Pseudonim:
"Watra"
Data urodzenia:
1903-04-17
Data śmierci:
1944-08-28
Funkcja:
dowódca kompanii
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 165 Miejsce: 4
Stopień:
podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego (22.12.1942)
Miejsce urodzenia:
Rozwadów - powiat Tarnobrzeg
Wykształcenie:
Od 1913 r. uczył się w gimnazjum w Nisku. W 1924 r. ukończył studia w Instytucie Pedagogiki Specjalnej. W 1933 ukończył studia na CIWF w Warszawie.
Działalność do 1939 r.:
W latach 1916-1917 kilkakrotnie zgłaszał chęć wstąpienia do Legionów Polskich, jednak z powodu młodego wieku nie został wcielony (w Legionach służył jego ojciec). Od 1918 r. należał do POW, a w czasie wojny polsko-sowieckiej w 1920 r. służył ochotniczo w 240. pułku piechoty. Od 1921 r. był nauczycielem w Szkole Powszechnej w Topolicach, powiat Opoczno. Po ukończeniu studiów w IPS podjął pracę jako nauczyciel w Warszawie. W 1933 r. po ukończeniu studiów CIWF został nauczycielem ćwiczeń cielesnych w I Miejskiej Szkole Zawodowej Męskiej i. M. Konarskiego, a jednocześnie instruktorem WF i instruktorem sportów narciarskich na zimowych kursach Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939 uczestniczył w obronie Warszawy, awansując do stopnia plutonowego rezerwy.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W czasie okupacji niemieckiej był nauczycielem w Szkole Powszechnej Nr 13 przy ul. Raszyńskiej 22, następnie w szkole Nr 61 przy ul. Filtrowej 85. W konspiracji był delegatem nauczycieli tej szkoły, członkiem Zarządu 2. Rejonu (Ochota) Tajnej Organizacji Nauczycielskiej (TON) i współorganizatorem tajnego nauczania na Ochocie. Jednocześnie od chwili utworzenia Organizacji Małego Sabotażu "Wawer" (grudzień 1940) był kierownikiem jej grup w Śródmieściu i na Starym Mieście. Po aresztowaniu Czesława Michalskiego (3 XI 1942) został komendantem Okręgu "Centrum" (Śródmieście) i członkiem Komendy Głównej "Wawra". Równocześnie od 1940 r. w Obwodzie Śródmieście Okręgu Warszawa-Miasto Polskiej Organizacji Zbrojnej (POZ), scalonej z Armią Krajową we wrześniu 1942 r. Od tego roku dowódca 4. kompanii (utworzonej w znacznej mierze z nauczycieli, nazywanej także "nauczycielską", a od pseudonimu dowódcy - kompanią "Watra") w wywodzącym się z POZ batalionie AK im. Jana Kilińskiego (poprzednia nazwa do marca 1943 - batalion "Vistula"). Rozkazem L.64/BP z 22 XII 1942 r. mianowany podporucznikiem rezerwy. W połowie 1943 r. dowodzona przez niego kompanię włączono w skład X Zgrupowania w 4. Rejonie I Obwodu Śródmieście Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej. Od lipca 1944 obok dowodzenia kompanią, jednocześnie zastępca dowódcy X zgrupowania, por. "Ostoi" Leona Gajdowskiego.
Oddział:
Armia Krajowa - batalion "Kiliński" - 4. kompania "Watra" - dowódca kompanii
Odniesione rany:
Ciężko ranny w udo i w głowę 18.08.1944 w czasie walk na ul. Grzybowskiej. Leczony kolejno w kilku szpitalach, ostatnio na Powiślu przy ul. Konopczyńskiego.
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ
Odznaczenia:
Krzyż Virtuti Militari V klasy (27.08.1944), Krzyż Walecznych (sierpień 1944).
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Jako ciężko ranny wzięty do niewoli ze szpitala przy ul. Konopczyńskiego i przeniesiony na teren Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie zmarł z ran.
Miejsce pochówku :
Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach, kw. B 24, rząd 5, grób 11
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, Arch. środowiska Kiliński. Wymieniany w tekście "O dziewczętach z tamtych lat" - wspomnienia wojenne Aliny Mazurkiewicz z domu Dudzińskiej dotyczące przyjaciół z ZHP (wydruk komputerowy, 72 strony, MPW-zbiory: P/6685/09)
Literatura:
Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 37–38, Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie. Opracował Andrzej Krzysztof Kunert, Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 1997.
Uwagi:
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach podano informację, że poległ 28.08.1944 na ul. Wroniej. Niektóre publikacje mylnie lokują go jako dowódcę 6. kompanii "Wawer".
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Fot. materiały do Słownika Biograficznego Uczestników PW - A. Dławichowski

Fot. materiały do Słownika Biograficznego Uczestników PW - A. Dławichowski

Nasz newsletter