Janina Irena Karaś (Karasiówna)

Pseudonim:
"Haka"
Data urodzenia:
1903-05-03
Data śmierci:
1948-10-25
Funkcja:
szef Oddziału KG AK
Stopień:
major Wojska Polskiego (23.09.1944)
Miejsce urodzenia:
Niżny Nowogród (w latach 1932-1990 Gorki) - Rosja
Imiona rodziców:
Klemens - Bronisława z domu Brzozowska
Wykształcenie:
Uczyła się początkowo w szkole żeńskiej Polskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Moskwie. W 1918 r. przybyła do kraju i osiadła w Wilnie. Naukę kontynuowała w Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej i tam w czerwcu 1922 r. otrzymała świadectwo dojrzałości. Od stycznia 1923 r. studiowała na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, do końca 1924 r. zaliczając dwa lata. Następnie przeniosła się do Warszawy i od października 1925 r. kontynuowała studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Jednocześnie studiowała w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej (WWP), do 1927 zaliczając następne dwa lata studiów. Od listopada 1931 r. kontynuowała studia na Wydziale Pedagogicznym WWP.
Nazwisko konspiracyjne:
Jadwiga Berg
Pseudonimy:
"Jadwiga Berg", "Bronka", "Haka", "HK", "Henryk Kościesza", "Ość", "Rybczyńska"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji już od 27 września 1939 r., należała do pierwszej kilkunastoosobowej grupy współzałożycieli Służby Zwycięstwu Polski (SZP) - wg generała Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza była to "pierwsza szesnastka". Zorganizowała w tym początkowym okresie zawiązki służby kancelaryjnej i łączności, a od połowy października kierowała całością łączności konspiracyjnej (V-k) w Dowództwie Głównym SZP. Używała wówczas pseudonimu "Bronka". Po utworzeniu Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) od stycznia 1940 r. przez kilka miesięcy zastępczyni mjr. Leona Chendyńskiego, szefa Oddziału V-k (łączności konspiracyjnej) w Komendzie Okupacji Niemieckiej ZWZ. Jako przedstawiciel generała Stefana "Grota" Roweckiego, komendanta Okupacji Niemieckiej ZWZ, uczestniczyła pod pseudonimem "Rybczyńska" w konferencji belgradzkiej (29.05.-2.06.1940). Krótko przed wyjazdem do Belgradu objęła funkcję szefa Oddziału V-K (Łączność konspiracyjna) KG ZWZ (jeszcze do końca 1940 r. funkcjonującej jako K-da Okupacji Niemieckiej) i pełniła ją aż do upadku Powstania Warszawskiego (najwyższe stanowisko zajmowane przez kobietę w Armii Krajowej). Kierowany przez nią niezwykle ważny dział łączności konspiracyjnej podlegał płk. "Kuczabie" Józefowi Kazimierzowi Plucie-Czachowskiemu, szefowi Oddziału V KG AK., a od kwietnia 1944 r. podporządkowany był bezpośrednio szefowi Sztabu KG AK, gen. Tadeuszowi Pełczyńskiemu "Grzegorzowi".
Oddział:
W czasie Powstania Warszawskiego nadal szefowa Oddziału V-K Komendy Głównej Armii Krajowej
Szlak bojowy:
Wraz z Komendą Główną Armii Krajowej przeszła jej cały powstańczy szlak bojowy: Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe.
Odznaczenia:
Virtuti Militari V klasy (23.09.1944), Krzyż Walecznych (23.09.1944)
Losy po Powstaniu:
Po kapitulacji oddziałów powstańczych od 5.10.1944 r. przebywała w niewoli niemieckiej, gdzie pełniła funkcję zastępczyni mjr "Leny" Wandy Gertz - komendantki polskich jeńców Oflagu IX-C Molsdorf.
Numer jeniecki:
106168
Losy po wojnie:
Po zakończeniu wojny pozostała na emigracji w Londynie. Od grudnia 1945 r. członkini Komitetu Organizacyjnego Koła AK, a po jego utworzeniu (marzec 1947) członkini RN Koła AK. W 1947 r. była również współzałożycielką Studium Polski Podziemnej w Londynie.
Miejsce (okoliczności) śmierci:
W lipcu 1948 r. wyjechała na zaproszenie teozofów do Indii, gdzie 25 października 1948 r. utonęła przy ujściu rzeki Adyar do Oceanu Indyjskiego.
Miejsce pochówku:
Jej symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Starych Powązkach), kwatera 155b-4-13
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Janina Karasiówna (1903-1948). Fot. autor nieznany / domena publiczna

Janina Karasiówna (1903-1948). Fot. autor nieznany / domena publiczna

Janina Karasiówna (1903-1948). Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IK/1153

Janina Karasiówna (1903-1948). Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IK/1153

Nasz newsletter