Pseudonim:
"Zosia"
Data urodzenia:
1925-04-25
Data śmierci:
2015-03-13
Funkcja:
sanitariuszka
Miejsce urodzenia:
Sokołów Podlaski
Imiona rodziców:
Franciszek - Maria z domu Osińska
Lata 30-te:
Od 1934 roku wraz z rodzicami i siostrą Krystyną mieszkała w Warszawie, gdzie dziewczęta poszły do gimnazjum. Były też harcerkami.
Okres okupacji niemieckiej 1939-1945 i działalność konspiracyjna:
Po wybuchu II wojny światowej, Kielanówny podjęły naukę w Szkole Ogrodniczej, a przedmiotów zakazanych przez okupanta uczyły się na tajnych kompletach. Zaangażowały się również w konspiracyjne harcerstwo - Zofia w Szarych Szeregach, a Krystyna zaś wstąpiła do organizacji "Pomoc Żołnierzowi".
Oddział:
II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żubr" - 1. kompania por. "Starży” (Jerzy Tarczyński)
Szlak bojowy:
Żoliborz - Marymont
Losy po Powstaniu:
W chwili kapitulacji Żoliborza Jana z Zofią zostały odcięte od swego dowództwa, gdyż odnosiły rannych do szpitala. Z Warszawy wyszły z ludnością cywilną. Przypadkiem spotkały osamotnioną matkę Zofii, Marię Kielanową,z którą trafiły do obozu w Pruszkowie (Dulag 121) W obozie przejściowym w Pruszkowie znajoma lekarka wystawiła Zofii fikcyjne zaświadczenie, że jest chora na gruźlicę. Jana natomiast przywiązała na brzuchu poduszkę i udawała kobietę ciężarną. Dzięki temu wszystkie trzy znalazły się w baraku z wyjeżdżającymi do Generalnej Guberni. W Skierniewicach udało im się zbiec z pociągu.
Losy po wojnie:
Studiowała na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym. Paleontolog, w 1953 uzyskała stopień doktora, a w 1972 r. profesora. W latach 1963 - 1971 była organizatorem i kierownikiem serii polsko-mongolskich wypraw paleontologicznych, które na pustyni Gobi dokonały odkryć szeregu nowych gatunków dinozaurów i pierwotnych ssaków z epoki późnej kredy. Dyrektor Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie. Wykładała na wielu uczelniach, m.in. na Harvard University, Université de Paris VII oraz na Uniwersytecie w Oslo. Członek PAN, Norweskiej Akademii Nauk, Academia Europea i wielu innych towarzystw naukowych.
Odznaczenia:
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1966), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1973), Warszawski Krzyż Powstańczy (1985), Patent i Odznaka "Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny" (1999), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002) oraz: doktorat honoris causa Uniwersytetu Camerino we Włoszech (1989) Nagroda im. Alfreda Jurzykowskiego Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku (1994) Walter Granger Memorial Award - nagroda przyznawana za działalność eksploratorską w Stanach Zjednoczonych (1988)
Miejsce pochówku:
Warszawa, Cmentarz Komunalny Północny
Informacje dodatkowe:
Uhonorowana tytułem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" (tytuł otrzymali również jej ojciec Franciszek, matka Maria Kielan z d. Osińska i siostra Krystyna Rybicka z d. Kielan) - za niesienie pomocy Janinie (Janie) Prot (rocznik 1926) - córce naczelnego dyrektora Państwowej Wytwórni Prochu i Materiałów Kruszących w Pionkach, legionisty i bliskiego współpracownika J. Piłsudskiego - Jana Prota (wcześniej Jana Berlinerblaua). Wybuch Powstania Warszawskiego zastał Janę, wówczas uczennicę Szkoły Pielęgniarskiej, u Kielanów na Żoliborzu. Razem z Zofią znalazły się w patrolu sanitarnym Zgrupowania Żywiciel Armii Krajowej, działającym na Żoliborzu i Marymoncie.) W 1942 r. rodzina Kielanów przez dwa tygodnie opiekowała się także 7-letnią żydowską dziewczynką Romaną Laks.
Nazwisko po mężu:
Kielan-Jaworowska - żona Zbigniewa Jaworowskiego, radiologa i taternika (1927-2011)
Źródła:
Nekrolog w prasie, data emisji 17.03.2015 r.
Archiwum Historii Mówionej:
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Zofia Kielan - Jaworowska "Zosia". Fot. AR MPW

Zofia Kielan - Jaworowska "Zosia". Fot. AR MPW

Zofia Kielan - Jaworowska. Fot. archiwum prywatne.

Zofia Kielan - Jaworowska. Fot. archiwum prywatne.

Od lewej: Janina Prot i Zofia Kielan. Fot. archiwum rodzinne

Od lewej: Janina Prot i Zofia Kielan. Fot. archiwum rodzinne

Od lewej: Zofia i Krysia Kielanówny, obok ich przyjaciółka Janina Prot. Fot. archiwum rodzinne

Od lewej: Zofia i Krysia Kielanówny, obok ich przyjaciółka Janina Prot. Fot. archiwum rodzinne

1967 rok - z  profesorem Romanem Kozłowskim, założycielem Zakładu Paleozoologii PAN

1967 rok - z profesorem Romanem Kozłowskim, założycielem Zakładu Paleozoologii PAN

Fot. AHM

Fot. AHM

Nasz newsletter