Pseudonim:
"Zabawa"
Data urodzenia:
1925-06-21
Data śmierci:
1945-03-08
Funkcja:
-
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 52 Miejsce: 58
Stopień:
kapral podchorąży
Miejsce urodzenia:
Hrubieszów
Imiona rodziców:
Bohdan Klaudiusz Sawicki - Józefina z domu Malczewska
Wykształcenie (w tym wojskowe):
W roku 1938/1939 kadet w Korpusie Kadetów nr 1 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego we Lwowie - 2 kompania. W czasie Powstania Warszawskiego w plutonie „Rygla” walczyło trzech kadetów z ww. Korpusu - byli to: kadet Wiesław Nałęcz- Mroczkowski ps. „Wiesiek”, kadet Janusz Sawicki ps. „Zabawa", kadet Alfred Wróblewski ps. ”Szary"
Udział w konspiracji 1939-1944:
I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - Kedyw Okręgu Warszawskiego AK - Oddział Dywersji Bojowej "DB-3" (Kedyw-3"), od lipca 1944 r. przemianowany na pluton 1147
Oddział:
I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Bartkiewicz" - 4. kompania - II pluton im. por. "Rygla" (dawny 1147 - "DB-3")
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ
Odniesione rany:
Zasypany gruzem i ciężko kontuzjowany 6 września 1944 r. Według relacji kolegi, Alfreda Wróblewskiego ps. ”Szary" „Zabawa„ z łączniczką ”Magdą„ podczas nalotu schowali się w garażu przy budynku LOPP-u. Od wybuchającej bomby garaż złożył się jak domek z kart zasypując oboje. Odkopywanie pod ostrzałem z wieży kościoła trwało wiele godzin. Dopiero w nocy odkryto przysypanych. ”Zabawa" w pozycji siedzącej trzymał na kolanach łączniczkę ze zmiażdżoną głową. Nie był ranny, ale w silnym szoku. Po kilkudniowym pobycie w szpitalu wrócił do oddziału, ale nigdy już nie doszedł do równowagi psychicznej."
Odznaczenia:
Krzyż Walecznych
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - jeniec Stalagu XI B Fallingbostel, następnie w Stalagu XI-A Altengrabow (lazaret)
Numer jeniecki:
140419
Miejsce śmierci:
Zmarł w szpitalu w obozie Altengrabow - podana przyczyna: gruźlicze zapalenie opon mózgowych. Porównaj także "Uwagi"
Miejsce pochówku :
Spoczywa cmentarzu przyobozowym zniszczonym po wojnie przez Armię Czerwoną, numer grobu 352
Informacje dodatkowe:
Żołnierz Kadeckiego Oddziału Szturmowego ZWZ, później Batalionu Kadeckiego, w którym był dowódcą drużyny. Uczestniczył w wielu akcjach zbrojnych. Po rozwiązaniu Batalionu Kadeckiego we wrześniu 1943 roku przeszedł do Oddziału Dywersji Bojowej (ODB-3). Jako żołnierz ODB-3 brał udział w akcjach dywersyjnych, m. in. w likwidacji Leitgebera i Peschela w dniu 13 VI 1944 (pięcioosobowy patrol bojowy z oddziału „DB-3” Śródmieście zastrzelił wychodzącego z zakładu fotograficznego przy ul. Żurawiej nr 1 Wilhelma [Willy] Leitgebera i Rudolfa Peschela, podoficerów Sicherheitspolizei, odkomenderowanych do I Komisariatu Policji Kryminalnej. Jednocześnie ostrzelano z pistoletów maszynowych stojący na rogu ul. Żurawiej i pl. Trzech Krzyży samochód, w którym siedziało 6 towarzyszących Leitgeberowi funkcjonariuszy Gestapo i policji kryminalnej, oraz rzucono granat, w wyniku czego został lekko ranny funkcjonariusz I Komisariatu Policji Kryminalnej Władysław Urbański, współpracownik Wilhelma Leitgebera i Rudolfa Peschela- przyp. red.]. W Powstaniu wyróżnił się męstwem w pierwszym szturmie na PAST-ę. Po kapitulacji w niewoli niemieckiej, z której nie powrócił. Janusza Sawicki „Zabawa„ wymieniany jest przez przyjaciela z Korpusu Kadetów we Lwowie - Alfreda Wróblewskiego ps. ”Szary„ we wspomnieniach ofiarowanych przez A. Wróblewskiego pani Janinie Nałęcz-Mroczkowskiej, wdowie po Wiesławie Nałęcz-Mroczkowskim ps. Wiesław (MPW-Słownik, skany udostęnione przez p. Janinę Kubicę i p. Marię Bienias). Wymieniany również przez Zdzisława Skwarę ps. ”Zych" w relacji dla Archiwum Historii Mówionej .
Źródła:
MPW-baza uczestników PW. MPW-zbiory - zdjęcia z okresu Powstania Warszawskiego autorstwa Ireny Kummant - Skotnickiej, dane USC w Hrubieszowie: Akt urodzenia nr 100/1927 USC Hrubieszów: ur. 21 czerwca 1925 r., ochrzczony 15.06.1927 w Hrubieszowie [aktualizacja - kwiecień 2014], PCK - kartoteka
Publikacje:
"Księga Pamięci Kadetów II Rzeczypospolitej, Oficyna Wydawnicza RYTM Warszawa, 2001, str 328, Zdzisław Skwara, Z piosenką i pistoletem przez wojnę,Oficyna Wydawnicza Rytm, ISBN: 8373990569
Uwagi:
Na tabliczce nagrobnej podano błędną datę urodzenia 25 IV 1925. Okoliczności śmierci Janusza Sawickiego opisuje Zdzisław Skwara ps. „Zych" w swoich wspomnieniach ”Z piosenką i pistoletem przez wojnę„ - według Skwary przebywającyw obozie jenieckim ”Zabawa„ chciał dostać się do obozowego szpitala, gdzie były lepsze warunki bytowe, m. in. jedzenie. Próbował zatem symulować kilka chorób, niemiecki lekarz nie dał się jednak przekonać. Skwara twierdzi, że Sawicki wpadł wówczas na pomysł, że będzie udawał ”wariata„, przez co na pewno zostanie odesłany do szpitala. Uznany przez niemieckich lekarzy za psychicznie chorego został zakwalifikowany do szpitala, jednak wkrótce jako chory psychicznie został przez Niemców uśmiercony zastrzykiem nasercowym [źr. Zdzisław Skwara, Z piosenką i pistoletem przez wojnę,Oficyna Wydawnicza Rytm, ISBN: 8373990569]
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Uczestnicy zamachu na Wilhelma Leitgebera i Rudolfa Peschela w dniu 13.06.1944, z lewej pchor. „Zabawa” (Janusz Sawicki), z prawej dowódca patrolu kpr. pchor. „Kania” (Jan Gąssowski), obaj z „ODB-3"

Uczestnicy zamachu na Wilhelma Leitgebera i Rudolfa Peschela w dniu 13.06.1944, z lewej pchor. „Zabawa” (Janusz Sawicki), z prawej dowódca patrolu kpr. pchor. „Kania” (Jan Gąssowski), obaj z „ODB-3"

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" na dziedzińcu zdobytej Komendy Policji przy ul. Krakowskie Przedmieście 1. Autorem zdjęcia jest  Irena Kummant. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IH/5463

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" na dziedzińcu zdobytej Komendy Policji przy ul. Krakowskie Przedmieście 1. Autorem zdjęcia jest Irena Kummant. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IH/5463

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Pónocne. Żołnierz plutonu "Rygla" z 4. kompanii Zgrupowania "Bartkiewicz" na dziedzińcu zdobytej Komendy Policji przy ul. Krakowskie Przedmiescie 1. Na pierwszym planie kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa". Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IH/5467

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Pónocne. Żołnierz plutonu "Rygla" z 4. kompanii Zgrupowania "Bartkiewicz" na dziedzińcu zdobytej Komendy Policji przy ul. Krakowskie Przedmiescie 1. Na pierwszym planie kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa". Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IH/5467

Fotografia z Powstania Warszawskiego, Śródmieście Północne, żołnierze plutonu "Rygla". Tyłem "Zabawa" (Janusz Sawicki). Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IH/5479

Fotografia z Powstania Warszawskiego, Śródmieście Północne, żołnierze plutonu "Rygla". Tyłem "Zabawa" (Janusz Sawicki). Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IH/5479

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Zbiórka plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz" przy ul Rysiej przed akcją w Ogrodzie Saskim. Ujęcie w kierunku wschodnim. Za plecami powstańców elewacja dawnego Hotelu Francuskiego - Marszałkowska 146 róg Rysia róg pl. Dąbrowskiego 5. W tle po prawej kamienica przy pl. Dąbrowskiego 2/4. Pierwszy rząd: Janusz Sawicki "Zabawa", "Władek", "Chimera", "Krakus". Drugi rząd: "Korczak", "Bohdan", "Leszczyc", NN, "Kalinowski", "Sęp"Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3843

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Zbiórka plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz" przy ul Rysiej przed akcją w Ogrodzie Saskim. Ujęcie w kierunku wschodnim. Za plecami powstańców elewacja dawnego Hotelu Francuskiego - Marszałkowska 146 róg Rysia róg pl. Dąbrowskiego 5. W tle po prawej kamienica przy pl. Dąbrowskiego 2/4. Pierwszy rząd: Janusz Sawicki "Zabawa", "Władek", "Chimera", "Krakus". Drugi rząd: "Korczak", "Bohdan", "Leszczyc", NN, "Kalinowski", "Sęp"Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3843

Wymarsz plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz" ul. Szkolną na akcję w Ogrodzie Saskim. W tle płd. pierzeja Świętokrzyskiej, po lewej widoczny fragment gmachu PKO Świętokrzyska 31/33 róg Jasna 9. Po prawej na pierwszym planie narożnik kamienicy Świętokrzyska 42 róg Szkolna 1/3. W pierwszej dwójce idzie kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" (po prawej) z kpr. z cenz. Jerzym Jenike "Zwierzem" , w drugiej strz. Władysław Mydell "Waldemar" (po prawej) z kpr. pchor. Andrzejem Glińskim "Leszczycem", w trzeciej z prawej kpr. pchor. Andrzej Strawiński "Chimera". Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3844

Wymarsz plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz" ul. Szkolną na akcję w Ogrodzie Saskim. W tle płd. pierzeja Świętokrzyskiej, po lewej widoczny fragment gmachu PKO Świętokrzyska 31/33 róg Jasna 9. Po prawej na pierwszym planie narożnik kamienicy Świętokrzyska 42 róg Szkolna 1/3. W pierwszej dwójce idzie kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" (po prawej) z kpr. z cenz. Jerzym Jenike "Zwierzem" , w drugiej strz. Władysław Mydell "Waldemar" (po prawej) z kpr. pchor. Andrzejem Glińskim "Leszczycem", w trzeciej z prawej kpr. pchor. Andrzej Strawiński "Chimera". Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3844

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Idący dwójkami powstańcy z plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz", skręcający z ul. Świętokrzyskiej w Szkolną, ujęcie w kierunku wsch. Idą od lewej: kpr. z cenz. Jerzym Jenike "Zwierz", kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa", kpr. pchor. Andrzej Gliński "Leszczyc", strz. Władysław Mydell "Waldemar" st. strz. Zbigniew Kurbiel "Krakus", kpr. pchor. Andrzej Strawiński "Chimera". Na wprost wylot ulicy Świętokrzyskiej. Po lewej na pierwszym planie kamienica Świętokrzyska 36/38/40 róg Jasna 11 róg Szkolna 2. Po prawej gmach PKO Świętokrzyska 31/33 róg Jasna 9, dalej widoczny narożnik kamienicy Świętokrzyska 27 róg Jasna 16. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn.  MPW-IP/3845

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Idący dwójkami powstańcy z plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz", skręcający z ul. Świętokrzyskiej w Szkolną, ujęcie w kierunku wsch. Idą od lewej: kpr. z cenz. Jerzym Jenike "Zwierz", kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa", kpr. pchor. Andrzej Gliński "Leszczyc", strz. Władysław Mydell "Waldemar" st. strz. Zbigniew Kurbiel "Krakus", kpr. pchor. Andrzej Strawiński "Chimera". Na wprost wylot ulicy Świętokrzyskiej. Po lewej na pierwszym planie kamienica Świętokrzyska 36/38/40 róg Jasna 11 róg Szkolna 2. Po prawej gmach PKO Świętokrzyska 31/33 róg Jasna 9, dalej widoczny narożnik kamienicy Świętokrzyska 27 róg Jasna 16. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3845

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Wymarsz plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz" na akcję w Ogrodzie Saskim ulicą w rejonie Jasnej - Rysiej - Szkolnej. Dwójkami idą od lewej: NN i NN, st. strz. Zbigniew Kurbiel "Krakus" (z zewnętrznej) i kpr. pchor. Andrzej Starwiński "Chimera", kpr. pchor. Andrzej Gliński "Leszczyc" i strz. Władysław Maydell "Waldemar", kpr. z cenz. Jerzy Jenike "Zwierz" i kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa". Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3848

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Wymarsz plutonu "Rygla" zgrupowania "Bartkiewicz" na akcję w Ogrodzie Saskim ulicą w rejonie Jasnej - Rysiej - Szkolnej. Dwójkami idą od lewej: NN i NN, st. strz. Zbigniew Kurbiel "Krakus" (z zewnętrznej) i kpr. pchor. Andrzej Starwiński "Chimera", kpr. pchor. Andrzej Gliński "Leszczyc" i strz. Władysław Maydell "Waldemar", kpr. z cenz. Jerzy Jenike "Zwierz" i kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa". Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3848

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Grupa żołnierzy oddziału "Rygla" pozująca do zdjęcia z bronią. Od lewej:  NN, obok kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" i  opierający o jego ramię rkm strz. Antoni Bukraba "Żeglarz", czwarty żołnierz nierozpoznany (NN). Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3797

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Grupa żołnierzy oddziału "Rygla" pozująca do zdjęcia z bronią. Od lewej: NN, obok kpr. pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" i opierający o jego ramię rkm strz. Antoni Bukraba "Żeglarz", czwarty żołnierz nierozpoznany (NN). Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3797

Pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" z wiadrami wody na schodach w ogródku kawiarni "Batawia" przy ul. Mazowieckiej 9. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3798

Pchor. Janusz Sawicki "Zabawa" z wiadrami wody na schodach w ogródku kawiarni "Batawia" przy ul. Mazowieckiej 9. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/3798

PCK - kartoteka

PCK - kartoteka

PCK - kartoteka

PCK - kartoteka

Mogiła symboliczna na cmentarzu parafialnym w Hrubieszowie. Fot. udostępnił p. Jan Wawszczyk.

Mogiła symboliczna na cmentarzu parafialnym w Hrubieszowie. Fot. udostępnił p. Jan Wawszczyk.

Nasz newsletter