Data urodzenia:
1915-08-02
Funkcja:
dowódca kompanii
Stopień:
podporucznik piechoty czasu wojny - harcmistrz
Nazwisko konspiracyjne:
Zawrocki
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Władysław - Michalina z domu Majewska
Dzieciństwo i młodość:
Kiedy ojciec Stefana otrzymał zatrudnienie w Warsztatach Kolejowych w Żbikowie, pp. Kowalscy przenieśli się do Pruszkowa. Od najmłodszych lat związany był z harcerstwem. W wieku lat 12 wstąpił do 1. Pruszkowskiej Drużyny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego, przemianowanej następnie na 14. Mazowiecką Drużynę Harcerzy. Po 6 latach został jej drużynowym, a w roku 1936 otrzymał stopień podharcmistrza.
Służba wojskowa przed 1939 r.:
Służbę wojskową odbył w latach 1934-1936 w Korpusie Obrony Pogranicza.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939 r. walczył jako plutonowy z cenzusem w składzie 13. pułku piechoty; ranny w bitwie pod Mławą.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W listopadzie 1939 r. zebrał powracających z wojny harcerzy i współtworzył zalążek tajnego harcerstwa. W roku 1940 tajne harcerstwo reorganizuje się i rozpoczyna działalność pod kryptonimem Szare Szeregi. Stefan Kowalski pod pseudonimem "Jaroń” został komendantem Hufca Szarych Szeregów - kryptonim "Zielony Dąb”, w którego skład wchodzą;
”Dęby" z Pruszkowa, "Lipy" z Ursusa, "Brzozy" z Włoch, "Buki" z Piastowa oraz "Akacje" z Ożarowa. Ze starszych harcerzy formuje pluton 1718 w 6. Rejonie ”Helenów” VII Obwodu "Obroża" (powiat warszawski) Okręgu Warszawskiego AK. W połowie 1943 r. na propozycję oficera organizacyjnego 6. Rejonu por. "Orwida" (Stanisław Boczyński), "Jaroń" przyłączył do plutonu 1718 osłabioną ze względu na brak dowodzenia jednostkę, złożoną z pracowników majątku Pęcice. Przy ich pomocy w Pęcicach utworzono bazę szkoleniową plutonu 1718. W tym okresie wielu harcerzy zagrożonych aresztowaniem znajdywało schronienie na terenie Pęcic. Ukrywał się również tam pod nazwiskiem Zawrocki poszukiwany przez Gestapo Stefan "Jaroń" Kowalski. W 1943 r. ukończył Zastępczy Kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola". Przydział w lipcu 1944 r. Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział IV (Kwatermistrzowski) - Służba Uzbrojenia "Leśnictwo".
Oddział:
Armia Krajowa - zgrupowanie "Leśnik": w nocy z 1/2 sierpnia dowodził 1. kompanią. Od 5 sierpnia I plutonem 2. kompanii, aby od 13 sierpnia objąć jej dowodzenie. W Śródmieściu Południe był dowódcą kompanii w utworzonym 5 września 1944 r. batalionie "Stefan" wchodzącym w skład odcinka taktycznego "Sarna".
Szlak bojowy:
Wola (Sądy na Lesznie) - Muranów (Remiza Tramwajowa) - Stare Miasto (PWPW) - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe (ul. Książęca).
Awanse:
We wrześniu 1944 r. awansowany na wniosek dowódcy Grupy "Północ" płk. "Wachnowskiego" (Karol Ziemski") do stopnia kapitana rezerwy piechoty.
Odznaczenia:
Krzyż Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Krzyż Zasługi z Mieczami.
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - jeniec Stalagu XI B Fallingbostel, następnie w Oflagu X C Lübeck.
Losy po wojnie:
W 1947 r. wrócił do kraju i podjął próbę odbudowy harcerstwa. Jego okupacyjny pseudonim stał się oficjalnym członem nazwiska; odtąd występował jako Stefan Jaroń-Kowalski. W latach 40. władze komunistyczne utrudniały mu dalszą działalność harcerską. Hm. Jaroń-Kowalski był szykanowany, miał trudności ze znalezieniem pracy (pracował m.in. jako nocny stróż) i w końcu został uwięziony. Po odwilży 1956-57 na krótko powrócił do harcerstwa, lecz z powodu "pionieryzacji” ZHP znalazł schronienie w PTTK; został wiceprezesem klubu PTTK-Varsovia, gdzie od 1967 roku współorganizował unikatowy rajd "Po Kamienistej Drodze”; będący symbolem powstańczej pamięci, lecz także symbolem Wolnej Polski.
Miejsce śmierci:
Warszawa
Miejsce pochówku:
Cmentarz w Pruszkowie, kwatera IV, rząd 2, grób 181
