Pseudonim:
"Kobra"
Data urodzenia:
1898-11-12
Data śmierci:
1946-12-24
Funkcja:
p.o. Szefa Sztabu KG AK
Stopień:
Oficer dyplomowany służby stałej piechoty Wojska Polskiego: podpułkownik (1936), pułkownik (1.07.1940), generał brygady (22.05.1944), cichociemny.
Miejsce urodzenia:
Bratucice koło Okulic, powiat Bochnia
Imiona rodziców:
Błażej - Anna
Wykształcenie (w tym wojskowe):
Od 1909 r. uczył się w Gimnazjum w Bochni, gdzie do wybuchu I Wojny Światowej ukończył pięć klas (świadectwo dojrzałości otrzymał w tymże gimnazjum jako ekstern w kwietniu 1919). W marcu 1918 r. ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy w Koszycach, a w 1925 r. Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie.
Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:
Od maja 1913 r. należał do Związku Strzeleckiego w Bochni. Od maja 1914 r. służył w Legionach Polskich, ale już w następnym miesiącu został zwolniony jako niezdolny do służby wojskowej z przyczyn zdrowotnych. Ponownie wstąpił do Legionów Polskich w październiku 1915 r. i służył pod pseudonimem "Sęp" w 3. pułku piechoty II Brygady, awansując do stopnia sierżanta. W 1917 r. uczęszczał na kurs oficerski w Zegrzu. Po kryzysie przysięgowym (lipiec) wcielony we wrześniu 1917 r. do armii austriackiej, ukończył szkołę oficerów rezerwy w Koszycach (styczeń - marzec 1918). W listopadzie 1918 r. w Bochni sformował pluton złożony z uczniów gimnazjum - członków POW, który wszedł następnie w skład 4. pułku piechoty Legionów i wraz z nim wyruszył pod Lwów. Ranny w lutym 1919 r., do maja tego roku przebywał w szpitalu, potem wrócił na stanowisko dowódcy plutonu 4. pułku piechoty Legionów. Od lipca ponownie w szpitalu, od sierpnia 1919 r. dowodził kompanią. Ponownie ranny w czerwcu 1920 r., do sierpnia leczył się w szpitalu, po czym wrócił na stanowisko dowódcy kompanii i p.o. dowódcy batalionu 4. pułku piechoty Legionów. Po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie (1923-1925) od października 1925 r. kierownik referatu mobilizacyjnego w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu (DOK) III Grodno. W lutym 1928 r. objął tam stanowisko p.o. szefa Oddz. Ogólnego, a potem od 1929 r. był kierownikiem Okręgowego Urzędu WF i Przysposobienia Wojskowego. Od kwietnia 1930 r. dowódca batalionu 75. pułku piechoty, od czerwca 1931 r. wykładowca taktyki broni połączonych w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, od marca 1934 r. szef sztabu 13. Dywizji Piechoty. We wrześniu 1935 r. przeniesiony do Sztabu Głównego, od 1936 r. był szefem Wydziału "Wschód" w Oddziale III Sztabu Głównego, a od kwietnia 1939 r. szefem Wydziału Sytuacyjnego i zastępcą szefa w Oddziale III Sztabu Głównego, przekształconego z momentem wybuchu wojny w Sztab Naczelnego Wodza.
Udział w wojnie obronnej 1939 r.:
W nocy z 31 VIII na 1 IX 1939 r., jako oficer służbowy pełnił dyżur w Sztabie, w zastępstwie chorego zastępcy Szefa Sztabu Głównego płk. Józefa Jaklicza. To on właśnie przyjął pierwsze meldunki o rozpoczęciu działań wojennych, napływające od poszczególnych oficerów odcinkowych. Pozostał w Warszawie po opuszczeniu stolicy przez Sztab Naczelnego Wodza (6 września) jako oficer operacyjny ekspozytury Kwatery Głównej Naczelnego Wodza przy Armii "Warszawa". Od 10 września 1939 r. uczestniczył ochotniczo w obronie Warszawy jako szef sztabu odcinka Warszawa-Zachód, a od 18 września jako dowódca odcinka swego imienia na Woli.
Nazwiska konspiracyjne:
Jan Mrówka, Johann Müller.
Pseudonimy:
"Jan", "Kobra 2", "Kula", "Leopold", "Miller", "Mrówka", "Jan Mrówka", "Niedźwiadek", "Pan Jan", "Sęp", "Termit", "Kobra"
Udział w konspiracji 1939-1944:
Należał do pierwszej kilkunastoosobowej grupy oficerów, wstępujących do Służby Zwycięstwu Polski (SZP) już 28 września 1939 r. Tego dnia zaprzysiężony, od października został dowódcą wojewódzkim SZP w Łodzi. Używał wówczas dokumentów na nazwisko Johann Müller, zameldowany przy ul. Kilińskiego 117. Od stycznia 1940 r. komendant Okręgu Łódź Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Używał w tym czasie pseudonimów: "Jan", "Kula", "Leopold", "Miller", "Pan Jan". W marcu 1940 r. zawiózł do Gałek Krzczonowskich rozkaz Komendanta Okupacji Niemieckiej Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), płk. "Grabicy" (Stefana Roweckiego), nakazujący mjr. "Hubalowi" (Henrykowi Dobrzańskiemu) rozwiązanie jego Wydzielonego Oddziału Kawalerii Wojska Polskiego i przejście do konspiracji. Major "Hubal" rozkazowi nie podporządkował się... Rozkazem L.1 z 1 lipca 1940 r. Leopold Okulicki został mianowany pułkownikiem służby stałej. Zagrożony aresztowaniem został we wrześniu 1940 r. odwołany do Warszawy, gdzie przez miesiąc był Inspektorem Komendy Głównej ZWZ, a następnie został mianowany komendantem terenów wschodnich (Obszar Nr 2 Białystok i Obszar Nr 3 Lwów) pod zmienionym pseudonimem "Mrówka". 23 października z dokumentami na nazwisko Jan Mrówka wyruszył z Warszawy i 2 listopada 1940 r. przybył do Lwowa. Aresztowany w nocy 21/22 stycznia 1941 r. w mieszkaniu przy ul. Zadwórzańskiej 117, został wywieziony do Moskwy i osadzony w więzieniu NKWD na Łubiance, a w kwietniu tego roku przeniesiony do Lefortowa, skąd zwolniono go 12 sierpnia 1941 r. Od tego miesiąca Szef Sztabu Armii Polskiej w ZSRR gen. Władysława Andersa, następnie dowódca 7. Dywizji Piechoty. Stanowisko Szefa Operacji i I zastępcy Szefa Sztabu KG AK, gen. "Grzegorza" (Tadeusza Pełczyńskiego), objął 3 czerwca 1944 r. po płk. "Sęku" (Januszu Bokszczaninie). 21 lipca 1944 r. wziął udział w "naradzie trzech generałów", w trakcie której przekonał gen. "Bora" o konieczności podjęcia akcji "Burza" w Warszawie. 27 lipca 1944 r. mianowany - po pułkowniku Fieldorfie "Nilu" - komendantem organizacji "Nie". 30 lipca 1944 r. Dowódca AK zameldował, że wyznaczył Okulickiego pseud. "Termit" na swojego następcę (na wypadek ujawnienia się po wkroczeniu Armii Czerwonej do Warszawy lub w wypadku niemożności dalszego dowodzenia).
Służba w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie:
W czerwcu 1943 r. odwołany do dyspozycji Naczelnego Wodza, we wrześniu tego roku przybył ze Związku Sowieckiego do Londynu i zgłosił swój akces skoku do kraju. W październiku 1943 r. został przydzielony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza: m.in. od tego miesiąca był organizatorem i krótko Komendantem Bazy Nr 10 ("Impudent") w Ostuni koło Bari we Włoszech. Przeszkolony na spadochronowym kursie cichociemnych. Zrzucony do Kraju w nocy z 21/22 maja 1944 r. w ramach operacji lotniczej "Weller 29" (po skoku awansowany do stopnia gen. brygady). Miał przekazać Dowódcy AK, generałowi "Borowi" list gen. Kazimierza Sosnkowskiego wyznaczający gen. "Kobrę" na "jednego z zastępców Pana generała".
Oddział:
W związku z pełnieniem funkcji w organizacji "Nie", po wybuchu Powstania Warszawskiego gen. Okulicki pozostał w konspiracji. Od 6 września 1944 r. (po zranieniu gen. "Grzegorza") był p.o. Szefa Sztabu KG AK.
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ - Śródmieście Południe
Odznaczenia:
Virtuti Militari V klasy (1920), Virtuti Militari IV klasy (29.09.1939), Krzyż Niepodległości (1932), Krzyż Walecznych (po raz pierwszy - 1921 r., po raz drugi i trzeci - 1922 r., po raz czwarty - 27.09.1944), Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Order Orła Białego (pośmiertnie -11.11.1995), Legia Zasługi (pośmiertnie, USA).
Losy po Powstaniu:
Po kapitulacji Warszawskiego Korpusu AK, 2 października 1944 r. opuścił Warszawę z ludnością cywilną. Stanowisko Dowódcy AK piastował - formalnie mianowany przez Prezydenta RP Raczkiewicza dopiero 21 grudnia 1944 r. - aż do rozwiązania Armii Krajowej własnym rozkazem z 19 stycznia 1945 r. Przebywał w tym czasie na terenie Częstochowy i Milanówka, używając pseudonimów: "Niedźwiadek" (w Kraju) i "Termit" (w korespondencji z Londynem). 3 stycznia 1945 r. spotkał się w Katarzynie koło Radomska z brytyjską misją wojskową "Freston", dowodzoną przez płk. D.T. Hudsona. Podstępnie aresztowany przez NKWD 27 marca 1945 r. w Pruszkowie i wywieziony do Moskwy, gdzie sądzono go w tzw. "procesie szesnastu" w dniach 18-21 czerwca 1945 r. Skazany na 10 lat więzienia. W sowieckim więzieniu 3 razy podejmował głodówkę.
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Zmarł "w niewyjaśnionych okolicznościach" - zamordowany w moskiewskim więzieniu NKWD na Łubiance. Sowiecki komunikat z 1956 r. donosił, że zmarł "skutek ataku serca i paraliżu", jego zwłoki zostały spalone w krematorium więziennym. Informacje dotyczące przyczyny śmierci zakwestionowali Adam Bień oraz Antoni Pajdak, także oskarżeni w "procesie szesnastu", twierdzący że Leopold Okulicki, był w doskonałej formie fizycznej (w celi każdego dnia gimnastykował się) i został zamordowany (obaj słyszeli jak został wyprowadzony z celi nr 62 na egzekucję w Wigilię 1946). Jego symboliczna mogiła znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, kwatera A 26, przy pomniku "Gloria Victis".
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" (1898-1946)

Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" (1898-1946)

Fotografia z Powstania Warszawskiego autorstwa Jerzego Einhorna ps. "Sław". Śródmieście Południowe, ul. Poznańska 12. Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" (drugi z prawej) podczas inspekcji na placówce Batalionu "Zaremba-Piorun", dowodzonego przez kpt. Franciszka Malika "Pioruna".  Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IN/9033

Fotografia z Powstania Warszawskiego autorstwa Jerzego Einhorna ps. "Sław". Śródmieście Południowe, ul. Poznańska 12. Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" (drugi z prawej) podczas inspekcji na placówce Batalionu "Zaremba-Piorun", dowodzonego przez kpt. Franciszka Malika "Pioruna". Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IN/9033

Fotografia z Powstania Warszawskiego autorstwa Jerzego Einhorna ps. "Sław". Śródmieście Południowe, ul. Poznańska 12. Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" (drugi z prawej) podczas inspekcji na placówce Batalionu "Zaremba-Piorun", dowodzonego przez kpt. Franciszka Malika "Pioruna".  Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IN/9035

Fotografia z Powstania Warszawskiego autorstwa Jerzego Einhorna ps. "Sław". Śródmieście Południowe, ul. Poznańska 12. Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" (drugi z prawej) podczas inspekcji na placówce Batalionu "Zaremba-Piorun", dowodzonego przez kpt. Franciszka Malika "Pioruna". Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IN/9035

Fotografia z Powstania Warszawskiego autorstwa Jerzego Einhorna ps. "Sław". Śródmieście Południowe, ul. Poznańska 12. Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" podczas inspekcji na placówce Batalionu "Zaremba-Piorun", dowodzonego przez kpt. Franciszka Malika "Pioruna". Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IN/9039

Fotografia z Powstania Warszawskiego autorstwa Jerzego Einhorna ps. "Sław". Śródmieście Południowe, ul. Poznańska 12. Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" podczas inspekcji na placówce Batalionu "Zaremba-Piorun", dowodzonego przez kpt. Franciszka Malika "Pioruna". Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IN/9039

Nasz newsletter