachowania się wielu ludzi w więzieniu, szczególnie w pierwszych chwilach po aresztowaniu. Józio Dudek, wieloletni korytarzowy z przejściowego Oddziału VII, prosty malarz pokojowy, typowy warszawski cwaniak, miał na to zagadnienie swoisty pogląd. Wyrażał go lapidarnie: - Wiesz, doktor, bo to najgorzej z tą zasraną inteligencją. Nie ma nic głupszego niż inteligencja". Felicjan Loth: "Byłem lekarzem na Pawiaku”
Oddział:
"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Podobwód "Sławbor" - Szpital Polowy ul. Mokotowska 55 - lekarz chirurg.
Dzielnica:
Śródmieście Południe
Rodzina w Powstaniu Warszawskim:
Jego rodzice, matka, Jadwiga i ojciec Edward byli lekarzami sanitariatu V Obwodu (Mokotów) Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Oboje polegli 15 września 1944 r. podczas bombardowania, na punkcie sanitarnym przy ul. Wejnerta 38. Poległa tam również siostra Felicjana - Helena Giżycka z domu Loth (1916-1944)
Losy po Powstaniu:
Po kapitulacji Powstania dostał się do Szpitala Wolskiego przy ul. Płockiej 26, z którego w październiku 1944 r. został ewakuowany wraz z pozostałym personelem. W końcu stycznia 1945 r. został powiadomiony za pośrednictwem dr Leona Manteuffela i dr Janiny Misiewicz o niebezpieczeństwie aresztowania przez NKWD. Opuścił filię Szpitala Wolskiego i wyjechał na Pomorze, gdzie do zakończenia wojny pracował jako rolnik.
Losy powojenne:
Po wojnie jako świadek zeznawał przed Główną Komisją Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Latem 1945 r. rozpoczął pracę w Szpitalu Wolskim na Oddziale Chirurgicznym, pod kierunkiem dr Leona Manteuffla, gdzie pracował do maja 1950 r. W tym czasie wykładał także anatomię w Akademii Sztuk Pięknych. W latach 1950-1953 pracował jako asystent w Klinice Ortopedycznej Akademii Medycznej w Warszawie pod kierunkiem prof. A. Grucy. Od 1953 r. do 1956 r. pracował w Oddziale Gruźlicy Kostno-Stawowej w Sanatorium im. J. Krasickiego w Otwocku. W 1956 r. otrzymał misję zorganizowania w Warszawie nowego Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej Dziecięcej "Omega” w Al. Jerozolimskich 57, którym kierował do końca życia. W 1960 r. otrzymał I nagrodę w konkursie ogłoszonym przez tygodnik "Służba Zdrowia” na pamiętniki lekarzy. W 1961 r. jako pierwszy chirurg w Polsce dokonał wycięcia stawu kolanowego u chorego z hemofilią, mając jedynie świeże mrożone osocze, jako substytut czynnika VIII. Autor wspomnień: "Bunt na Pawiaku prowokacją niemiecką. Według obserwacji więźnia lekarza"
Miejsce śmierci:
Warszawa, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w grobie rodzinnym.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Dr. Felicjan Loth "Felek" (1914-1982). Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. P/6932

Dr. Felicjan Loth "Felek" (1914-1982). Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. P/6932

Laboratorium szpitala więziennego. Od lewej Leszek Torchalski, dr Zygmunt Śliwicki, dr Felicjan Loth i Jerzy Poraziński. Fot. zbiory Muzeum Niepodległości w Warszawie

Laboratorium szpitala więziennego. Od lewej Leszek Torchalski, dr Zygmunt Śliwicki, dr Felicjan Loth i Jerzy Poraziński. Fot. zbiory Muzeum Niepodległości w Warszawie

Dr Felicjan Loth z psem Pimpusiem. Fot. z Archiwum Muzeum Więzienia Pawiak

Dr Felicjan Loth z psem Pimpusiem. Fot. z Archiwum Muzeum Więzienia Pawiak

Więźniowie funkcyjni szpitala na dziedzińcu Serbii, 1943 r. Od lewej: dr Krystyna Dering-Ossowska, dr Irena Kononowicz, Wanda Wilczańska, dr Anna Czuperska, dr Zygmunt Śliwicki. Z tyłu stoją: Maria Kopeć, dr Anna Sipowicz-Gościcka, Leon Wanat i dr Felicjan Loth. Fot. Archiwum Muzeum Więzienia Pawiak

Więźniowie funkcyjni szpitala na dziedzińcu Serbii, 1943 r. Od lewej: dr Krystyna Dering-Ossowska, dr Irena Kononowicz, Wanda Wilczańska, dr Anna Czuperska, dr Zygmunt Śliwicki. Z tyłu stoją: Maria Kopeć, dr Anna Sipowicz-Gościcka, Leon Wanat i dr Felicjan Loth. Fot. Archiwum Muzeum Więzienia Pawiak

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Sierpień 1944. Na zdjęciu od lewej: dr Felicjan Loth, jego żona Zofia z Guttakowskich Lothowa, Wacław Loth. Zdjęcie wykonane w mieszkaniu rodziców Zofii pp. Guttakowskich, przy ul. Piusa XI 16 B, Śródmieście Południowe. Ze zbiorów Fototeki MPW, sygn. MPW-IN/4640

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Sierpień 1944. Na zdjęciu od lewej: dr Felicjan Loth, jego żona Zofia z Guttakowskich Lothowa, Wacław Loth. Zdjęcie wykonane w mieszkaniu rodziców Zofii pp. Guttakowskich, przy ul. Piusa XI 16 B, Śródmieście Południowe. Ze zbiorów Fototeki MPW, sygn. MPW-IN/4640

dr Felicjan Loth - zdjęcie powojenne

dr Felicjan Loth - zdjęcie powojenne

Powązki Wojskowe - miejsce pochowania Edwarda, Jadwigi, Heleny i Felicjana Lothów

Powązki Wojskowe - miejsce pochowania Edwarda, Jadwigi, Heleny i Felicjana Lothów

Nasz newsletter