Małgorzata Maria O'Brien de Lacy

Pseudonim:
"Rita"
Data urodzenia:
1928-06-10
Data śmierci:
2017-10-24
Funkcja:
łączniczka
Stopień:
strzelec
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców :
Patryk O'Brien de Lacy - Maria z domu Duszyńska
Wykształcenie do 1944 r.:
Uczennica Szkoły Anny Goldman w Warszawie
Oddział:
IV Obwód "Grzymała" (Ochota) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej
Szlak bojowy:
Ochota (Reduta "Kaliska”)
Losy po Powstaniu:
Wyszła z miasta z ludnością cywilną.
Odznaczenia :
Odznaczona m.in. Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Partyzanckim oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
Nazwisko po wojnie:
Margaret Maria O'Brien de Lacy - Korsak
Miejsce pochówku :
Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki), w grobie rodzinnym
Informacje dodatkowe - losy rodziny :
Autorka wspomnień "Dzikie gęsi z Zielonej Wyspy". Jej ojciec, płk. Patryk O'Brien de Lacy (1888-1964) pochodził ze starego rodu hrabiowskiego, wywodzącego się z Irlandii. Był bratem Terencjusza i Maurycego O'Brien de Lacy. W 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W dwudziestoleciu międzywojennym kierował Wojskowym Zakładem Zaopatrzenia Inżynierii w Warszawie, a następnie Biurem Badań Technicznych Broni Pancernych w Warszawie. Od stycznia 1932 do grudnia 1937 obowiązki służbowe łączył z funkcją redaktora naczelnego „Przeglądu Wojskowo-Technicznego”. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów broni pancernych. W 1939 – niedługo przed wybuchem II wojny światowej – został przeniesiony wraz z BBTBr.Panc. do Pińska. Po 17 września i agresji ZSRR na Polskę przedostał się do Rumunii, a tam trafił do obozu dla internowanych. W lutym 1941 został wydany Niemcom. Umieszczono go w oflagu VI B pod Dössel (obecnie dzielnica Warburga), gdzie przebywał do wyzwolenia obozu przez US Army w kwietniu 1945. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych, a także Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi i wieloma innymi odznaczeniami. Brat Małgorzaty Hugon (1925-1958) był w Korpusie Kadetów nr 1 we Lwowie. W styczniu 1941 r. zaangażował się w działalność konspiracyjną, jednakże już w marcu tego roku został aresztowany przez Gestapo z grupą innych młodych członków podziemia. Był najmłodszym i najmniej obciążonym (nie miał przy sobie kompromitujących materiałów) z aresztowanych i dzięki łapówce zorganizowanej przez ZWZ został zwolniony. Obawiając się represji wyjechał do Krosna, skąd postanowił przez południową Europę przedostać się do Wojska Polskiego na Bliskim Wschodzie. 13 maja 1941 r. podjął próbę ucieczki na Węgry, która nie powiodła się. Znalazł się na terytorium ZSRR i za nielegalne przekroczenie granicy został aresztowany i skazany. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941 r. został ewakuowany na wschód, trafiając do więzienia w mieście Złatoust w południowym Uralu. Nie objęła go amnestia będąca skutkiem układu Sikorski-Majski, w rezultacie czego został zwolniony dopiero 26 lipca 1942 r. Podjął pracę w fabryce metalurgicznej w Czelabińsku, po jej zamknięciu był robotnikiem w kołchozie i przy kopaniu torfu. Po utworzeniu ludowego Wojska Polskiego zgłosił się jako ochotnik 20 sierpnia 1943 r. Od 1 września 1943 r. służył w 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa". Został włączony w skład 2 eskadry. 16 kwietnia 1945 r. wykonał pierwszy lot bojowy z lotniska Barnówko. Do końca wojny na swoim koncie zapisał ich łącznie szesnaście, z czego jedenaście na eskortę "szturmowików" Ił-2, dwa na osłonę samolotu transportowego Li-2, dwa na osłonę własnych wojsk i jeden na rozpoznanie. Kilkakrotnie uczestniczył w atakach na cele naziemne. 2 maja 1945 r. został promowany na oficerski stopień chorążego. Za zasługi bojowe odznaczony został Krzyżem Walecznych oraz pamiątkowymi: Medalem Zwycięstwa i Wolności, Medalem za Warszawę 1939-1945, Medalem za Odrę, Nysę i Bałtyk, Odznaką Grunwaldzką a także radzieckimi: Medalem "Za zdobycie Berlina", Medalem "Za wyzwolenie Warszawy" oraz Medalem "Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945".Po wojnie kontynuował służbę jako starszy pilot, a następnie dowódca klucza w 1 PLM "Warszawa", stacjonującym wówczas w Modlinie. W styczniu 1946 r. został napadnięty przez Rosjan w Lasku Rembertowskim i w wyniku strzelaniny ranny w nogę. Stracił wiele krwi, przeszedł transfuzję i kilka skomplikowanych operacji. Szpital i rehabilitacja zabrały długi czas. Nie odzyskał sprawności, poruszając się do końca życia o lasce. W 1946 r. pomógł swemu zdemobilizowanemu z Pułku "Warszawa" koledze ppor. Władysławowi Żurawskiemu uciec z Polski na Zachód, przekazując mu pieniądze oraz adres swego ojca w Nicei. Informacja Wojskowa przechwyciła listy Żurawskiego adresowane do Polski. 10 czerwca 1947 r. O'Brien de Lacy został aresztowany i oskarżony o pomoc uciekinierowi. 13 grudnia 1947 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał O'Brien de Lacy'ego na dwa lata więzienia, a Naczelny Sąd Wojskowy półtora miesiąca później podtrzymał wyrok. Dzięki staraniom rodziny o uzyskanie ułaskawienia, 23 czerwca 1948 r. prezydent Bolesław Bierut skorzystał z prawa łaski i reszta kary zamieniona została na karę w zawieszeniu na trzy lata. Lotnik opuścił mury więzienia 1 lipca 1948 r. W czasie śledztwa nie wydał żadnej innej osoby, która pomagała Żurawskiemu uciec z Polski. Zginął śmiercią tragiczną 29 listopada 1958 r. w Warszawie, w wieku 33 lat. Spoczął na Starych Powązkach.
Źródła:
MPW-baza uczestników PW, MPW-zbiory: P/6588/09 Pamiętnik ofiarodawczyni z okresu Powstania Warszawskiego - odpis z rękopisu prowadzonego w czasie powstania (kserokopia maszynopisu , 28 stron), fotografia: MPW-zbiory, sygn. P/3946 - zdjęcie wykonane w roku 1943. Nekrolog prasowy, data emisji 28.10.2017
Archiwum Historii Mówionej:
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Małgorzata Maria O'Brien de Lacy - Korsak "Rita" (1929-2017). Fotografia portretowa wykonana w roku 1943. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn.  P/3946

Małgorzata Maria O'Brien de Lacy - Korsak "Rita" (1929-2017). Fotografia portretowa wykonana w roku 1943. Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. P/3946

Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn.  P/3946

Ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. P/3946

Nasz newsletter