Tadeusz Jędrzejewski

"Wszebor"

-

plutonowy podchorąży rezerwy piechoty - podporucznik (9.09.1944)

Warszawa

Stanisław - Bronisława z domu Szeliga

Uczęszczał do gimnazjum im. Adama Mickiewicza, uzyskując tam "małą maturę”. Od 1936 r. członek ZHP, w 1939 r. został drużynowym 99. Warszawskiej Drużyny Harcerzy.

We wrześniu 1939 r. ochotnik WP, służył w III batalionie 32. pułku piechoty, walczył w rejonie Działdowa, gdzie otrzymał postrzał w lewe ramię. Skutkiem tej rany będzie trwałe ograniczenie sprawności ręki.

Po powrocie do Warszawy zgłosił się do konspiracyjnego ZHP. W 1940 r. nawiązał kontakt z Zadrugą, będąc w środowisku określonym przez Jana Stachniuka jako "kosynierzy”. Wobec preferowania przez tego ostatniego tworzenia ośrodka myśli, do której chcący walczyć młodzi ludzie z natury rzeczy mniej się nadawali, środowisko to zostało przekazane Kadrze Polski Niepodległej, pozostającej pod ideowymi wpływami działaczy grupy "Zrywu” (późniejszego Stronnictwa Zrywu Narodowego), a poprzez nie - także Zadrugi. Jędrzejewski w kwietniu 1940 r. występuje z ZHP i wstępuje do KPN, w 1943 r. połączonej z Armią Krajową. Prowadzi skup broni krótkiej, akcje małego sabotażu (m.in. gazowanie kin), hurtowy kolportaż prasy konspiracyjnej. Równocześnie współpracuje z ze środowiskiem "Zrywu”, wchodząc do redakcji tego pisma, a także pisma KPN - "Kadra”. Kieruje też grupą młodzieżową tego środowiska. W lipcu 1943 r. ukończył konspiracyjną Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w stopniu plutonowego podchorążego. W okresie czerwiec 1941 - październik 1943 pracuje jako magazynier w hurtowni warzyw przy pl. Żelaznej Bramy w Warszawie, skąd wykradał "Liferscheiny” - zamówienia z oryginalnymi pieczęciami niemieckim, a także uczestniczył w zatruwaniu jabłek przeznaczonych dla armii niemieckiej. Jesienią 1943 r. otrzymuje przydział do partyzantki, w okresie od listopada 1943 r. do lutego 1944 r. służy w oddziale rtm. "Tomka” / ”Ostoi” (Józefa Gajewskiego) w rejonie Łuków-Siedlce. Po powrocie do Warszawy przydzielony do oddziałów dyspozycyjnych Kedywu Komendy Głównej AK, trafia do oddziału POS "Jerzyki" (Powstańcze Oddziały Specjalne) ppor. "Szczęsnego" (Michał Panasik) w batalionie "Miotła".

Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - batalion "Miotła" - pluton POS "Jerzyki", od 12.08.1944 r. batalion "Czata 49" - pluton "Jerzyki", od 3.09.1944 r. kompania "Szczęsnego" - pluton "Jerzyki".

Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe. Na Woli uczestniczył w walkach o Monopol Tytoniowy (Dzielna - Pawia), następnie walczył m.in. na ul. Kaczej i na Stawkach. Na Starym Mieście batalion "Miotła" zostaje rozwiązany, a część jego plutonów - w tym "Jerzyki" - zostaje detaszowana do batalionu "Czata 49". Plut. pchor. "Wszebor" bierze udział w obronie Szpitala św. Jana Bożego przy Bonifraterskiej 12. W nocy 31/31.08.1944 r. uczestniczy w desancie kanałowym na pl. Bankowy, po czym przechodzi kanałami do Śródmieścia na ul. Warecką. W Śródmieściu Południe, po kolejnej reorganizacji oddziału, w ramach kompanii por. "Szczęsnego" dowodzi obroną placówki powstańczej w Pałacyku Branickich na ul. Frascati (obecne Muzeum Ziemi).

Dwukrotnie ranny.

Awansowany do stopnia podporucznika rozkazem z 9.09.1944 r.

Niewola niemiecka - jeniec Stalagu X B Sandbostel.

225010

Po wyzwoleniu przebywał przejściowo w PWX w Camp Verden, następnie w Delmenhorst, gdzie nawiązał kontakty z grupą Zadrugi Antoniego Wacyka. 14.11.1945 r. powrócił do kraju. Od grudnia 1945 r. do czerwca 1946 r. pracował w (wydawanym pod auspicjami Z. Felczaka) bydgoskim "Ilustrowanym Kurierze Codziennym”. Latem 1946 r. zamieszkał w Poznaniu, gdzie od sierpnia 1946 r. do sierpnia 1947 r. pracuje w redakcji pisma "Zryw”, będącego legalną kontynuacją wydawanego przez SZN podziemnego periodyku. Zespół pisma określał się jako ruch neonarodowy. Jest tam zastępcą redaktora naczelnego, samo pismo drukuje teksty członków Zadrugi i "Stronnictwa Zrywu Narodowego” (pisywał tam m.in. Jan Stachniuk pod pseudonimami). W swojej publicystyce na łamach "Zrywu” Tadeusz Jędrzejewski bliski był postawom pozytywistycznym, akcentując konieczność wzmocnienia potencjału kulturowo-cywilizacyjnego Polski w istniejących realiach. Krytykował też (w sposób zawoalowany) marksizm z pozycji zadrużnych, a pozostawanie w związku z ZSRR (w prywatnych wypowiedziach używał określenia zależność) uzasadniał racją stanu i względami geopolitycznymi. Po likwidacji "Zrywu” (ostatni znany numer to 6/1947 z 1-15.06.1947) od sierpnia 1947 r. pracuje w Wojewódzkim Urzędzie Kontroli Prasy (cenzura) w Poznaniu. W tym roku zdał maturę w Poznaniu, gdzie następnie rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza, kontynuowane na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego (sekcja socjologii), gdzie uzyskał absolutorium, nie bronił jednak dyplomu. W grudniu 1947 r. wstąpił do PPR, (pozostając członkiem PZPR do grudnia 1981). W maju 1948 r. zostaje przeniesiony służbowo do Warszawy, gdzie pracuje w Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. W okresie od stycznia 1950 r. do sierpnie 1960 r. pracował w Agencji Publicystyczno-Informacyjnej, jako publicysta specjalizujący się w problematyce krajowej. W 1952 r. zeznawał jako świadek w procesie Jana Stachniuka. Był rozpracowywany przez UB w związku ze sprawą "Zadrugi”, ale nie zachowała się jego teczka ewidencyjna, którą najprawdopodobniej założono. Wg (zawierającego liczne błędy) dokumentu UB to Jędrzejewski miał przekazywać Stachniukowi pomoc finansową od Feliksa Widy-Wirskiego, jednak relacjonujący tę sprawę Antoni Wacyk, pisząc o takim fakcie w 1946 r. nic nie wspomina o pośredniku. Od 15.08.1960 r. do 31.12.1981 r. (formalnie, a faktycznie do 13.12.1981, kiedy to nie uzyskał prawa wstępu do budynku) pracował w Polskim Radio w programie "Głos Mazowsza" jako dziennikarz specjalizujący się w problematyce gospodarczej. Szczególną uwagą otaczał sprawy Zakładów Mechanicznych Ursus i Petrochemii Płock. Skupiał się na zagadnieniach przemysłu, unikając tematów i wypowiedzi ideologicznych. We wrześniu 1981 r. złożył akces do NSZZ ”Solidarność”, na forum partyjnym protestując wobec szykanowania kolegów za poglądy. W stanie wojennym odmówił współpracy z Polskim Radiem i przeszedł na emeryturę, poświęcając się pisaniu pracy "Kulturowe wyznaczniki osobowości", a także działalności społecznej w środowisku kombatanckim. Był członkiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Bohaterów Powstania Warszawskiego 1944.

Żona Halina z domu Dudzik ps. „Sławka” (podczas Powstania Warszawskiego była sanitariuszką w batalionie "Miotła", po wojnie chirurg-ortopeda, dr nauk med.), córka Danuta (ur. 1952 r., dr inż arch., rzeczoznawca majątkowy).

Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Medal Wojska (MON RP w Londynie), Krzyż Armii Krajowej, Odznaka Pamiątkowa Zgrupowania "Radosław", Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Partyzancki, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Warszawa, pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

MPW-baza uczestników PW. Prezentowane w biogramie zdjęcia pochodzą z archiwum prywatnego p. H. Jędrzejewskiej, skany wykonano w Muzeum Powstania Warszawskiego we wrześniu 2019 r. Zdjęcie z ulicy Wareckiej ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IH/5763