Pseudonim:
"Stenia"
Data urodzenia:
1906-05-21
Data śmierci:
1979-09-04
Funkcja:
-
Miejsce urodzenia:
Mieleszyn powiat Wieluń
Imiona rodziców :
Andrzej - Kunegunda z domu Kmiecik
Nazwisko panieńskie:
Mączka
Dzieciństwo:
Była najmłodszą z ośmiorga dzieci. Matka ze starszym rodzeństwem prowadziła gospodarstwo rolne, ojciec, Andrzej Mączka, zajmował się krawiectwem, choć często chorował. W grudniu 1915 roku Helena straciła ojca, a 2 listopada 1921 roku zmarła jej matka.
Wykształcenie i działalność do 1939 r. :
Średnie handlowe - pracownik umysłowy. Naukę rozpoczęła w 1915 roku w szkole ludowej, a następnie kontynuowała naukę w gimnazjum w Wieruszowie. Po 4 latach nauki w Wieruszowie przeniosła się do Leszna, gdzie podjęła naukę w Państwowej Szkole Handlowej, którą ukończyła w czerwcu 1925 roku. Od sierpnia 1925 r. pracowała w księgarnii J. Majerowicz w Jarocinie, jako pracownik biurowy. Po 3 latach przeniosła się do Księgarnii Władysława Stachowskiego w Gostyniu. W 1933 roku została bez pracy. W kwietniu 1934 roku założyła Skład Papieru w Gostyniu przy ówczesnej ulicy Klasztornej nr 1 (obecnie ul. Jana Pawła II). 4 sierpnia 1934 roku wyszła za mąż za Leona Bogdaszewskiego. Rok później, w 1935 roku, urodziła syna Stefana, a w 1937 roku, Henryka.
Wrzesień 1939 i okres okupacji niemieckiej 1939-1944:
Wobec zarządzonej w kraju mobilizacji mąż Heleny, Leon Bogdaszewski został zmobilizowany 24 sierpnia 1939 roku i skierowany do 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu-Ławica. Po kampanii wrześniowej przedostał się na Węgry, gdzie został internowany. Helena Bogdaszewska wraz z synami została wysiedlona do Generalnego Gubernatorstwa już 8 grudnia 1939 roku. Dostała się do wsi Teodozjów w gminie Czerniewce, powiat Rawa Mazowiecka. 4 lutego 1940 roku przeniosła się do Warszawy, do mieszkania brata męża, Aleksandra Bogdaszewskiego. Początkowo pracowała dorywczo, zajmowała się też handlem. 13 grudnia 1940 roku dzięki pomocy Związku Księgarzy Polskich uzyskała stałą pracę w Księgarni E. Kuthana przy Placu Trzech Krzyży. Tam pracowała i mieszkała do 1 sierpnia 1944 roku – do momentu wybuchu Powstania Warszawskiego.
Miejsce koncentracji na godzinę "W":
Po wybuchu walk w rejonie Placu Trzech Krzyży dołączyła do oddziałów powstańczych jako ochotniczka przyjmując pseudonim „Stenia”.
Oddział :
Armia Krajowa - I Obwód „Radwan” (Śródmieście) - Podobwód „Sławbor” (Śródmieście-Południe) - odcinek wschodni „Bogumił” - batalion „Miłosz” - 3. kompania „Redy"- kwatermistrzostwo. Pracowała m. in. w kuchni polowej przy ul. Książęcej, w gmachu Polskiej YMCA, przy ulicy Konopnickiej 6, Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych na Placu Trzech Krzyży 4/6, na Placu Trzech Krzyży 2 (kino ”Napoleon" - w czasie okupacji przemianowane na kino "Apollo", które mieściło się w podziemiach gmachu Riunione Adriatica di Sicurata) oraz na ul. Wiejskiej 21, obok gmachu Gimnazjum Królowej Jadwigi.
Szlak bojowy:
Śródmieście Południe
Odniesione rany:
15 września podczas niemieckiego bombardowania została ranna w głowę na Konopnickiej 6. Po opatrzeniu powróciła do oddziału.
Losy po Powstaniu:
Po kapitulacji wyszła z Warszawy z ludnością cywilną, jednak nie udało jej się wydostać z Pruszkowa do synów. Została wywieziona na roboty przymusowe do Niemiec, drogą przez Wrocław i Erkner pod Berlinem trafiła do pracy w Wytwórni Filmowej „UFA” w Babelsbergu pod Poczdamem, gdzie 20 kwietnia 1945 roku, została oswobodzona przez wojska radzieckie.
Losy po wojnie:
Po powrocie do Gostynia od 1 czerwca 1945 roku do 31 grudnia 1950 roku prowadziła Księgarnię – Skład Papieru na dawnym miejscu. Następnie przez trzy i pół miesiąca prowadziła kolportaż gazet „Ruch”. Od 19 kwietnia 1951 roku do 30 czerwca 1951 roku była zatrudniona w Krawieckiej Spółdzielni Pracy „Gostynianka” w charakterze pracownika biurowego. Od 1 lipca 1951 roku do 30 kwietnia 1967 roku pracowała w Powiatowym Zakładzie Weterynarii. 1 maja 1967 roku przeszła na emeryturę. Zmarła 4 września 1979 roku.
Odznaczenia:
Według informacji podanej przez Helenę Bogdaszewską w deklaracji członkowskiej ZBoWiD pod koniec września 1944 roku miała otrzymać Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami (ustanowiony w 1942 r. jako odznaczenie wojenne stanowiące nagrodę za czyny męstwa i odwagi dokonane w czasie wojny nie bezpośrednio w walce z nieprzyjacielem, a także za zasługi położone w czasie wojny względem państwa lub jego obywateli w warunkach szczególnie niebezpiecznych), jednak dokumenty potwierdzające ten fakt nie były jej dostępne/nie zachowały się.
Miejsce pochówku :
Cmentarzu parafialny w Gostyniu
Źródła:
Akta osobowe Heleny Bogdaszewskiej w zbiorach Archiwum Państwowego w Lesznie - dokumentacja Koła ZBoWiD w Gostyniu, w tym oświadczenia świadków: Zygmunta Dembińskiego ps. „Dowbór”, „Tur" (1905-1992) oraz ppor. Władysława Różyckiego "Górala" (1897-1982). Zaliczony okres służby: VIII - X 1944. Informacje uzupełniające zostały przekazane mailowo przez wnuka, p. Marka Bogdaszewskiego.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter