Powstańcze Biogramy - Maria Falkiewicz

Pseudonim:

"Gerhard", "Gerard"

Funkcja:

sanitariuszka, łączniczka, intendentka

Stopień:

st. sierżant (awans po koniec Powstania, IX - X 1944)

Numer legitymacji AK:

101 - Okręg

Miejsce urodzenia:

Warszawa

Imiona rodziców:

Stanisław - Laura z domu Konopnicka

Dzieciństwo - dom rodzinny:

Pochodziła z rodziny inteligenckiej. Obydwoje jej rodzice byli z wykształcenia polonistami, nauczycielami gimnazjalnymi. Ojciec Marii - Stanisław Falkiewicz był literatem, zajmował się dziennikarstwem, do wybuchu wojny pracował w Polskim Radio w Dziale Programowym.

Wykształcenie do 1944 roku :

Do wybuchu II wojny światowej Maria ukończyła cztery klasy gimnazjum ogólnokształcącego. W czasie okupacji kontynuowała naukę w ramach tajnych kompletów. Od 1941 roku uczęszczała do liceum gospodarczego II stopnia, gdzie zdała maturę.

Okres okupacji niemieckiej :

Gdy wybuchła wojna, ojciec Marii - Stanisław Falkiewicz dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał do końca wojny. Matka Laura z Konopnickich Falkiewiczowa zmarła w 1940 roku. Od tego momentu Maria pozostała w Warszawie sama. W Warszawie kontynuowała naukę. Podczas pobytu na Podhalu we wrześniu 1943 roku została aresztowana przez Gestapo (jej miejscem pobytu i noclegu w Poroninie była dawna karczma Pawła Guta-Mostowego, po wojnie miejsce przekształcone przez władze komunistyczne na Muzeum Lenina). Po aresztowaniu Maria Falkiewicz przesłuchiwana była w siedzibie Gestapo w Zakopanem (w Hotelu „Palace” przy ulicy Chałubińskiego 7), a następnie - po 3 miesiącach została wywieziona do obozu pracy przymusowej (od stycznia 1944 obozu koncentracyjnego) w Płaszowie (niem. Konzentrationslager Plaszow bei Krakau). W maju 1944 roku udało jej się zbiec podczas przeprowadzania więźniów na komenderówkę „Bonarka". Po ucieczce przyjechała do Warszawy, gdzie od wiosny 1944 do wybuchu Powstania Warszawskiego 1 VIII 1944 ukrywała się na terenie miasta.

Oddział:

Armia Krajowa - I Obwód „Radwan” - Podobwód „Sławbor” - bataliony „Iwo” - „Ostoja” - 1. kompania - I drużyna, dowódca ppor. „Lit” Marian Litwiniak. Przydział podany w legitymacji AK - „Iwo" - 2 kompania - I pluton. W drugiej połowie września pełniła funkcje kwatermistrzowskie w punkcie przy ul. Marszałkowskiej 83. *

Szlak bojowy:

Śródmieście Południe

Losy po Powstaniu:

Niewola niemiecka - jeniec Stalagu X B Sandbostel, następnie osadzona w Stalagu VI C Oberlangen

Numer jeniecki:

224436

Awanse:

2 X 1944 roku przedstawiona do awansu na stopień sekcyjnej. Ostatni stopień podany w dokumentach PCK - st. sierżant **

Losy po wyzwoleniu:

Po wyzwoleniu z obozu jenieckiego wyszła za mąż za Tadeusza Dąbrowskiego, następnie spod granicy holenderskiej powróciła do kraju.

Nazwisko po mężu :

Dąbrowska

Losy po wojnie :

Po wojnie została dziennikarką. Po powrocie do Polski w czerwcu 1945 roku rozpoczęła pracę w Polskiej Agencji Prasowej (PAP) w Warszawie. Na początku 1946 roku została przeniesiona do Oddziału Morskiego PAP, gdzie pracowała do lipca 1947 roku. Zatrudniona była w tym okresie w redakcji „Głosu Wybrzeża”. Pisała felietony m. in. z licznych podróży jakie odbyła po świecie, m. in. jako członek załogi polskiego statku pasażerskiego, transatlantyku MS ”Batory„, na którym odpowiadała za zaopatrzenie. Na MS „Batorym” pracowała od lipca 1947 roki przez okres 6 miesięcy. Zmuszona do zejścia na ląd ze względu na zły stan zdrowia. w styczniu 1948 roku w związku z przeniesieniem męża do szczecina do stycznia 1950 roku pracowała dorywczo w „Głosie Szczecińskim„ oraz jako <> w porcie. Po powrocie do Gdańska pracowała na stanowisku referenta prasowego oraz w redakcji czasopisma ”Ster" w charakterze redaktora.

Odznaczenia :

Krzyż Walecznych, Warszawski Krzyż Powstańczy, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, Medal Za Warszawę 1939-1945, Odznaka Grunwaldzka i inne.

W uzasadnieniu wniosku do odznaczenia Krzyżem Walecznych napisano: „Odznaczenie Krzyżem Walecznych winna otrzymać za współudział w zniszczeniu czołgu niemieckiego oraz jego wykryciu w czasie walk w Warszawie przy ul. Piusa, naprzeciw Ambasady Czechosłowackiej. Wyczytana w rozkazie dziennym przed frontem kompanii przy końcu sierpnia. Ppor. Edward - szef kompanii w bat. Iwo (Józef Stankiewicz) - ”Maria Falkiewicz, moja łączniczka, następnie żołnierz w akcji za czyny waleczne i podrywanie oddziału do brawurowych natarć, awansowana jako pierwsza w batalionie "Iwo", w szczególności za wykrycie i zniszczenie czołgu niemieckiego przy ul. Piusa. W czasie działań odznaczała się przytomnością umysłu i wielką odwagą."

Miejsce śmierci :

Warszawa

Miejsce pochówku :

Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki)

Informacje dodatkowe :

Kolegami Marii Falkiewicz z oddziału byli m. in. kpr. Jerzy Dutkiewicz ps. „Szczęsny" (1920-2010) oraz kpr. Jakub Ryszard ps. Douglas "Hardie" (1920-1998)

Źródła:

MPW-baza uczestników PW, materiały udostępnione z archiwum rodzinnego przez p. Jerzego Sajdaka,w tym odręcznie napisany życiorys autorstwa Marii Falkiewicz oraz kopie dokumentów USC m. st. Warszawy. Marek Strok: Bataliony Iwo i Ostoja, Oficyna Wydawnicza "Ajaks"

Uwagi :

* Przydział podany przez p. Marię w ankiecie uczestnika Powstania Warszawskiego: „w sierpniu batalion ”Iwo„ I pluton, dowódca por. ”Mir”. We wrześniu batalion Ostoja - pluton pod dowództwem por. „Lita” (Marian Litwiniak). Na ostatnie dwa tygodnie trwającego Powstania odkomenderowana do dowództwa macierzystego batalionu „Iwo” jako intendent. Do jej zadań należało m. in. organizowanie transportów zboża, gotowanie, wydawanie prowiantu. Uzasadnienie wniosku o nadanie Marii Falkiewicz Krzyża Walecznych podpisał ppor. „Edward”, szef II Kompanii. Z dokumentu z 1957 roku wynika, że figurujący w książce p. Marka Stroka jako NN ppor. Edward, ur. 03-05-1899 to ppor. Józef Stankiewicz z Gdyni. Ostatni stopień w dokumentach - starszy sierżant.

** Taki sam stopień podaje Marek Strok w swojej książce pt. Bataliony "Iwo" i "Ostoja" -porównaj s. 297

Maria Falkiewicz

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter