Pseudonim:
"Pełka"
Data urodzenia:
1889-11-11
Data śmierci:
1981-07-09
Funkcja:
dowódca PWB/17
Stopień:
major
Miejsce urodzenia:
Zamość
Pseudonimy:
"Rzędzian", "Pełka"
Udział w konspiracji 1939-1944:
25 września 1939 r. jeszcze podczas trwających walk, został w Lublinie zaprzysiężony jako członek Organizacji Orła Białego (OOB) i dwa dni później skierowany w rejon stolicy w celu zorganizowania Okręgu OOB Warszawa. Miał za zadanie wysłać łączników do przedwojennych okręgów Związku Strzeleckiego: w Grodnie, Wilnie, Brześciu, Nowogródku, Poznaniu i Toruniu, uchwycić tam kontakty i przekazać polecenie Rady Naczelnej OOB pozostania na miejscu i przestawienia się na pracę konspiracyjną. OOB powstała w oparciu o przedwojenne struktury Przysposobienia Wojskowego Związku Strzeleckiego, a jej komendantem głównym został płk. dypl. Kazimierz Pluta-Czachowski - w latach 30. bliski przyjaciel Mieczysława Chyżyńskiego. Po pewnym czasie "Rzędzian" zawiadamiał Komendę Główną OOB o nawiązaniu stałego kontaktu z Oddziałem Organizacyjnym Komendy Głównej Służby Zwycięstwu Polski (SZP - późniejszy ZWZ - AK), poprzez osobę kpt. Emila Kumora - szefa Oddziału. Na terenie stolicy i w powiatach województwa warszawskiego zorganizował sieć komórek fabrycznych OOB (sieć obejmowała fabryki: Woli, Pragi, Śródmieścia, Rembertowa, Pruszkowa i Żyrardowa). W czerwcu 1940 r. OOB podporządkowała się Związkowi Walki Zbrojnej. Na terenie Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (PWPW - w okresie okupacji Staatsdruckerei), w której w roku 1939 był inspektorem kontroli, zorganizował oddział PWB-17/s ("Podziemna Wytwórnia Banknotów") podporządkowany VII Oddziałowi Finanse i Kontrola - Wydział Produkcji Banknotów) Komendy Głównej ZWZ-AK.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. 6 Sierpnia 64
Oddział:
Armia Krajowa - Grupa "Północ" - zgrupowanie "Róg" - Reduta PWPW - oddział PWB-17/s - dowódca.
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ. Wybuch Powstania zaskoczył go w Śródmieściu. 2 sierpnia rano zadzwonił do Wytwórni i nakazał uderzenie oddziału PWB/17/s na niemiecką załogę. W dniach 3-21 sierpnia 1944 r. był dowódcą "Reduty PWPW". 16 sierpnia północny odcinek wraz z załogą PWPW został wyłączony ze składu zgrupowania "Róg" i podporządkowany zgrupowaniu Kedywu KG AK ppłk. "Pawła" - następnie ppłk. "Radosława". Po przybyciu z Muranowa oddziałów ppłk. "Leśnika", jako młodszy stopniem, mjr. "Pełka" został jego zastępcą w dowodzeniu obroną PWPW. 26 sierpnia, po serii nalotów i silnym ostrzale artyleryjskim mjr. "Pełka" samowolnie wycofał swoje oddziały z zachodniej części PWPW oraz z barykady na ul. Zakroczymskiej. O swojej decyzji nie powiadomił dowódcy obrony PWPW ppłk. "Leśnika" ani działającego w jego zastępstwie mjr. "Rysia", i odszedł z zamiarem przedostania się kanałami na Żoliborz. Po opuszczeniu stanowisk, około godziny 16 Niemcy przypuścili szturm zajmując wschodnie skrzydło budynku głównego. Przeciwnatarcie zorganizowane przez mjr. "Rysia" oraz mjr. "Jana" z "Brody 53" pozwoliło ewakuować część rannych z podziemnego szpitala i utrzymać zachodnią część reduty PWPW. W tym czasie mjr. "Pełka" został ujęty przez żandarmerię polową AK przy włazie kanałowym i doprowadzony do sztabu Grupy "Północ". Ze względu na rozgłos sprawy, jak też konieczność utrzymania łamiącej się dyscypliny, płk "Wachnowski" oddał go pod sąd doraźny, który skazał majora na karę śmierci. Jednak zasługi mjr. "Pełki" w poprzednim okresie obrony PWPW spowodowały, że kara została zawieszona na okres Powstania, a sam major miał być oddany do dyspozycji Komendanta Głównego AK.
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną
Miejsce śmierci:
Warszawa
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter