Maria Zofia Stypułkowska

"Kama"

łączniczka - sanitariuszka

kapral podchorąży

Warszawa

Jan - Irena z domu Obrzydowska

Od 1937 r. była harcerką 58. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerzy. We wrześniu 1939 roku ze swoją drużyną pełniła służbę pomocniczą na Dworcu Głównym w Al. Jerozolimskich; w ramach Harcerskiego Pogotowia Wojennego opiekowała się kobietami z dziećmi i ludźmi starszymi, licznymi uchodźcami, którzy uciekli do Warszawy z terenów zajmowanych przez Niemców.

W konspiracji od 3 sierpnia 1942 roku - Szare Szeregi - 58. WŻDH. W sierpniu 1943 r. skierowana do GS (Grup Szturmowych) Szarych Szeregów, podporządkowanych Kedywowi KG AK - przydział: Oddział Specjalny "Agat" (późniejsze kryptonimy: "Pegaz", "Parasol") - II pluton (następnie 2. kompania). W trakcie przygotowań do poszczególnych akcji wchodziła w skład komórki wywiadowczej chor. "Rayskiego" (Aleksander Kunicki - szef wywiadu oddziału "Osa"-"Kosa", następnie "Agat" - "Pegaz" - "Parasol"). Ukończyła kurs wojskowy, sanitarny, łączności konspiracyjnej oraz Zastępczy Kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola". W oddziale "Agat"-"Pegaz"-"Parasol" była łączniczką oraz prowadziła rozpoznanie do akcji likwidacyjnych wysokich funkcjonariuszy Gestapo i okupacyjnej administracji niemieckiej. Uczestniczyła w przygotowaniu i wykonaniu 7 specjalnych operacji bojowych: "Frühwirth", "Weffels", "Braun", "Kutschera", "Koppe", "Stamm", "Hahn".

Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - batalion "Parasol" - 2. kompania

Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście - Górny Czerniaków - kanały - Mokotów - kanały - Śródmieście. 1 sierpnia przydzielona jako łączniczka do kwatermistrzostwa 2. kompanii. W kuchni Szpitala Karola i Marii przygotowywała posiłki i kawę dla walczących. Na własną prośbę została przeniesiona do sztabu zgrupowania "Radosław", jako łączniczka batalionu "Parasol", następnie łączniczka plut. pchor. "Kopcia", dowódcy I plutonu 2. kompanii. Po przejściu batalionu na Stare Miasto znalazła się w sanitariacie. W mieszkaniach prywatnych na ul. Nowomiejskiej róg Mostowej, przy jej współudziale zorganizowano mały punkt sanitarny "Parasola", do którego przetransportowała rannych kolegów ze szpitala polowego przy ul. Długiej i z Pałacu Krasińskich. Punktem kierowała do 31 sierpnia 1944 r. Po nieudanym przebiciu oddziałów staromiejskich do Śródmieścia (30/31.08.) w nocy z 31 sierpnia na 1 września przeprowadziła swoich rannych kanałami z pl. Krasińskich na ul. Warecką przy Nowym Świecie. Po krótkim odpoczynku przeszła z oddziałem na Górny Czerniaków, gdzie ponownie pełniła obowiązki łączniczki. Uczestniczyła w walkach w rejonie Ludna - Solec - Okrąg - Wilanowska. W nocy 20 sierpnia przeszła z częścią zgrupowania "Radosław" kanałami na Mokotów. Na Mokotowie nadał łączniczka pomiędzy ppłk. "Radosławem" a pchor. "Mirskim" - dowodzącym teraz resztkami oddziału "Parasol". Tam też obchodziła swoje 18 urodziny. 26 września wraz z oddziałem przeszła kanałami do Śródmieścia Południe, na terenie którego przebywała do kapitulacji.

Wyszła z Warszawy 5 lub 6 października 1944 r. wraz z ojcem i babką w kolumnie ludności cywilnej. Z Dworca Zachodniego wyjechali kolejką EKD do Podkowy Leśnej, a następnie do Grodziska Mazowieckiego. Zamieszkali pod Sochaczewem, a potem w Częstochowie, gdzie odnalazła matkę. Razem z rodzicami powróciła do Warszawy w lutym 1945 roku.

Po wojnie związała się z Jerzym Chojeckim, kolegą z "Parasola", w którego szeregach walczył pod ps. "Spokojny". Latem Jerzy został ujęty przez UB, a Maria ukrywała się na Lubelszczyźnie. Po apelu płk. "Radosława" o ujawnieniu akowców powróciła do Warszawy. 11 listopada 1945 roku wyszła za mąż za Jerzego - wypuszczonego w tym czasie na wolność. W 1949 r. urodziła syna Mirosława, a w 1954 r. Sławomira. W międzyczasie kontynuowała naukę w Liceum Ogólnokształcącym i Liceum Korespondencyjnym. Po zdaniu matury, w roku 1963 rozpoczęła studia na Wydziale Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów od 1968 roku przez 15 lat pracowała w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, w redakcji miesięcznika "Oświata Dorosłych". Kierowała redakcją "Pedagogiki i Psychologii". Na emeryturę przeszła w roku 1983.

Aktywnie uczestniczyła w życiu Środowiska Żołnierzy Batalionu "Parasol", w którym była przewodniczącą Komisji Historycznej i Współpracy z Młodzieżą. Członek Światowego Związku Żołnierzy AK, ponadto działała w Stowarzyszeniu Szarych Szeregów, w którym była Przewodniczącą Rady Naczelnej, równocześnie członek Związku Powstańców Warszawskich. W latach 1989-1990 była współorganizatorką Fundacji im. Gen. Leopolda Okulickiego, gdzie założyła Specjalistyczną Przychodnię Lekarską dla weteranów wojennych, w której pracowała społecznie do 1999 r., dbając o poprawę zdrowia kombatantów. Wchodziła w skład Ogólnopolskiego Komitetu Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. Była także członkiem Komitetu Budowy Pomnika Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej - oraz współautorem jego nazwy. Awansowana do stopnia majora w stanie spoczynku.

Maria Stypułkowska-Chojecka

Krzyż Walecznych (dwukrotnie - 1944), Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1944), Krzyż Partyzancki, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Armii Krajowej, Medal "Za Udział w Wojnie Obronnej 1939”, Odznaka Pamiątkowa Zgrupowania "Radosław”, Odznaka Pamiątkowa "Akcji Burza”, Odznaka Pamiątkowa Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty ZWZ-AK, Medal "Pro Memoria”, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Odznaka Weterana Walk o Niepodległość, Medal za Warszawę 1939-1945, Srebrna Odznaka Honorowa m.st. Warszawy, Złota Odznaka Honorowa "Za Zasługi dla Warszawy”, Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Zasłużony Działacz Kultury, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Order Uśmiechu, Rozeta z Mieczami do Krzyża za Zasługi dla ZHP, Złota Honorowa Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, Medal "Digno Laude" ("Godny chwały") nadany w 2005 r. przez Towarzystwo Lekarskie Warszawskie szczególnie zasłużonym żołnierzom Powstańczych Służb Sanitarnych za ich męstwo i poświęcenie.