Data urodzenia:
1899-12-06
Funkcja:
szef Wydziału Kolportażu BiP
Stopień:
Oficer czasu wojny WP: podporucznik (11.11.1941), porucznik (1943)
Imiona rodziców:
Andrzej - Rozalia z domu Rzezak
Wykształcenie:
Od 1912 r. uczeń gimnazjum w Lublinie ("Szkoła Lubelska"); w latach nauki czynny w tajnym skautingu, był członkiem drużyny im. Romualda Traugutta i wydawcą pisemka uczniowskiego "Polska", zorganizował drużynę skautową w Końskowoli.
Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:
Od listopada 1915 r. działał w POW w Lublinie. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej (1917) został instruktorem w Obwodzie POW Puławy, potem komendantem miasta Końskowola, a w 1918 r. komendantem tamtejszego Podobwodu. W POW używał pseudonimów: "Brzeszczot", "Godziemba", "Janusz", "Piast" i Żuliński". W listopadzie 1918 r. uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Końskowoli i okolicy, następnie na czele tzw. batalionu puławskiego przybył do Lublina i jako ochotnik wstąpił do batalionu odsieczy Lwowa. Potem walczył w szeregach 23. pp (pułk piechoty), a od lipca 1920 r. w 201. pp. Trzykrotnie ranny, po raz czwarty odniósł ranę w bitwie pod Warszawą i dostał się do niewoli bolszewickiej, z której zbiegł i brał udział w zdobyciu Wilna. W 1921 r. zdemobilizowany w stopniu sierżanta podchorążego.
Działalność w latach 1921-1939:
W latach 1921-1922 działał w Związku Strzeleckim w powiecie puławskim, potem przeniósł się do Warszawy. W stolicy głównym polem jego działalności był Związek Harcerstwa Polskiego, w którym był kolejno: sekretarzem Komendy Chorągwi Warszawskiej (od 1923), członkiem Komendy Chorągwi Mazowieckiej, przewodniczącym Komisji Dyscyplinarnej, a w końcu lat 30-tych kierownikiem Wydziału Mniejszości Narodowych w Głównej Kwaterze Harcerzy. Harcmistrz. W 1937 r. razem z Wacławem Błażejewskim założył oficynę wydawniczą "Godziemba", działającą także w latach okupacji niemieckiej. Razem z Józefem Sosnowskim był współwydawcą pisma "Polska Młodych". Pracował w tym czasie od 1928 r. jako urzędnik Państwowego Banku Rolnego, gdzie w końcu lat 30-tych został sekretarzem jego dyrektora.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939 r. dowódca plutonu 36. pp Legii Akademickiej - uczestniczył w obronie Warszawy. Wyróżnił się w ataku na lotnisko Okęcie w nocy 11 na 12 września. Dwukrotnie ranny, wzięty do niewoli, z której po kilku dniach zbiegł i powrócił do Warszawy.
Pseudonimy:
"Andrzej", "AS", "Brzeszczot", "Andrzej Gierałt", "Godziemba", "Godziemba Andrzej", "Janusz", "Kazimierz", "Piast", "Kazimierz Pieracki", "Andrzej Sokolnicki", "Wolf", "Andrzej Wolf", "Żuliński".
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji czynny na wielu polach już od października 1939 r. Według niektórych danych był szefem kolportażu prasy w Służbie Zwycięstwu Polski, a wg. I. Żukowicza - także kierownikiem komórki informacji ogólnej w kontrwywiadzie organizacji "Muszkieterzy" pod pseudonimem "Kazimierz". W lutym 1940 r. przez kilka dni więziony na Pawiaku. Od wiosny tego roku kierownik komórki więziennej - podległej początkowo BiP K-dy Okr. ZWZ Warszawa-Miasto, potem BiP K-dy Gł. ZWZ, wiosną 1941 r. przekazanej do Oddz. V K-dy Gł, a od stycznia 1942 r. podporządkowanej kontrwywiadowi Oddz. II K-dy Gł. AK w ramach referatu "998". Jednocześnie w 1941 r. był zastępcą Aleksandra Kamińskiego, szefa BiP K-dy Okr. ZWZ Warszawa-Miasto. Używał wówczas pseudonimów: "Andrzej", "Andrzej Sokolnicki", "AS", potem "Godziemba". Kierowana przez niego komórka więzienna - zwana potocznie grupą lub komórką "Andrzeja" - wydawała także codzienny biuletyn "AA" ("Agencja Andrzeja", przekształcona następnie w pierwsze w Warszawie konspiracyjne pismo codzienne "Dzień", ukazujące się od maja 1941) oraz pismo satyryczne "Lipa", wydawane od października 1940 r. Prowadził także tzw. "Kronikę Andrzeja". Po aresztowaniu łączniczki "Dagny" w mieszkaniu dr Janiny Chlebowskiej (28.04.1941) zgłosił się na ochotnika do wykradzenia z depozytu więziennego na Pawiaku kuchenki elektrycznej z ukrytymi wewnątrz dokumentami na odprawę komendantów Okręgów ZWZ. Za wykonanie tego zadania został odznaczony Krzyżem Walecznych na mocy rozkazu L.18/BP z 1.08.1941 r. Mianowany podporucznikiem czasu wojny rozkazem 21/BP z 11.11.1941 r., a w 1943 - porucznikiem czasu wojny. Jednocześnie w 1940 r. był organizatorem i następnie kierownikiem Organizacji Małego Sabotażu "Palmiry". Po połączeniu "Palmir" z "Wawrem" we wrześniu - październiku 1941 r. wszedł w skład K-dy Gł. "Wawra" jako zastępca Aleksandra Kamińskiego, a potem był tam przedstawicielem płk. Antoniego Chruściela, Komendanta Okręgu Warszawskiego ZWZ-AK. Od końca 1941 r. był także kierownikiem działu IV (akcje specjalne) Podwydziału "N" w BiP K-dy Gł. ZWZ-AK pod pseudonimami "Wolf" i "Andrzej Wolf". Stał również na czele funkcjonującej w ramach tego działu tzw. Komisji Terroru Moralnego, zajmującej się wysyłką fikcyjnych zarządzeń, ostrzeżeń i wyroków śmierci do Niemców i volksdeutschów w Generalnym Gubernatorstwie. Zagrożony dekonspiracją, rozkazem szefa Oddz. II K-du Gł. AK, ppłk. Mariana Drobika, z 7 maja 1942 r. został zwolniony z funkcji kierownika komórki więziennej i przeniesiony do rezerwy na okres trzech miesięcy. Zaniechał wówczas także na pewien czas działalności w "Wawrze" i akcji "N" Potem aż do wybuchu Powstania Warszawskiego kontynuował pracę jako kierownik działu IV akcji "N" pod pseudonimem "Godziemba".
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Willowa 8/10
Oddział:
I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - BiP (Biuro Informacji i Propagandy) - szef Wydziału Kolportażu.
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - jeniec Oflagu II D/z Gross Born. Zbiegł z niewoli i powrócił do kraju, gdzie jeszcze przez kilka miesięcy kontynuował działalność konspiracyjną. Używał wówczas pseudonimów: "Andrzej Gierałt" i "Andrzej Godziemba". We wniosku odznaczeniowym w grudniu 1944 r. napisano o nim: "odważny, ideowy, niezmordowany w pełnej poświęcenia i wydajnej pracy. Oddał pracy konspiracyjnej nieocenione usługi".
Losy po wojnie:
Aresztowany w 1946 r. i skazany w 1948 r. na 15 lat więzienia, w 1956 r. został zwolniony i zrehabilitowany. Pracował potem w Muzeum Narodowym w Warszawie: od 1958 był tam kierownikiem działu gospodarczego, później został oddelegowany do pracy w związku zawodowym. Nadal aktywny działacz ZHP; należał do Kręgu Instruktorskiego "Wigry" przy Głównej Kwaterze Harcerzy, przez pewien czas redagował "Wiadomości Wigierskie". Z zamiłowania historyk i bibliofil. Z dniem 1 stycznia 1972 r. przeszedł na emeryturę, ale jeszcze do 1977 r. pracował w niepełnym wymiarze godzin w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Odznaczenia:
Krzyż Walecznych (trzykrotnie: 1921, 1939, 1941), Krzyż Niepodległości (1933), Krzyż Virtuti Militari V klasy (1944)
Miejsce śmierci:
Warszawa
