Maczków - polska enklawa w Niemczech 1945 - 1948

Maczków - polska enklawa w Niemczech 1945 - 1948

Po zakończeniu II wojny światowej Niemcy podzielono na cztery strefy okupacyjne: brytyjską, amerykańską, francuską i radziecką. Na mocy decyzji premiera Winstona Churchilla niewielką część strefy brytyjskiej, tzw. Emsland w Dolnej Saksonii, przekazano w zarząd Polakom. Churchill zlecił sformowanie z żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych - 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka i 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego - korpusu okupacyjnego. Na obszarze zajętym przez polskie wojsko znalazły się tysiące Polaków. Byli to przede wszystkim uwolnieni więźniowie obozów koncentracyjnych i jenieckich oraz robotnicy przymusowi. Nazywano ich „dipisami“ (od skrótu DPs, displaced persons – osoby przemieszczone).

Położone w „polskiej strefie okupacyjnej”  miasto Haren stało się centrum życia polskiego. Ok.1000 niemieckich rodzin musiało opuścić z dnia na dzień swoje domy, pozostawiając cały dobytek 5 tysiącom Polaków. Zorganizowano szkolnictwo, bujnie rozwijało się życie społeczne i kulturalne. Utworzono polską administrację - wybrano burmistrza i dwunastoosobową radę miejską.

Początkowo spolonizowane Haren nazwano Lwowem, jednak po kilku tygodniach, 4 czerwca 1945 roku, nazwę zmieniono na Maczków. Pierwsza nazwa została uznana przez Brytyjczyków za zbyt prowokacyjną wobec sojuszniczego ZSRR (w tym czasie unikano jeszcze pogłębiania zadrażnień i bezpośredniej konfrontacji między aliantami). Nazwaniem miasta imieniem dowódcy 1 DP nie wzbudziło żadnych kontrowersji. Nadanie miasteczku nowej nazwy nastąpiło podczas wizyty w mieście gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, ówczesnego Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.

Po uznaniu przez aliantów zachodnich rządu komunistycznego w Warszawie Brytyjczycy zaczęli wycofywać polskie wojsko z Emslandu. Haren stopniowo się wyludniało. Część jego polskich mieszkańców pozostała w RFN, inni wybrali dalszą emigrację – głównie do Ameryki, Kanady, Australii i Palestyny / Izraela. Niektórzy zdecydowali się na powrót do Polski, o co bardzo zabiegały jej komunistyczne władze. Ostatnia polska rodzina opuściła Maczków w sierpniu 1948 roku. 10 września 1948 roku przywrócono niemiecką nazwę Haren.