Stefan Waciórski

"Stefan"

-

Kolumna: 200 Miejsce: 56

1916

podporucznik

W czasie okupacji pracował w konspiracyjnym Instytucie Lot­nictwa. Był współkonstruktorem nowego gwiazdowego silnika lotniczego.Wspólnie ze Zbigniewem Brzoską i Kazi­mierzem Szałwińskim opracował projekt turbinowego silnika lotniczego. W celu przeprowadzenia prób, w Zakładzie Przyrządów Precyzyjnych inż. A. Maksymowicza przy ul. Wroniej, przed wybuchem Powstania Warszawskiego wykonano łopatki do turbiny tego silnika. Projekt koncep­cyjny tego silnika prawdopodobnie po wojnie sprzedano nieoficjalnie francuskiej wytwórni silników Turbomeca. Stworzył też projekt śmi­głowca, któremu nadał nazwę „Ciocia Felcia”. Był jednym z filarów wywiadu lotniczego Armii Krajowej. Wcho­dził również w skład komisji specjalistów, która odtworzyła konstrukcję pocisku V-1 (gdy 20 maja 1944 r., niewypał rakiety V-2 spadł koło Sarnak nad Bugiem i został zdobyty przez AK najważniejsze jego elementy zostały pomierzone i sfotografowane, a część z nich przewieziono do Warszawy, gdzie naukowcy: prof. Marceli Struszyński, prof. Janusz Groszkowski, inż. Antoni Kocjan i inż. Stefan Waciórski sporządzili precyzyjne, profesjonalne studium broni, o której, oprócz jej konstruktorów, nie wiedział jeszcze nikt na świecie. Anglicy byli tak zainteresowani wynikami polskiego wywiadu, że po raport o pociskach wysłali z Włoch samolot który w nocy 26 lipca wylądował w okupowanej Polsce koło wsi Zabawa pod Tarnowem.) W styczniu 1943 r. dzięki Stefanowi Waciórskiemu Jurek Rencki rozpoczął rozmowy w sprawie wydawania pisma młodzieży lotniczej pod nazwą "Wzlot". Redaktorem naczelnym pisma została Maria Kann. Do redakcji weszli: kpt. Inż. Maciej Kalenkiewicz ps. "Kotwicz", Jerzy Rencki, inż. Stefan Waciórski. Współpracowali z redakcją m.in.: kpt. Adam Borys ps. "Pług", wybitny przedwojenny pilot Tadeusz Derengowski, specjalista w zakresie wyposażenia samolotów inż. Stanisław Madejski.

Armia Krajowa - zgrupowanie "Kryska" - Służba Uzbrojenia

W sierpniu 1944 r., po wybuchu Powstania Warszawskiego, Stefan wraz z grupą inżynie­rów rozpoczyna produkcję broni, tak potrzebnej chłopcom na bary­kadach. Buduje reflektory, wska­zujące miejsce samolotom, gdzie mają zrzucać broń, medykamenty i żywność dla powstańców. Konstruuje wyrzutnię przerzucającą meldunki przez Aleje Jerozolim­skie, gdy nie było tam jeszcze przekopu. Zostaje wysłany na Czerniaków, aby tam zorganizo­wać produkcję z powierzonych mu materiałów wybuchowych. Fabryka jednak zostaje rozbita, a Stefan przedostaje się kanała­mi na Mokotów.

Górny Czerniaków - kanały - Mokotów

Poległ na ul. Bałuckiego.

Pochowany tymczasowo przy ul. Odolańskiej 14 w podwórzu, po prawej stronie - mogiła zbiorowa. W tym samym grobie pochowani zostali: Aleksander Ruksiński [?], Jan Krzyżkiewicz [ps. "Pas"], pozostałe osoby NN

MPW-baza uczestników PW, MPW-baza Mur Pamięci, wpis za Arch. środ. "Kryska". PCK-kartoteka, Wojenne wspomnienia Marka Tadeusza Nowakowskiego - żołnierza z "Lawy" - Warszawskie Koło Lotnicze 1941-1944, dostęp: http://www.sppw1944.org/index.html?http://www.sppw1944.org/relacje/relacja29c.html